«Խաչակիրներու Բ․ Արշաւանք» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 74.
Խաչակիրներու զօրքերը ղեկավարած են [[Պալդուին III (Երուսաղէմի արքայ)|Պալդուին]] Գ. ([[Երուսաղէմի Թագաւորութիւն|Երուսաղէմ]]), [[Լուի VII Երիտասարդ|Լուի]] Է. ([[Ֆրանսայի Թագաւորութիւն|Ֆրանսա]]), [[Ալֆոնսո VII|Ալֆոնսո]] Է. ([[Կաստիլիոյ Թագաւորութիւն|Կաստիլիա]]), [[Կոնրադ III (Գերմանիոյ արքայ)|Կոնրադ Գ.]] ([[Սրբազան Հռոմէական Կայսրութիւն|Գերմանիա]]), [[Ստեֆէն (Անգլիոյ արքայ)|Ստեֆէն]] ([[Անգլիոյ Թագաւորութիւն|Անգլիա]]) արքաները.եւ իրենց հպատակ ազնուականները։ [[1148]]–ին արշաւանքին կը միանան [[դանիա]]կան, [[Ֆլանդրիոյ Կոմսութիւն|ֆլանդրիական]], [[Պապական Մարզ|իտալական]], [[Չեխական Թագաւորութիւն|չեխական]] ու [[Լեհաստանի Թագաւորութիւն|լեհական]] ջոկատները։
 
Անցնելով [[Բիւզանդական Կայսրութիւն|Բիւզանդիոնի]] տարածքով դէպի [[Փոքր Ասիա]]` ֆրանսական ու գերմանական բանակները պարտութիւն կը կրեն [[Իկոնիոյ Սուլթանութիւն|սելճուքներէն]]: Արեւմտեան քրիստոնէական հիմնական աղբիւրին համաձայն ` [[Օդո Դեյլացու|Օդո Դեյլացիի]] եւ [[Սիրիակ Քրիստիանս]]ի, Բիւզանդիոնի կայսր [[Մանուիլ I Կոմնենոս|Մանուիլ Ա. Կոմնենոս]]ը գաղտնի խոչընդոտներ կը ստեղծէր խաչակիրներու յառաջխաղացման, յատկապէս Անատոլի մէջ եւ հրամայած է սելճուքներուն գրոհել անոնց վրայ։ Լուիի եւ Կոնրադի մնացած բանակները [[Երուսաղէմ]] կը մեկնին եւ կը նախապատրաստուին [[1148]]–ին չկազմակերպուած գրոհին, որ տեղի պիտի ունենար [[Տամասկոս|Դամասկոս]]ի վրայ։ 13.000-անոցնոց միացեալ խաչակրաց բանակը, որ պետքպէտք էէր Անգլիայէն նաւերով ուղեւորուէր Սրբազան երկիր, կանգ կ՝առնէ Լիզպոնը գրաւելու եւ իսլամները վտարելու համար։
 
Խաչակրաց երկրորդ արշաւանքը չի կրնար իրականացնել եւրոպացի միապետներու նպատակը՝ ազատագրել Եդեսիան անհաւատներու ձեռքէն։ Խաչակիր ասպետներն ու միապետերը այդ մէկուն իբրեւ պատասխան Երուսաղէմի թագաւորի զօրքերուն կը միանան՝ Դամասկոսի անյաջող գրոհին ժամանակ։
Տող 80.
== Եդեսիոյ անկում ==
 
[[Խաչակիրներու Առաջին Արշաւանք|Խաչակիրներու առաջին արշաւանք]]էն եւ փոքր [[Խաչակիրներու Արշաւանք (1101)|Խաչակիրներու արշաւանք]]էն ետք արեւելքի մէջ երեք [[Խաչակրաց Պետութիւններ|Խաչակրաց պետութիւններ]] կը հիմնադրուինհիմնեն` [[Երուսաղէմի Թագաւորութիւն|Երուսաղէմի թագաւորութիւն]]ը, [[Անտիոքի Դքսութիւն|Անտիոքի դքսութիւն]]ը եւ [[Եդեսիոյ Կոմսութիւն|Եդեսիոյ կոմսութիւն]]ը: Չորրորդը` [[Թրիբոլիի Կոմսութիւն|Թրիփոլիի կոմսութիւն]]ը կը հիմնադրուի [[1109]]–ին։ Եդեսիա բոլորէն հիւսիս կը գտնուէր եւ բոլորէն ամենաթոյլն էր ու ամենաքիչ բնակեցուածը եւ յաճախակի յարձակումներու թիրախ կը դառնար իսլամական ժողովուրդներուժողովուրդներուն կողմէն, որոնցմէ էին [[Արտուքիներու Ամիրայութիւն|ԱրտուքիներուԱրտուքիները]], [[Դանեշմանդի Ամիրայութիւն|ԴանեշմանդներուԴանեշմանդները]] եւ [[Սելճուքեան Սուլթանութիւն|ՍելճուքներուՍելճուքները]]{{sfn|Riley-Smith|2005|pp=50-53}}: Կոմս [[Պալդուին Բ.(Երուսաղէմի արքայ)]]ն եւ ապագայ կոմս [[Ժոսլէն Ա. (Եդեսիոյ կոմս)]] գերի կ'իյնան [[Հառանի ճակատամարտէն]] ետք՝ [[1104]]–ին։-ին։ ՊալդուինըՊալդուին եւ ԺոսլէնըԺոսլէն երկրորդ անգամ գերի կ'իյնան [[1122]]–ին, եւ չնայած Եդեսիան շատ չի վերականգնիր: [[1125]]–ի [[Ազազի ճակատամարտէն]] ետք, Ժոսլէն կը սպաննուի մարտի դաշտին վրայ [[1131]]–ին։ ԱնորԶինք փոխարինածփոխարինող [[Ժոսլէն Բ. (Եդեսիոյ կոմս)]] դաշինք կը կնքէ Բիւզանդական կայսրութեան հետ, սակայն [[1143]]–ին-ին Բիւզանդիոնի կայսր [[Յովհաննէս Բ. Կոմնէնոս]] եւ Երուսաղէմի թագաւոր [[Ֆուլկ (Երուսաղէմի արքայ)]] կը մահանան։ Ժոսլէն նաեւ յարաբերութիւնները կը խզէ Անտիոքի արքայազնիարքայազնին եւ Թրիփոլիի կոմսիկոմսին հետ՝ Եդեսիան առանց ուժեղ դաշնակիցի ձգելով{{sfn|Tyerman|2006|pp=185-189}}:
 
Մինչդեռ սելճուք [[Իմադ ալ-Տին Զանգի|Իմատ ալ-Տին Զանգի]]ն, ովոր [[Մոսուլ]]էն [[Աթաբեկ]] էր, [[1128]]–ին-ին իր տիրապետութիւնը հաստատեցկը հաստատէ [[Հալէպ]]ի մէջ՝ իր ձեռքը վերցնելովառնելով Սուրիոյ հիմնական իշխանութիւնը։ Զանգին եւ ԲալդուինՊալդուին IIԲ. կը ցանկայինփափաքէին տէր դառնալ Տամասկոսին։[[Դամասկոս]]<nowiki/>ի։ ԲալդուինըԲալդուին կը պարտեցաւպարտուի ՏամասկոսիԴամասկոսի մօտակայքին՝մօտակայքը՝ [[1129]]–ին{{sfn|Tyerman|2006|pp=185-189}}: ՏամասկոսԴամասկոս [[Բուրիներու Ամիրայութիւն|Բուրիներու տոհմին]] կը պատկանէր, աւելի ուշ դաշնութիւն կնքեցկը կնքէ Ֆուլկ արքայիարքային հետ, երբ ԶանգինԶանգի պաշարեցկը պաշարէ քաղաքը [[1139]] եւ [[1140]]–ին-ին{{sfn|Runciman|1952|pp=227-228}}<ref>[http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5440995n.image.r=Ous%C3%A2ma+ibn+Mounkidh.f203.langEN Ousâma ibn Mounkidh, un émir syrien au premier siècle des croisades, p.182 (in BnF)]</ref>:
 
[[1144]]–ի<nowiki/>ի վերջը, Ժոսլէն II-ըԲ. դաշնութիւն կնքեցկը կնքէ արտոքիդներու հետ եւ դէպի հարաւ շարժեցաւկը շարժի, որպէսզի օգնէ արտքիդներուն ընդդէմ Հալէպի։ Զանգին Ֆուլկի մահէն եսքետք, [[1143]]–ին-ին, օգտուելով առաւելութենէն դէպի հիւսիս շարժեցաւկը շարժի եւ պաշարեցկը պաշարէ Եդեսիան, որ մէկ ամիս ետք ինկաւկ'իյնայ 24 դեկտեմբերԴեկտեմբեր [[1144]]-ին։ Երուսաղէմէն օգնութեան համար զօրք ղրկուեցաւկը ղրկուի, սակայն արդէն ուշ էր։ Ժոսլէն II-ըԲ. կը շարունակեցլշարունակէ երկիրը կառաւարելկառավարել [[Տուրբեսել]]էն, սակայն կամաց–կամաց մնացածմնացեալ տարածքները անցանկ'անցնին մուսուլմաններունիսլամներուն կամ Բիւզանդիոնի վաժառուեցան։Բիւզանդիոնի։ Զանգին իրենինքզինք կը հռչակեցհռչակէ «կրօնի պաշտպան» եւ ''ալ-Մալիք ալ-Մանսուր'', «յաղթանակող արքայ»: Ան չշարունակեցչի շարունակեր գրոհը Եդեսիոյ մնացածմնացեալ տարածքներուտարածքներուն կամ Անտիոքի դքսութեան վրայ, քանի որ վախցած էր։ ՄոսուլիՄուսուլի մէջ տեղի ունեցած իրադարձութիւնները ստիպեցինկը ստիպեն զինք անոր տուն վերադառնալվերադառնալու եւ ան կը ցանկար անգամ մը եւս մէկ անգամ փորձել նուաճելնուաճելու Տամասկոսը։Դամասկոսը։ Սակայն ան սպաննուեցաւկը սպաննուի ստրուկի կողմէնմը կողմէ [[1146]]–ին-ին եւ անորիրեն փոխարինեցկը իրյաջորդէ որդին՝ [[Նուր ալ-Տին Զանգի|Նուր ալ-Տինը]]{{sfn|Runciman|1952|pp=225-244}}:
 
===Արշաւանքի որոշում===