«Սիրտ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
{{Անաղբիւր}}
 
{{Անաւարտ}}
{{Անաւարտ}}'''Սիրտ''' (լատ.` cor, յուն.` καρδιά, kardia), մկանային գործարան է, որուն հիմնական գործառութիւնը մարմինի բոլոր գործառութիւններուն եւ հիւսուածքներուն արեան մատակարարումն է։ Սիրտ-անօթային համակարգին այն կը հանդիսանայ կեդրոնական գործարան, որ ռիթմիկ կծկումները կը նպաստեն արիւնատար անօթներով արեան հոսքին։
[[Պատկեր:CG Heart.gif|մինի|Սիրտի զարկերու պատկերացում]]
{{Անաւարտ}}'''Սիրտ''' (լատ.` cor, յուն.` καρδιά, kardia), մկանային գործարան է, որուն հիմնական գործառութիւնըձերնառկութիւն մարմինիմարմինին բոլոր գործառութիւններունգործառութիւնները եւ հիւսուածքներունհիւսուածքները արեան մատակարարումն է։մատակարարել արիւնով:Սիրտ-անօթային համակարգին այնկեդրոնական գործարանւ կը հանդիսանայ: կեդրոնական գործարան,Առիւնատար որանօթներուն ռիթմիկ կծկումները կը նպաստեն արիւնատար անօթներով արեան հոսքին։
 
ԱրեանԱնօթներուն անընդհատփակ շարժումըհամակարգի անօթներուարեան փականընդհատ համակարգովշարժումը կը կոչուի արեան շրջանառութիւն։ Արեան շրջանառութեան համակարգըՎերջինւ կազմուած է սիրտէն եւ արիւնատար անօթներէն։ Այդ համակարգիԱնոր հիմնական դերն է կազմութեանմարմնին ու հիւսուածքներունմէջ արեան մատակարարումըմատակարարման եւ արեան աշխատանքի իրականացումը։իրականացման։
 
Սիրտը արեան շրջանառութեան կեդրոնական գործարանն է, որ արիւնը կը մղէ անօթներուն, կ’ապահովէ անոր շարժումը եւ վերադարձը դէպի սիրտ։ Սիրտը երբ աշխատելէդադրի կենայ,աշխատիլ ,մարդը պիտի մահանայմեռնի, որովհետեւ կ’ընդհատուի գործարաններուդէպի գործարաններն ու հիւսուածքներուհիւսուածքները թթուածինի, սննդարարութեանունսննունդի մատակարարումը եւ նիւթականաբոխութեանանպէտ նիւթերու հեռացումը:<ref name=":0">[http://www.meddean.luc.edu/lumen/MedEd/GrossAnatomy/thorax0/heartdev/main_fra.html Սրտի զարգացումը, {{ref-en}}]</ref>,<ref name=":1">[https://www.proteinatlas.org/humanproteome/tissue/heart Մարտու քարտէսը, {{ref-en}}]</ref> <ref name=":2">[https://openstax.org/books/anatomy-and-physiology/pages/19-1-heart-anatomy Սիրտին արգասիքներուկառոյցը հեռացումը։{{ref-en}}]</ref>
 
== Սիրտին կառուցուածքըկառոյցը ==
Սիրտը կը գտնուի կրծքավանդակինմարմնին կուրծքին մէջ։ Ան կոնաձեւ, սնամէջ մկանային գործարան է, անորորուն մեծ մասը կը գտնուի կրծքավանդակի ձախ կողմը։ Սրտի մեծութիւնը մոտաւորապէսմօտաւորապէս տուեալ անձիանձին բռունցքիբռունցքին չափ է։ Չափահաս մարդու սրտի ծանրութիւնը 250-300 քիլօ է։ Սիրտը կը գտնուի շարակցահիւսւածքային տաղանթի՝ սրտապարկի մէջ։ Ան կը պարունակէ քիչ քանակով հեղուկ, որ կը խոնավացնէխոնաւցնէ սրտին մակերեսը եւ կծկման ժամանակ կը փոքրացնէ շփումը։շփումը:
[[Պատկեր:Basic representation of cardiac conduction.gif|մինի|Մարդուն սիրտը]]
 
Մարդու սիրտը քառախորշ է։ Ան միջամատովմիջամատի չաբով բաժնուած է իրարու հետ չհաղորդակցող աջ եւ ձախ կէսերուն։կէսերու։ Իւրաքանչիւր կէս իր հերթին կազմուած է իրարու հետ հաղորդակցող 2 խոռոչներով՝ նախասրտէն եւ փորոքէն։ Փորոքներու մկանային պատը նախասրտերու համեմատութեամբ զգալիօրէն հաստ է, հատկապէս ձախ փորոքի մկանապատը, քանի որ ան մեծ աշխատանք կը կատարէ։ Նախասրտերուն եւ փողոքներուն միջեւ կան անցքանցքեր, որոնց եզրերուն կը գտնուին փեղկաւոր փականներ։ Ատոնք ջլային թելերով ամրացուած են փորոքներու պատերուն պտկաձեւ մկաններուն։ Սրտի աջ նախասիրտընախասիրտին եւ աջ փորոքի սահմաններուն կը գտնուին եռափեղկ փականներ (կացմուածկազմուած 3 փեղկերէ), իսկ ձախ նախասիրտընախասիրտին ու ձախ փորոքի բացուածքըբացուածքի սահմաններուն՝ երկփեղկ փականները։ Սրտէն դուրս եկող թոքային զարկերակի եւ անհոգութեան ներսըզարկերակին կան կիսալուսնաձեւ փականներ։ Իւրաքանչիւր կիսալուսնաձեւ փական կազմուած էերեքէ երեք թերթերէ, պ որոնք գրպաններու տեսք ունին։ Գրպաններու ազատ եզրերն ուղղուած են դէպի անօթներու լուսանցքը։ Եռափեղկ եւ երկփեղկ փականները կը խոչընդոտէնխոչընդոտեն արեան հետդարձետդարձ շարժումը փորոքներէն՝փորոքներէն նախասիրտ։ Առոտային կիսալուսնաձեւ փականներէն վէրվեր դուրս կու գան սիրտին սնունդ տուող պսակաձեւ 2 զարկերակներ։<ref name=":2" />
 
== Սրտի գործունէութեան ուսումնասիրական ձեւեր ==
[[Պատկեր:2004 Heart Wall.jpg|մինի|Սիրտին մակերեսի մաշկերը]]
Սրտամկանի թրթռումը ու կծկումը կ’ուղղեկցեն ձայնով, մեքենական եւ ելեկդրականելեկտրական երեւոյթներով, որոնց գրանձումըարձանագրումը կ’օգտագործուի դարմանատան մէջ։ Ան ախտորոշիչ նշանակութիւն ունի եւ հնարաւորութիւն կու տայ սրտի գործունէութեան խանգարումներու առանձկահատկութիւնները։արանձնայատկութիւններում։
 
Կծկուած սրտին դիրքը որոշակիորէն կըկախեալ փախիէ կրծքավանդակը։կրծքավանդակէն։ Ան կը դառնայ ամուր, կարծր եւ որոշ չափով կը թէքվիթէքի իր առանցքի շուրջը՝ ձախէն աջ եւ կը հարուածէ կրծքավանդակին։ Հինգերորդ միջկողային տարածութեան մէջ գիծէն, 1 սմ ձախ ան կը շոշափոխուի եւ կը կոչուի [[սրտային հրոց]]: Անոր գրանցումըարձանագրումը կը կոչուի [[գագաթասրտագրութիւն|գագաթնասրտագրութիւն]]:
 
Սրտի կծկման իւրաքանչիւր փուլփուլը կ’ուղղեկցուինկ’ուղղեկցուի նաեւ հնչիւններով։ Անոնց առաջացումը կամուածկապուած է փեղկաւոր փականներէփականներու միաժամանակ բակման,եւ միաժամանակ անոնց ամրացուած ջլայինփելերուջլային թելերու թրթռացումներու, կիսալուսնաձեւ փականներու փակման եւ արոտայի ու թոքային զարկերակի պատերուն տատանումներուն հետ։ Փականներու ախտահարումներու՝ սրտի արատներուարատներուն դէպքին կը յարաջանանյառաջանան աղմուկներ, որոնք կարելի է գրանձելարձանագրել հատուկյատուկ ձայնասրտագրիչներու միջոցով՝միջոցով [[ֆոնոկարդիոգրաֆիա|ֆոնոքարտիոկրաֆիա]]:
Կծկուած սրտին դիրքը որոշակիորէն կը փախի կրծքավանդակը։ Ան կը դառնայ ամուր, կարծր եւ որոշ չափով կը թէքվի իր առանցքի շուրջը՝ ձախէն աջ եւ կը հարուածէ կրծքավանդակին։ Հինգերորդ միջկողային տարածութեան մէջ գիծէն 1 սմ ձախ ան կը շոշափոխուի եւ կը կոչուի [[սրտային հրոց]]: Անոր գրանցումը կը կոչուի [[գագաթասրտագրութիւն]]:
 
Սրտի գործունէութեան հետեւանքով կը յառաջանան թոյլ կենսաելեքտրական ազդակներ։ Քանի որ մարմինը օժտուած է բարձր ելեքտրահաղորթելիութեամբ ։<ref name=":0" /><ref name=":1" />
Սրտի կծկման իւրաքանչիւր փուլ կ’ուղղեկցուին նաեւ հնչիւններով։ Անոնց առաջացումը կամուած է փեղկաւոր փականներէ միաժամանակ բակման, անոնց ամրացուած ջլայինփելերու թրթռացումներու, կիսալուսնաձեւ փականներու փակման եւ արոտայի ու թոքային զարկերակի պատերուն տատանումներուն հետ։ Փականներու ախտահարումներու՝ սրտի արատներու դէպքին կը յարաջանան աղմուկներ, որոնք կարելի է գրանձել հատուկ ձայնասրտագրիչներու միջոցով՝ [[ֆոնոկարդիոգրաֆիա|ֆոնոքարտիոկրաֆիա]]:
 
== Ծանօթագրութիւններ ==
Սրտի գործունէութեան հետեւանքով կը յարաջանայ թոյլ կենսաելեքդրական ազդակներ։ Քանի որ մարմինի օժտուած է բարձր ելեքդրահաղորդելիութեամբ, եւ սիրտը կրծքաւանդակէն անհամաչափ կը բաշվուին մարմինի մակերեսին։
{{Ծնթ․ցանկ}}
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Սիրտ» էջէն