«Սիւնիքի Ազատագրական Պայքար (1722-1730)» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Չ
→‎Անգեղակոթի ժողով: clean up, replaced: գործունեություն → գործունէութիւն using AWB
Content deleted Content added
Չ →‎Զանգեզուրի Ազատագրում: clean up, replaced: մէջ: → մէջ։ using AWB
Չ →‎Անգեղակոթի ժողով: clean up, replaced: գործունեություն → գործունէութիւն using AWB
Տող 13.
[[1701]]–ի ամրան, Իսրայէլ Օրի կը ժամանէ [[Ռուսական Կայսրութիւն|Ռուսական կայսրութիւն]]: Հայաստանի ազատագրութեան ծրագիրը Օրին կը ներկայացնէ [[Պետրոս Ա․|Պետրոս I]] կայսրին։ Այդ ժամանակ [[Պալթանեան Նահանգներ|Պալթանեան նահանգերու]] տարածքներու համար ռուս-շուետական պայքարը հակամարտութեան վերածուած էր, որ յայտնի էր «[[Հիւսիսային Պատերազմ|Հիւսիսային պատերազմ]]» անունով։ Պետրոս Մեծ յոյս կու տայ Իսրայէլ Օրիին, որ ռազմական գործողութիւններու աւարտէն ետք Հայաստանի ազատագրութեան հարցով պիտի զբաղի<ref>{{գիրք|հեղինակ = Սարգսյան Ա., Հակոբյան Ա. |մաս = |վերնագիր = Հայոց պատմություն հնագույն շրջանից մինչև մեր օրերը |բնօրինակ = |հղում = http://library.anau.am/images/stories/grqer/Girq/Sargsyan.pdf|հրատարակություն = |պատասխանատու խմբագիր = |վայր = [[Երևան]] |հրատարակչություն = Ճարտարագետ|թվական = 2004|հատոր = |էջերի թիվ = 352 |մեջբերվող էջեր = 127-128|սերիա = |isbn = |տպաքանակ = }}</ref>:
 
1702–ի գարնան, Իսրայէլ Օրի եւ Մինաս վարդապետ մոսկուայաբնակ հայ զինուորական Միրոն Վասիլեւի միջոցով նամակներ կ՛ուղղարկեն [[Եսայի Հասան-Ջալալեան]]ին: Վերջինս սերած էր [[Հասան-Ջալալեաններ]]ու ազնուական տոհմէն, որուն կրտսեր ներկայացուցիչները սովորաբար հոգեւոր առաջնորդներ կը դառնային։ 1701-ին, Եսայի ընտրուած էր [[Գանձասարի Կաթողիկոսութիւն|Գանձասարի կաթողիկոս]] եւ [[Ղարաբաղի Կուսակալութիւն|Ղարաբաղի]] ու [[Շամախիի Կուսակալութիւն|Շամախիի]] կուսակալութիւններու քրիստոնէական թէմերը կը ղեկավարէր։ Օրին Արցախի մելիքներուն կը յայտնէ բանակցութիւններու յաջող ընթացքի մասին։ Պարսկաստանի մէջ, եւ մասնաւորապէս՝ Անդրկովկասի մէջ, իրավիճակին աւելի լաւ ծանօթանալու նպատակով, ան դեսպանութիւն կ՛ուղղարկէ՝ Իսրայէլ Օրիի ղեկավարութեամբ։ Վերջինս անգամ մը եւս Եւրոպա կը մեկնի եւ կը հասնի [[Հռոմ]]: [[Հռոմի Պապ|Հռոմի պապ]] [[Կղեմես XI]], Իրանի շահին նամակ կ՛ուղղարկէ, որուն միջոցով կը խնդրէ քրիստոնեայ բնակչութեան նկատմամբ հալածանքներու առիթ չտալ։ Օրին նամակով կ՛անցնի [[Մոսկուա]], նորակառոյց մայրաքաղաք [[Սեն Փեթերսպուրկ]], եւ ապա Յուլիս 1707-ին, 50 հոգինոց դեսպանութեամբ կ՛անցնի Իրան։ [[1708]]-ին ան կը հասնի [[Շամախի]], [[1709]]-ին՝ Պարսկաստանի մայրաքաղաք [[Իսֆահան]]ի մէջ<ref>{{հոդված |հեղինակ = Հասան-Ջալալյան Ս. Ռ. |վերնագիր = Կաթողիկոս Եսայի Հասան-Ջալալյանի քաղաքական գործունեություննգործունէութիւնն ու պատմագրական ժառանգությունը |բնօրինակ = |հղում = http://lraber.asj-oa.am/6040/1/2011-3_(82).pdf|լեզու = |պատասխանատու խմբագիր = |հրատարակության հեղինակ = |հրատարակություն = |տիպ = |վայր = Երևան |հրատարակչություն = Լրաբեր հասարակական գիտությունների|թվական = 2011|թողարկում = |հատոր = 3|համար = |էջերի թիվ = |մեջբերվող էջեր = 82-97 |isbn = |issn = |doi = |bibcode = |arxiv = |pmid = |ref = |archiveurl = |archivedate =}}</ref>:
 
Օրին Իսֆահանէն կը վերադառնայ [[Շամախի]] եւ շուրջ մէկ տարի կը մնայ Անդրկովկասի մէջ։ Ան կ՛այցելէ Արցախ, կը հանդիպի Եսայի Հասան-Ջալալեանին ու մելիքներուն։ Օրին կը յայտնէ 27 Յուլիս 1709-ի [[Փոլթովայի Ճակատամարտ|Փոլթովայի ճակատամարտ]]ի ընթացքին շուէտներու դէմ ռուսերու յաղթանակի լուրը։ Կաթողիկոսը Օրիի հետ կը գտնուի [[Շիրվան]]ի մէջ, [[Արցախ (նահանգ, արեւմտահայերէն)|Արցախի]] ու Պարսկաստանի հայաբնակ շրջաններուն մէջ։ Երբ Իսրայէլ Օրին կը պատրաստուէր Մոսկուա վերադառնալ, Եսայի Հասան-Ջալալեան իր երկու եպիսկոպոսներու հետ կը միանայ Իսրայէլ Օրիի պատուիրակութեան։ Պետրոս I-ի յանձնարարութեամբ, Օրին Արցախէն