«Կլիմայական Փոփոխութիւններ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

'''Կլիմայական փոփոխութիւն'''ը կրնայ նկարագրուիլ իբրեւ դանդաղ եւ ներդաշնակ փոփոխութիւն, որը կ՚ազդէ երկրագունդի կլիման: Ան առաջացած է մարդոց գործունէութիւններէն եւ կը սպառնայ [[բնութիւն]]ը եւ մարդկային ցեղը: Աշխարհի ջերմաստիճանը կ՝աւելնայ բնութեան ընդհարումներով: Կլիմայի փոփոխութեան սպառնալիքը կը գերազանցէ համաշխարհային պատերազմի հեռանկարը։<ref name=":0">Ալիք օրաթերթ, [https://alikonline.ir/news/other/itemlist/tag/%D5%AF%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%20%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6 Կլիմայի փոփոխութեան սպառնալիքը գերազանցել է միջուկային պատերազմի հեռանկարը] 22 Հոկտեմբերի 2019 https://alikonline.ir/news/other/itemlist/tag/%D5%AF%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%20%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6</ref><ref>ելեկ. էջ, Եւր. Միութեան« Κλιματική αλλαγή»,կլիմայական փոփոխութիւն https://www.eea.europa.eu/el/themes/climate/highlights</ref>

Ջերմանոցի կազերը գործարկութիւն մըն է որըեն․ երկրի մթնոլորտըմթնոլորտի տաքութիւնջերմութիւնը կը կեցնէ։կեցնեն։ Երկրի կեանքը կախում ունի արեւի զորութիւնեն։Արեւիզօրութենէն։Արեւի զորութիւնըզօրութիւնը կանցնիկ՛անցնի երկրագունդի մթնոլորտենմթնոլորտէն դէպի մակերես, որը եթքըապա կը քաշուի, կը հաւաքուի դէպի վէրվեր իբրեւ այսրկարմիրկասկարմիր տաքութիւն։<ref name=":2">Մենք կ՛ապրինք Ջեռմանոցի կազերին մէջ,«''We Live in a Greenhouse»NASA,'' https://climate.nasa.gov/causes/</ref>

[[Պատկեր:Change in Average Temperature.png|մինի|260x260փքս|Ջերմաստիճանի փոփոխութիւնը վէրջինվերջին 50 տարիներըտարիներուն ]]

Երկրագունդի միջին մակերեսի ջերմաստիճանը աճած է 1.62 (degrees Fahrenheit․0.9 degrees Celsius) սկսեալ 19 հարիւրակեն։հարիւրակէն։ Ամենայ կարեւորԱմենակարեւոր պատճառը երկթթուակ բնածուխի բարձրացումընբարձրացումն է եւ մարդոց սարկածստեղծած բխումնէրըբխումները մթնոլորտին մէջ։<ref>Կլիմայական փոփոխութիւն։Ի՞նչպէս գիտենք, «''Climate Change: How Do We Know?»,''https://climate.nasa.gov/evidence/</ref>

Մոլորակի տաքութիւնը աւելի շատ աւելցած է վէրջինվերջին 35 տարիները։տարիներուն 2016–ըընթացքին։ ամենայ2016 տաքթ․ ամենատաք տարին էրկը երբսեպուի․ էրկրիԵրկրին տաքութիւնը վտանքաւորվտանգաւոր կերպով բարձրացաւ։

Ովկիանոսները քաշածկը էծծեն, ամենենկը շատքաշեն տաքութիւնըամենաշատ ջերմութիւնը, որովհետեւ այտատիկա կէրէւիկը զգացուի, կ՛երեւի 700 մէթրենմեթրէն (2,300 feet), սկսեալ 1969։1969 թուականէն։<ref name=":0" />

== Կլիմայական փոփոխութիւններու հետեւանքներհետեւանքները ==

Կլիմայական փոփոխութիւնը կ՚ազդէ ամբողջ Երկիրը։ ԲեւէրայինԲեւերային շրջանի սառոյցը կը հալի եւ ծովի մակերեսը կը բարձրանայ։ Այսպէս շատ կղզիներ կ՛անհետանան, ջուրով կը ծածկուին եւ մարդիկ կը գաղթեն։

Երբ ջուրը շատ կը տաքնայ, կը ծաւալի;ծաւալի։ Միաժամանակ մեր երկրագունդիերկրագունդին գերջերմացումը կ՛առաջացնէ երկու բեւեռներուն սառակոյտերու փլուզում եւ սառնալեռներուն ծաւալում:

Վերոնշեալներուն պատճառով, ծովու ջուրի մակերեսը կը բարձրանայ եւ իբրեւ հետեւանք` ողողումներ, ջրհեղեղներ, մասնաւորաբար ծովեզերեայ շրջաներու մէջ եւ մերձակայ դաշտերու փաղաղութիւն:<ref name=":3">Կլիմայական փոփոխութիւն,«''CLIMATE CHANGE»''https://www.ciwf.org.uk/factory-farming/environmental-damage/?gclid=Cj0KCQiA9orxBRD0ARIsAK9JDxSxobVGnZwPBghqUPKWT3P4Ydm9zd1R26Uvv0FPtej9X91snhd8wecaApqNEALw_wcB</ref><ref name=":4" />

ԲոլորՄեծ կենդանիներըթիւով կենդանիներ կը ստիպուին կը տեղափոխուինտեղափոխուլ նոր տարածութիւններ եւ վտանգի մէջ կը գտնուին։

Եղանակի ծայրայեղ փոփոխութիւններէն կը ստեղծուին չորութեաներաշտի պայմաններ եւ անձրեւի տեղումներ։

Կլիմայական փոփոխութենէն, ալա՛լ աւելի կ՛ազատուի երկթթուակ բնածուխը եւ մոլորակի ջերմաստիջանը կը բարձրանայ։<ref name=":4" />

Վերջին տարիներուն բնութեան ծայրայեցծայրայեղ փոփոխութիւնները յաճախակի են: Անոնք բացի ողողումներէ, նաեւ կ՛ազդեն ջուրին որակին նուաստացումնուաստացման եւ ամենամտահոգիչը՝ կարգ մը շրջաններու մէջ ջուրի աղբիւրներու սախմանափակումսախմանափակման:<ref>Ի՞նչ է կիմաւական փոփոխութիւն, պարզ առաջնորդ,16 January 2020, «''What is climate change? A really simple guide»''https://www.bbc.com/news/science-environment-24021772</ref>

Ան կրնայ մարդոց առողջութեան ազդել։ Նոր հիւանդութիւններ կը յատնուին, որոնք աւելի վտանգաւոր են, որովհետեւ այս կլիմայական փոփոխութիւնները այլեւս անակնկալօրէն կը յատնուին աշխարհի բոլոր անկիւներըանկիւներուն մէջ եւ ծայրաստիճան կ՚ազդեն բնութեան երեւոյթներուն բնականոն ընդացքինընթացքին:

Զգածուած է թէ մեծ թիւով մահերու պատճառը կապուած է ջերմաստիճանի բարձրացումով եւ ջուրի միջոցաւ վարակիչ հիւանդութիւններու տարածման:<ref name=":1">կլիմայական փոփոխութիւններու հետեւանքներ, «Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής»https://ec.europa.eu/clima/change/consequences_el</ref><ref name=":0" /><ref name=":4">Ելեկ. էջ. Յունաստանի Դրամատան, ''Կլիմայական փոփոխութիւն եւ առողջութիւն'',«ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ» PDF https://www.bankofgreece.gr/RelatedDocuments/%CE%9A%CE%BB%CE%B9%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%91%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%AE%20%CE%BA%CE%B1%CE%B9%20%CE%A5%CE%B3%CE%B5%CE%AF%CE%B1.pdf?mode=preview</ref>

1980-2011 թուականներուն, ողողումներուն պատճառաւ 5,5 միլիոն մարդ վնաս կրեցին եւ 90 պիլիոն եւրօ նիւթական վնասներ եղան:<ref name=":2" />

Ջուրի պակասը զգալի է [[Միջերկրական Ծով|Միջերկրականի աւազանիաւազան]]<nowiki/>ի երկիրներուն մէջ:

Հիւսիսային Եւրոպան[[Եւրոպա]]<nowiki/>ն կ՛ընդունի մեծաքանակ անձրեւներ, հետեւաբար ողողումները ձմրան եղանակին կը շատնան:<ref name=":5" />

Աղքատ երկիրները անմիջականօրէն կ՛ազդուին կլիմայական փոփոխութիւներէն: Որովհետեւ այդ երկիրներուն բնակիչները կախեալ են իրենց շրջապատէն, բնութենէն:<ref name=":0" /><ref name=":5" />

Ցամաքի եւ ջուրի տեսակներ նոր շրջաններ կը տեղափոխուին: Իսկ շատեր անհետանալու վտանգի տակ են:<ref name=":1" /><ref name=":5">[https://www.wwf.gr/13-greek/what-we-do-category/58-climate-change58 WWF Կլիմայական փոփոխութիւններ, պատճառներ եւ հետեւանքներ (յուն.) https://www.wwf.gr/13-greek/what-we-do-category/58-climate-change58]</ref>