|
'''Ածխածին''' ({{lang-la|Carboneum}}), քիմիական նշանը՝ <big>'''C'''</big>, կարգային թիվնթիւն է 6, հիւլէական զանգուածը՝ 12.011<ref>{{citeweb|url=http://physics.nist.gov/cgi-bin/Compositions/stand_alone.pl|title=Physical Measurement Laboratory: Atomic Weights and Isotopic Compositions for All Elements|language=en}}</ref>։
== Պատմական տեղեկութիւններ ==
Ածխածինը յայտնի է հեռուհեռավոր անցյալէն։անցիալէն։ Փայտածուխն օգտագործուած է հանքաքարերէնհանքերէն մետաղները վերականգնելու համար, իսկ ալմաստը՝ադամանդը՝ որպէսիբրեւ թանկարժէքթանկագին քար։ [[1789 թուական]]ին [[ֆրանսա]]ցի քիմիագէտ [[Անթուան Լորան Լաւուազիէ]]ն հետեւութիւն ըրաւկատարեց ածխածնի տարրային յատկութիւններու մասին։
== Բնագիտական յատկութիւներ ==
| գոտի = left/right/center
| ուղղություն = horizontal
| վերնագիր = ԱծխածնիԱծխածինի երկու տարբեր դրսեորումները
| վերնագրի գոտի = left/right/center
| նկարագրության գոտի = left/right/center
| պատկեր2 = Rough diamond.jpg
| լայնություն2 = 180
| նկարագրություն2 = ԱլմաստԱդամանդ
}}
Ածխածինը չի լուծուերլուծուիր օրկանական եւ անօրկանական լուծիչներուն մէջ, կը լուծուէլուծուի մետաղներուն մէջ (երկաթ, [[կոբաղդ]] եւ այլն)։ 1 մթնոլորտ ճնշման տակ (օդի բացակայութեամբ) կը սուպլիմացուէ (կը ցնդէ)ցնդի մօտ 3500 °C ջերմաստիճանին։ Կը հալի 3800±200 °C-ին 125 հազար մթնոլորտ ճնշումի տակ (հաշուած է տեսականօրէն)։
== Քիմիական Յատկութիւններ ==
Բնական ածխածինը բաղկացած է երկու կայուն իզոթոփներէ՝զուգաթիւէ ''isotope''՝ <sup>12</sup>C (բնութեան մեջ հանդիպող զանգուածի 98.892%-ը) եւ ¹³C (զանգուածիզանգուածին 1.108%-ը)։ Արհեստական եղանակով ստացվել են <sup>10</sup>C, <sup>11</sup>C, <sup>14</sup>C, <sup>15</sup>C և <sup>16</sup>C ռատիոաշխոյժռատիոաշխուժ զուգաթիւները կը իզոթոփները։ստացուին։
A խումբի տարր է։ Հիւլէիի[[Հիւլէ]]<nowiki/>իի հիմնական վիճակի արտաքին ելեկտրոնային մակերուոյթիմակերեւոյթի դասաւորուածութիւննդասաւորում է 2s²p²։ Օքսիտացման կարեւորագոյն աստիճաններն են +2, +4, -4, վալենթականութիւնները՝հաւասարակշռութիւնները՝ 4 եւ 2։ Ածխածնի չեզոք հիւլէին շառաւիղը 0.077 նմ է։ C<sup>4+</sup> իոնի շառաւիղը՝ 0.029 նմ (համակերպող թիւը 4), 0.030 նմ (համակերպող թիւը 6)։
==== ԱծխածնովԱծխածինով Տարիքի Որոշում ====
ԱծխածնովԱծխածինով տարիքի որոշման եղանակը ({{lang-en|Carbon-14 dating}}) կը կիրառուէկիրառուի կենսաբանական ծագում ունեցող առարկաներուառարկաներով եւ նիւթերունիւթերով. տարիքը ատոնց մէջ, ածխածնիածխածինի կայուն իզոտոպներուզուգաթիւներու համեմատ <sup>14</sup>CC՝ իզոտոպի պարունակութիւնը չափելու միջոցաւ: ՍաԱյս եղանակը [[1946 թուական]]ին առաջարկած է Ուիլիըրտ Ֆրէնք Լիպին ({{lang-en|Williatd Frank Libby}}):
== Ծանօթագրութիւններ ==
| 