«Քըրսքի Ճակատամարտը» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Չ
→‎Երկրորդ փուլ: clean up, replaced: մէջ: → մէջ։ using AWB
Content deleted Content added
Չ →‎top: clean up, replaced: դրոշ → դրօշ using AWB
Չ →‎Երկրորդ փուլ: clean up, replaced: մէջ: → մէջ։ using AWB
 
Տող 44.
 
== Երկրորդ փուլ ==
Քըրսքի ճակատամարտի 2-րդ փուլի հակայարձակումը կեւեց [[12 յուլիս]] [[1943]]-էն միչնեւ [[23 օգոստոս]]-ը։ Անոր համար համեմատաբար յաջող իրավիճակ ստեղծուեցաւ թշնամիի խմբաւորման օռլովեան շրջանին մէջ:մէջ։ «Կուտուզով» գործողութեան ստրատեգիական յարձակումները կ՛իրականացուէին Բրանսկեան (հրամանատար՝ Պապով), Կեդրոնական եւ Արեւմտեան (հրամանատար՝ Սակալովսկի) ռազմաճակատի մէկ մասի միջոցով ([[12 յուլիս]]-էն [[18 օգոստոս]])։ Յարձակման նպատակը կը կայանար այն բանին վրայ, որ մասնատէին թշնամական բանակները եւ մաս-մաս ջախջախեն զայն, որ առաջին հերթին պէտք էր, որ նպաստէր մեր զօրքերու չափազանց կեդրոնացուածութեան, իսկ երկրորդը՝ աւելորդ շտապողականութենէն, որուն հետեւանքով խորհրդային բանակները ոչ կարեւոր ուղղութիւններով մատերը կը սկսէին ոչ լրիւ պատրաստ վիճակի մէջ։ Թշնամիի շրջափակման ուղղուած գործողութիւնը չյաջողեցաւ։ Գերմանացիները ճկուն պաշտպանական տակտիկա գրաւած էին՝ մինչեւ երբ շրջանը մը կը պաշտպանուէր, միւսերը կը գրաւէին այլ շրջաններ 5-8 քմ հեռաւորութեան վրայ։ Թշնամին արդիւնավետ թանկային բանակներու հակայաձակումները կ՛օգտագործէին, լայնօրէն մանեվրներ կ՛ընդունէր ներքին պաշտպանական գիծերով։ Ժուկով իր յուշերուն մէջ Ստավկային «Կուտուզով» գործողութեան ընթացքին թշնամիին բանկի անկարողութեան մասին կըկը յիշեցնէ։ Ստալինկը գտնէր, որ «մեր խնդիրը այն է, որ պէտք է քշենք գերմանացիներուն մեր տարածքէն, իսկ իսկ մենք միայն կը շրջապատենք անոնց, երբ անոնք թոյլ կ՛ըլլան»։ Քաղաքական հաշուարկներու համաձայն այստեղ հաւանաբար անյաջողութիւններու փորձը կը խօսէր, որոնք տեղի ունեցած էին [[նոյեմբեր]] [[1942]]-էն [[յունուար]] [[1943]] Ստալինգրադին մէջ Պաուլիւսի խմբաւորման շրջափակման վերացման ժամանակ։ [[18 օգոստոս]]-ին 3 բանակներու զինուորները՝ շրջելով արեւմտեան ուղղութեամբ 150 քմ եւ թշնամիի ահռելի ուժերը ջախջախելով՝ օռլովեան հենակէտը չէզոքացուցին։ Արդիւնքը այն էր, ոդ իրադրութիւնը խորհրդա-գերմանական Կեդրոնական ուղղութեամբ միանգամից փոխեց՝ խորհրդային զօրքերու համար Բրեանսկեան ուղղութեամբ յարձակումը զարգացելու եւ Արեւելեան Պելոռուսիայի տարածքէն դուրս գալու համար հնարաւորութիւններ բացուեցան։
 
Փոքր այլ կերպ կը զարգանային, իրադարձութիւնները կապուած Պելգորոդ-Խարկովեան յարձակողական գործողութեան հետ («Ռումյանցեւ»)։ Այստեղ պաշտպանողական գործողութիւններու պատճառով Վորոնեժի ռազմաճակտի ուժերը մեծ կորուստներ կրեցին, իսկ հակառակորդը ամուր ամրացած շրջաններու անցաւ եւ պատրաստ էր հզօր գրոհ սկսելու։ Գործողութեան ընդհանուր նպատակը այն իրողութեան մէջ կը կայանար, որ ամուր ընդհանուր ռազմաճակատային հարուածով մասնատել թշնամիի ուժերը, շրջապատել եւ ջախջախել «Հարաւ» բանակային խմբաւորումը։ Գործողութիւնը կ՛իրականացնէին [[3 օգոստոս|3]]-[[23 օգոստոս]] Վարոնեժեան եւ Ստեպեան բանակներու զօրքերու միջոցով։ Անոնց գործողութիւնները կը համակարգուէր Ժուկովի կողմէ։ Այս պատճառով, 3-11-ի շրջանին հակառակորդի Խարկովեան խմբաւորումը 3 անգամ շրջապատուեցաւ։ Սակայն գերմանացիները խելացի գործողութիւններու պատճառով ներքին խմբաւորման ուժերը աւելի քան 10 բաժին (շուրջ 600 թանկ) կեդրոնացուցին Ախտիրկա եւ Պոգոդուխովա շրջաններուն մէջ եւ հակահարուած հասցուցին։ Դաժան մարտեր ծաւալուեցան լայնարձակ Խարկով քաղաքի արեւմտեան մասին մէջ։ [[20 օգոստոս]]-ին խորհրդային հրամանատարութիւնը, մեծ օգնութիւն տանելով, յարձակման անցաւ եւ [[23 օգոստոս]]-ին գիշերային յարձակման պատճառով [[Խարկով]]ը ազատագրուեցաւ։ Երկու բանակներու զինուորները 150 քմ դէպի խորք շարժեցան եւ թշնամիի ամուր խմբաւորումը ջախջախեցին՝ պայմաններ ստեղծելով Աջափնեայ Ուքրանիայի ազատագրման եւ Դնեպր դուրս գալու համար։ Քըրսքի ճակատամարտը 50 օր շարունակուեցաւ 400-550 քմ ճակատով։ Երկու կողմերէն անոր ահռելի ուժեր կը մասնակցէին՝ շուրջ 300 բաժին (աւելի քան 4 միլիոն մարդ)։ Այս պատճառով ընդհատուեցաւ Գերմանիոյ վերջին փորձը իրականացնելու ստրատեգիական մեծ գործողութիւններ Արեւելեան ռազմաճակատին վրայ։ Սակայն թշնամին 30 յատուկ բաժանումներ կորսնցուց, որոնցմէ են 7 թանկային։ Գերմանական զօրքերու ոգին ինկաւ, [[Ստալինգրադ]]ի ռեւանշը վերցնելը չյաջողեցաւ։ Իսկ այդ մէկը կը նշանակէր, որ պատերազմի լաւ ընթացքը [[ԽՍՀՄ]]-ի հետ չկատարուեցաւ։