«Էգէական Ծով» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 9.
}}
[[Պատկեր:Aegean Sea map bathymetry-fr.jpg|մինի|աջից|Էգէական Ծովը իր բազմաթիւ կղզիներով․ անկէ ծնունդ առաւ Արգիփելաղօ անունը- The Aegean Sea with its large number of islands is the origin of the term archipelago.]]
'''Էգէական Ծով'''<ref>{{ՏՈՒՏ|section=II.A.3|page=55}}</ref>, յուն․՝ ''Αιγαίο πέλαγος'' կիսափակ ծով [[Միջերկրական Ծով|Միջերկրական ծովուն]] աւազանին մէջ, արեւելեան մասին, [[Յունաստան]]<nowiki/>ի եւ Փոքր Ասիոյ միջեւ։ Հին ժամանակներուն կը կոչուէր նաեւ Արքիփելաղոս ''Αρχιπέλαγος''։ Կը ողողէ [[Յունաստան]]ի եւ [[Թուրքիա|Թուրքիոյ]] ափերը։ Տարտանելի եւ Վոսպորի նեղուցներուն միջոցաւ յաջորդաբար Մարմարայի եւ [[Սեւ Ծով]]երուն կը միանայ։ Տարածութիւնն է 240.000 քմ<sup>2</sup>, առաւելագոյն խորութիւնը 2561 մ (Կրետէ եւ Քիքլատես կզիներուն միջեւ)։ Կ՛ընդգրկէ հարիւրաւոր մեծ ու փոքր կղզիներ, ժայռակղզիներ <ref name=":0">[https://www.onalert.gr/ellinotourkika/aigaio-ola-osa-prepei-na-xeroume-gia-aoz-yfalokripida/109192/ Onalert ելեկտ․ թերթ․ յունարթքական վէճեր․ օրէնքի սահմանում{{ref-el}} ]</ref>։ Գլխաւոր նաւահանգիստներն են Փիրէան, [[Սալոնիկ]]ը, եւ Զմիւռնիան ([[Իզմիր]])ը։
 
== Անուանում ==
Տող 29.
 
=== Նաւահանգիստներ ===
Գլխաւոր նաւահանգիստն է Փիրէան ''Piraeus'' (''կապուած յօդուածներ՝'' [[Յունաստան]], [[Աթէնք|Աթէնքի տարածքաշրջան]])։<ref>[https://www.insider.gr/eidiseis/oikonomia/93681/trito-megalytero-limani-tis-mesogeioy-o-peiraias Փիրէան Միջերկրականի երեք գլխաւոր նաւահանգիստներէն - Ելեկտ․ թերթ insider, թիւ 93681 {{ref-el}}]</ref>
[[Պատկեր:Rhodos Agios Nikolaos Fortress R06.jpg|մինի|աջից|Ռոտոս կղզին․ Մանտրաքի -Mandraki- նաւահանգիստ]]
 
Տող 38.
* '''Փոքր Ասիոյ արեւմտեան ափերուն'''՝ Այվալի (հին յունական անունով Քիտոնիէս), [[Իզմիր|Զմիւռնիա]], Ալիքարնասօ (Bodrum) եւ Քուսանտասի նաւահանգիստները։
 
=== Կղզիախումբեր <ref>Կրթութիւն, ելկտ․ դասագիրք (յունարէն), Էգէական Ծովուն կղզիները, [http://eduoff-melbourne.world.sch.gr/files/yliko/Nhsia%20Aigaiou.pdf Կրթութիւն, ելկտ․ դասագիրք (յունարէն), Էգէական Ծովուն կղզիները,{{ref-el}}]</ref> ===
[[Պատկեր:Location map of AegeanIslands (Greece).svg|մինի|ձախից|Էգէական Ծովուն կղզիները․ հարաւը ամենամեծ կղզին, Կրետէն]]
''Բուն արձանագրութիւն՝ Էգէական Ծովուն Կղզիապումբերն ու կղզիները'' [https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Aegean_Islands]
 
Էգէական Ծովուն կղզիները բոլորն ալ, ի բացառեալ երկուքէ (Իմվրոս եւ Թենետոս), [[Յունաստան]]<nowiki/>ին կը պատկանին։ Անոնք կը բաժնուին եօթը խումբերու։
 
* '''Հիւսիս արեւելեան կղզիներ'''ը, թիւով 35
Տող 670.
 
=== Բնակչութիւն ===
Էգէականի Ծովուն ափերուն գլխաւոր քաղաքներն ու անոնց բնակչութեան թիւը հետեւեալն է (2011-ի Յունաստանի մարդահամարի տուեալներ<ref>[http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=urb_lpop1&lang=en EUROSTAT Եւրոպական միութեան մարդահամար, Յունաստան 2011 {{ref-en}}]</ref>
{| class="wikitable"
|+
Տող 742.
=== Բնապահպանում ===
[[Պատկեր:Blue cave in Alonissos.jpg|մինի|Ալոնիսոս Αλόνησος, Կապոյտ քարայրը - [[:en:Natura_2000|Natura 2000]] պահպանուած շրջան]]
Յունաստանը իր ծովեզրերուն երկայնքին, հաստատած ու սահմանած է քանի մը ծովային բնապահպանման շրջաններ։<ref>[http://www.mpatlas.org/region/country/GRC/ Ծովային բնապահպանման քարտէս, ելեկտ․ թերթ - Atlas of Marine Protection {{ref-en}}]</ref><ref>[https://www.msp-platform.eu/projects/medpan-network-marine-protected-area-managers-mediterranean Միջերկրականի Պահպանման Ծովային Շրջաններուն Տնօրէնութեան Ցանցին (MedPAN) {{ref-en}}]</ref> Ըստ [[Միջերկրական Ծով|Միջերկրականի]] Պահպանման Ծովային Շրջաններուն Տնօրէնութեան Ցանցին (MedPAN) ''Network of Managers of Marine Protected Areas in the Mediterranean'', յունական չորս շրջաններ այս ցանցին կը մասնակցին, անոնցմէ մէկը էգէական Ծովուն մէջ է՝ Ալոնիսոս Ծովային Ճեմապարտէզը ''Alonnisos Marine Park''։<ref>[http://alonissos-park.gr/ Ալոնիսոս Ծովային Ճեմապարտէզը {{ref-el}}]</ref>
 
== Պատմութիւն ==
Տող 769.
 
=== Քարիւղատար Ոլորտը ===
Էգէական Ծովը քարիւղի ընդարձակ պահեստներ ունի։ Քարիւղի այս պահեստներու օգտագործումը, Յունաստանի եւ Թուրքիոյ միջեւ վէճեր կ՛առաջացնէ։ Շատ երկիրներ եւ ընկերութիւններ կը հետաքրքրուին, սակայն ոչինչ կրնայ ըլլալ, մինչեւ որ շրջանին մէջ այս տարակարծութիւնները փարատին։<ref>[https://statessera4.blogspot.com/1971/11/blog-post_6694.html «Ստա դեսերա» στα τέσσερα, ելեկր․ էջ, թիւ 6694- Էգէականի քարիւղատար ոլորտը {{ref-el}}]</ref><ref name=":0" />
 
== Պատկերասրահ ==