«Ատափազար» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ clean up, replaced: 2ի → 2-ի using AWB
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Բնակավայր}}
[[Պատկեր:Sakaryaistanbulbus.jpg|մինի|250x250փքս|Ատափազար]]
'''Ատափազար''' (թուրք.՝ Adapazarı), [[Թուրքիա|Թուրքիոյ]] հիւսիս-արեւմտեան քաղաքներէն է, [[Սաքարիա]] նահանգին մէջ, Փոսֆորէն մօտ 120 ք․մ․ արեւելք, Սաքարիա գետի ձախ ափին։ Ըստ 2008 -ի տուեալներուն, քաղաքի բնակչութիւնը կը կազմէ 377 683 մարդ։
 
== Պատմութիւն ==
Սկզբնական շրջանին Ատափազարը եղած է փոքրիկ գիւղ մը, որու հիմը դրած էին 14-րդ դարուն Լենկթիմուրի արշաւանքի ժամանակ Սեբաստիայէն գաղթած հայերը, ցամքած լիճին տեղը՝ կոչելով Տոնիկաշէն (գիւղի առաջնորդի անունով)։ Հետագային հայեր եկած են՝ [[Ակն]]<nowiki/>էն, Թոխաթէն, [[Պարսկաստան]]<nowiki/>էն եւ [[Եւրոպա]]<nowiki/>յէն, աւելի ուշ՝ [[Կեսարիա]]<nowiki/>յէն, [[Պարտիզակ]]<nowiki/>էն եւ այլն։ Թուրքերը Ատափազարի մէջ բնակութիւն հաստատած են, երբ այդ հայկական բնակավայրը շէն գիւղաքաղաք դարձած է, այնուհետեւ շրջակայ վայրերէն եկած են Յոյներ։ Կ. Պոլսոյ գրաւումէն ետք թուրքերը երկրի վարչական բաժանումը որոշելով գիւղաքաղաքը անուանած են «Ատա» (կղզի), իսկ որոշ ժամանակ նաեւ՝ «Սամըրսագ Ատասը» («Սխտորի կղզի», շատ [[սխտոր]] արտադրելու համար)։ Աւելի ուշ, որպէս բանուկ շուկայ, անուանած են Ատափազար։
 
== Ատափազարը Մեծ եղեռնի ժամանակ ==
[[Ցեղասպանութիւն|Մեծ եղեռն]]<nowiki/>ի նախօրէին Ատափազարը ունէր 30.000 բնակիչ, որու կէսէն աւելին հայեր էին, որոնք կը զբաղէին առեւտուրով, արհեստներով, երկրագործութեամբ, պտղաբուծութեամբ եւ շերամապահութեամբ։ Անոնք յատուկ խօսելաոճ ունէին։
 
Հայերը կեդրոնացած էին Ս. Հրեշտակապետ, Ս. Կարապետ, Ս. Լուսաւորիչ եւ Ս. Ստեփանոս եկեղեցիներու թաղամասերուն մէջ՝ իւրաքանչիւր եկեղեցի ունէր տղոց եւ աղջիկներու նախակրթարաններ եւ մանկապարտէզներ՝ Արամեան-Գայանեան, Ներսէսեան-Սանդուխտեան, Ռուբինեան-Հռիփսիմեան եւ Մեսրոպեան-Նունեան։ 1909-ին բացումը կատարուեցաւ կեդրոնական երկրորդական վարժարանին՝ յատուկ տղոց համար, իսկ 1912-ին՝ աղջիկներու լրացուցիչ դասընթացը։ Նաեւ կը գործէր «Մանուշակ» մանկապարտէզ-նախակրթարանը եւ բողոքականներու «Հայուհեաց» իգական գիշերօթիկ վարժարանը։ Իւրաքանչիւր թաղ ունէր թաղական խորհուրդ։ Առաջին համաշխարհային պատէրազմէն առաջ Ատափազարի հայերը ունէին իրենց հասարակական կազմակերպութիւնները. Կրթասիրաց ընկերութիւնը, Ընթերցասիրաց միութիւնը՝ հարուստ գրադարան-ընթերցարանով, Ազգային ժողովատեղիի միութիւնը։
Տող 13.
 
== Քոյր քաղաքները ==
 
*[[Դելֆտ]] ([[Նիդեռլանդներ]])
*[[Շումէն]] ([[Պուլկարիա]])
* {{դրոշդրօշ|ԱՄՆ}} [[Լուիսվիլ]], ([[ԱՄՆ]])
* {{դրոշդրօշ|Վրաստան}} [[Սուխում]] ([[Վրաստան]])
 
== Աղբիւրներ ==
 
* ''Հայկական սովետական հանրագիտարան։''
''<nowiki/>''
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Ատափազար» էջէն