Ուիքիփետիա

«Կլիմայական Փոփոխութիւններ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ խմբագրումՅաջորդ խմբագրում →
Content deleted Content added
ՏեսողականԵլատեքստ
No edit summary
Տող 1.
'''Կլիմայական փոփոխութիւն'''ը կրնայ նկարագրուիլ իբրեւ դանդաղ եւ ներդաշնակ փոփոխութիւն, որըոր կ՚ազդէ երկրագունդի կլիմանկլիմային: Ան առաջացած է մարդոց գործունէութիւններէն եւ կը սպառնայ [[բնութիւն]]ը եւ մարդկային ցեղը: Աշխարհի ջերմաստիճանը կ՝աւելնայ բնութեան ընդհարումներով: Կլիմայի փոփոխութեան սպառնալիքը կը գերազանցէ համաշխարհային պատերազմի հեռանկարը։<ref name=":0">Ալիք օրաթերթ, [https://alikonline.ir/news/other/itemlist/tag/%D5%AF%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%20%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6 Կլիմայի փոփոխութեան սպառնալիքը գերազանցել է միջուկային պատերազմի հեռանկարը] 22 Հոկտեմբերի 2019 https://alikonline.ir/news/other/itemlist/tag/%D5%AF%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%20%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6</ref><ref>ելեկ. էջ, Եւր. Միութեան« Κλιματική αλλαγή»,կլիմայական փոփոխութիւն https://www.eea.europa.eu/el/themes/climate/highlights</ref>
 
== Կլիմայական փոփոխութիւններու պատճառներ ==
Տող 9.
=== Ի՞նչ է գիտնականների կարծիքը ===
[[Պատկեր:Change in Average Temperature.png|մինի|260x260փքս|Ջերմաստիճանի փոփոխութիւնը վերջին 50 տարիներուն ]]
Մոլորակին կլիման տեւաբար կը փոխուի։ Վերջին 650․000 տարիներուն երկրագունդը ապրեցաւապրած է եօթը սառցային առաջացման եւ նահանջի շրջաններ (սառոյցներու լուծում)․ վերջին տարյներունտարիներուն ամենահին սառնալեռը, 11․700 տարեկան, սպառնալիքի տակ է, արդէն սկսած է անոր լուծումը։
 
Կլիմայական փոփոխութիւնը կը վերագրէ փոքր տարափոխութիւններ երկրագունդին ուղղեծիրին, որոնք կը փոխեն արեգակին զօրութիւնը, զոր մեր երկիրը կ՚ընդունի։
 
Գիտական ապացոյցը կլիմայական փոփոխութեան համար աներկդիմի է։<ref name=":0" /><ref name=":3" />
Տող 18.
 
=== Երկրագունդի ջերմաստիճանի բարձրացումը ===
Երկրագունդին մակերեսին միջին ջերմաստիճանը աճած է 1.62 (''degrees Fahrenheit․0.9 degrees Celsius'') սկսեալ 19 հարիւրակէն։ Ամենակարեւոր պատճառը բնածուխի երկթթուակիբարձրացումներկթթուակի բարձրացումն է եւ մարդոց ստեղծած բխումները մթնոլորտին մէջ։<ref>Կլիմայական փոփոխութիւն։Ի՞նչպէս գիտենք, «''Climate Change: How Do We Know?»,''https://climate.nasa.gov/evidence/</ref>
 
Մոլորակին ջերմաստիճանը աւելի շատ աւելցած է վերջին 35 տարիներուն ընթացքին։ 2016 թ․ ամենատաք տարին կը սեպուի․ Երկրին տաքութիւնը վտանգաւոր կերպով բարձրացաւ։<ref>Կլիմայի գագաթաժողով, օրաթերթ Արարատ, '''2015-12-01'''http://www.araraddaily.com/Araradnew/DailyNews-%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6-%D5%AC%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A5%D6%80-Lebanese-Political-News/2079/news/20/Lebanese-Armenian-News/</ref>
Տող 26.
 
=== Սառցային առանձնացում ===
Սառցայինները կ՛ առանձնանանկ՛առանձնանան ամբողջ երկրագունդին վրայ, մէջը հաշուած Ալպիան, ՀիմալայանՀիմալայեան, Անդէս, Ռոքիս, Ալասգայի եւ Ափրիկէի լեռնաշղթաներն ու լեռները։
 
=== Ծովու մակերեսը կը բարձրանայ ===
Վերջին դարուն ծովու մակերեսը բարձրացած է 203,2 միլիմեթր (''8 inches)''։ ՎերջինԻսկ վերջին երկու դարերուն ընթացքին ծովու մակերեսի բարձրացումը կրկնուած է եւ ամէն տարի այս երթը կ՚արագանանայ։կ՚արագանայ։
 
== Կլիմայական փոփոխութիւններու հետեւանքներըհետեւանքներ ==
[[Պատկեր:Ocean circulation conveyor belt.jpg|մինի|440x440փքս|Ջուրի ջերմ հոսանքներուն փոփոխութիւնները ]]
=== Սառերու լուծումը եւ ծովուն մակարդակի բարձրացում ===
Տող 38.
Երբ ջուրը շատ կը տաքնայ, կը ծաւալի։ Միաժամանակ մեր երկրագունդին գերջերմացումը կ՛առաջացնէ երկու բեւեռներուն սառակոյտերու փլուզում եւ սառնալեռներուն ծաւալում:
 
Վերոնշեալներուն պատճառով, ծովու ջուրի մակերեսը կը բարձրանայ եւ իբրեւ հետեւանք` ողողումներ, ջրհեղեղներ, մասնաւորաբար ծովեզերեայ շրջաներուշրջաններու մէջ եւ մերձակայ դաշտերու փաղաղութիւն:<ref name=":3">Կլիմայական փոփոխութիւն,«''CLIMATE CHANGE»''https://www.ciwf.org.uk/factory-farming/environmental-damage/?gclid=Cj0KCQiA9orxBRD0ARIsAK9JDxSxobVGnZwPBghqUPKWT3P4Ydm9zd1R26Uvv0FPtej9X91snhd8wecaApqNEALw_wcB</ref><ref name=":4" />
 
=== Գաղթ ===
Մեծ թիւով կենդանիներ կը ստիպուին կը տեղափոխուիլ դէպի նոր տարածութիւններ եւ վտանգի մէջ կը գտնուին։ Նոյնպէս մարդիկ․ ներգաղթ կամկամ՝ արտագաղթ։
 
Եղանակի ծայրայեղ փոփոխութիւններէն կը ստեղծուին երաշտի պայմաններ եւ անձրեւի տեղումներ։
Տող 51.
 
=== Նոր հիւանդութիւններ ===
Ան կրնայ մարդոց առողջութեան ազդել։ Նոր հիւանդութիւններ կը յատնուին, որոնք աւելի վտանգաւոր են, որովհետեւ այս կլիմայական փոփոխութիւնները այլեւս անակնկալօրէն կը յատնուին աշխարհի բոլոր անկիւներունանկիւններուն մէջ եւ ծայրաստիճան կ՚ազդեն բնութեան երեւոյթներուն բնականոն ընթացքին:
 
Զգացուած է թէ մեծ թիւով մահերու պատճառը կապուած է ջերմաստիճանի բարձրացումով եւ ջուրի միջոցաւ վարակիչ հիւանդութիւններու տարածման:<ref name=":1">կլիմայական փոփոխութիւններու հետեւանքներ, «Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής»https://ec.europa.eu/clima/change/consequences_el</ref><ref name=":0" /><ref name=":4">Ելեկ. էջ. Յունաստանի Դրամատան, ''Կլիմայական փոփոխութիւն եւ առողջութիւն'',«ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ» PDF https://www.bankofgreece.gr/RelatedDocuments/%CE%9A%CE%BB%CE%B9%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%91%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%AE%20%CE%BA%CE%B1%CE%B9%20%CE%A5%CE%B3%CE%B5%CE%AF%CE%B1.pdf?mode=preview</ref>
Տող 58.
Այս փոփոխութիւնները լուրջ անդրադարձ կ՛ունենան մարդուն առողջութեան եւ կառոյցներուն վրայ։ Նիւթական մեծ վնասներ կ՛առաջացնեն տնտեսութեան եւ հասարակութեան ոլորտներէն ներս:
 
Հողագործութիւնը, անտառապահութիւնը, ուժանիւթը եւ զբօսաշրջիկութիւնը ուղղակի կ՛ազդուին եւ կը տուժեն կլիմայական այս փոփոխութիւններենփոփոխութիւններէն:
 
1980-2011 թուականներուն, ողողումներուն պատճառաւ 5,5 միլիոն մարդ վնաս կրեց եւ 90 պիլիոն եւրօ նիւթական վնասներ եղան:<ref name=":2" />
Տող 69.
Հիւսիսային [[Եւրոպա]]<nowiki/>ն կ՛ընդունի մեծաքանակ անձրեւներ, հետեւաբար ողողումները ձմրան եղանակին կը շատնան:<ref name=":5" />
 
=== Հետեւանքները զարգացած երկիրներուերկիրներուն մէջ ===
[[Պատկեր:Endangered arctic - starving polar bear.jpg|մինի|440x440փքս|Սառերու լուծումը․ մեծ Արջը անհետացման վտանգի մէջ կը գտնուի]]
Աղքատ երկիրները անմիջականօրէն կ՛ազդուին կլիմայական փոփոխութիւներէն, որովհետեւ այդ երկիրներուն բնակիչները կախեալ են իրենց շրջապատէն, բնութենէն: Այդ պատճառով կ՛արտագաղթեն դէպի զարգացած երկիրներ, որոնց կառոյցները անբաւարար են ընդունելու այդ մեծ հոսքը։ Հետեւաբար կ՛առաջանան ընկերային, հասարակական լուրջ խնդիրներ։ <ref name=":0" /><ref name=":5" />
=== Վայրի կենսահարստութեան վտանգը ===
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Կլիմայական_Փոփոխութիւններ» էջէն