«Խաչակիրներու Բ․ Արշաւանք» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

'''Խաչակիրներու երկրորդ արշաւանք,''' ռազմական հակամարտութիւն [[Մերձաւոր Արեւելք]]ի մէջ [[Խաչակրաց Պետութիւններ|խաչակրաց պետութիւններու]] եւ [[Զանգիներու Ամիրայութիւն|Զանգիներու ամիրայութեան]] միջեւ՝ [[1147]]-[[1149]]–ին։ Պատերազմի կոչով հանդէս եկած էր Հռոմի [[Եւգենեոս III|Եւգենեոս]] Գ. (1145-1153) պապը։ Արշաւանքին նպատակը այննպատակն էր, որ իսլամներէն ետք գրաւել [[Եդեսիա]]ն ու վերականգնել տեղի [[Եդեսիոյ Կոմսութիւն|խաչակրաց կոմսութիւնը]]:

Խաչակիրներու զօրքերը ղեկավարած են [[Պալդուին III (Երուսաղէմի արքայ)|Պալդուին]] Գ. ([[Երուսաղէմի Թագաւորութիւն|Երուսաղէմ]]), [[Լուի VII Երիտասարդ|Լուի]] Է. ([[Ֆրանսայի Թագաւորութիւն|Ֆրանսա]]), [[Ալֆոնսո VII|Ալֆոնսո]] Է. ([[Կաստիլիոյ Թագաւորութիւն|Կաստիլիա]]), [[Կոնրադ III (Գերմանիոյ արքայ)|Կոնրադ Գ.]] ([[Սրբազան Հռոմէական Կայսրութիւն|Գերմանիա]]), [[Ստեֆէն (Անգլիոյ արքայ)|Ստեֆէն]] ([[Անգլիոյ Թագաւորութիւն|Անգլիա]]) արքաները.եւ իրենց հպատակ ազնուականները։ [[1148]]–ին արշաւանքին կը միանան [[դանիա]]կան, [[Ֆլանդրիոյ Կոմսութիւն|ֆլանդրիական]], [[Պապական ՄարզԻտալիա|իտալական]], [[Չեխական Թագաւորութիւն|չեխական]] ու [[Լեհաստանի ԹագաւորութիւնՓոլոնիա|լեհական]] ջոկատները։

Անցնելով [[Բիւզանդական Կայսրութիւն|Բիւզանդիոնի]] տարածքով դէպի [[Փոքր Ասիա]]` ֆրանսական ու գերմանական բանակները պարտութիւն կը կրեն [[Իկոնիոյ ՍուլթանութիւնՍելճուք|սելճուքներէն]]: Արեւմտեան քրիստոնէական հիմնական աղբիւրին համաձայն ` [[Օդո Դեյլացու|Օդո Դեյլացիի]] եւ [[Սիրիակ Քրիստիանս]]ի, Բիւզանդիոնի կայսր [[Մանուիլ I Կոմնենոս|Մանուիլ Ա. Կոմնենոս]]ը գաղտնի խոչընդոտներ կը ստեղծէր խաչակիրներու յառաջխաղացման, յատկապէս Անատոլի մէջ եւ հրամայած է սելճուքներուն գրոհել անոնց վրայ։ Լուիի եւ Կոնրադի մնացած բանակները [[Երուսաղէմ]] կը մեկնին եւ կը նախապատրաստուին [[1148]]–ին չկազմակերպուած գրոհին, որ տեղի պիտի ունենար [[Տամասկոս|Դամասկոս]]ի վրայ։ 13.000-նոց միացեալ խաչակրաց բանակը, որ պէտք էր Անգլիայէն նաւերով ուղեւորուէր Սրբազան երկիր, կանգ կ՝առնէ Լիզպոնը[[Լիզպոն]]<nowiki/>ը գրաւելու եւ իսլամները վտարելու համար։

Խաչակրաց երկրորդ արշաւանքը չի կրնար իրականացնել եւրոպացի[[եւրոպա]]<nowiki/>ցի միապետներու նպատակը՝ ազատագրել Եդեսիան[[Եդեսիոյ Կոմսութիւն|Եդեսիա]]<nowiki/>ն անհաւատներու ձեռքէն։ Խաչակիր ասպետներն ու միապետերը այդ մէկուն իբրեւ պատասխան Երուսաղէմի թագաւորի զօրքերուն կը միանան՝ Դամասկոսի անյաջող գրոհին ժամանակ։ատեն։

[[Խաչակիրներու Առաջին Արշաւանք|Խաչակիրներու առաջին արշաւանք]]էն եւ փոքր [[Խաչակիրներու Արշաւանք (1101)|Խաչակիրներու արշաւանք]]էն ետք արեւելքի մէջ երեք [[Խաչակրաց Պետութիւններ|Խաչակրաց պետութիւններ]] կը հիմնեն` [[Երուսաղէմի Թագաւորութիւն|Երուսաղէմի թագաւորութիւն]]ը, [[Անտիոքի Դքսութիւն|Անտիոքի դքսութիւն]]ը եւ [[Եդեսիոյ Կոմսութիւն|Եդեսիոյ կոմսութիւն]]ը: Չորրորդը` [[Թրիբոլիի Կոմսութիւն|Թրիփոլիի կոմսութիւն]]ը կը հիմնադրուի [[1109]]–ին։ Եդեսիա հիւսիսհիւսիսի մէջ կը գտնուէր եւ բոլորէն ամենաթոյլն էր ու ամենաքիչ բնակեցուածը եւ յաճախակի յարձակումներու թիրախ կը դառնար իսլամական ժողովուրդներուն կողմէն, որոնցմէ էին [[Արտուքիներու Ամիրայութիւն|Արտուքիները]], [[Դանեշմանդի Ամիրայութիւն|Դանեշմանդները]] եւ [[Սելճուքեան Սուլթանութիւն|Սելճուքները]]{{sfn|Riley-Smith|2005|pp=50-53}}: Կոմս [[Պալդուին Բ.(Երուսաղէմի արքայ)|Պալդուին Բ.(Երուսաղէմի արքան)]]ն եւ ապագայ կոմս [[Ժոսլէն Ա. (Եդեսիոյ կոմս)]] գերի կ'իյնան [[Հառանի ճակատամարտէն]] ետք՝ [[1104]]-ին։ Պալդուին եւ Ժոսլէն երկրորդ անգամ գերի կ'իյնան [[1122]]–ին, եւ Եդեսիան շատ չի վերականգնիր: [[1125]]–ի [[Ազազի ճակատամարտէն]] ետք, Ժոսլէն կը սպաննուի մարտիպատերազմի դաշտին վրայ [[1131]]–ին։ Զինք փոխարինող [[Ժոսլէն Բ. (Եդեսիոյ կոմս)]] դաշինք մը կը կնքէ Բիւզանդական կայսրութեան հետ, սակայն [[1143]]-ին Բիւզանդիոնի կայսր [[Յովհաննէս Բ. Կոմնէնոս]] եւ Երուսաղէմի թագաւոր [[Ֆուլկ (Երուսաղէմի արքայ)]] կը մահանան։ Ժոսլէն նաեւ յարաբերութիւնները կը խզէ Անտիոքի արքայազնին եւ Թրիփոլիի կոմսին հետ՝ Եդեսիան առանց ուժեղ դաշնակիցի ձգելով{{sfn|Tyerman|2006|pp=185-189}}:

[[1144]]<nowiki/>ի վերջը, Ժոսլէն Բ. դաշնութիւն կը կնքէ արտոքիդներու հետ եւ դէպի հարաւ կը շարժի, որպէսզի օգնէ արտքիդներուն ընդդէմ Հալէպի։ Զանգին Ֆուլկի մահէն ետք, [[1143]]-ին, օգտուելով առաւելութենէն դէպի հիւսիս կը շարժի եւ կը պաշարէ Եդեսիան, որ մէկ ամիս ետք կ'իյնայ 24 Դեկտեմբեր [[1144]]-ին։ Երուսաղէմէն օգնութեան համար զօրք կը ղրկուի, սակայն արդէն ուշ էր։ Ժոսլէն Բ. կը շարունակէ երկիրը կառավարել [[Տուրբեսել]]էն, սակայն կամաց–կամաց մնացեալ տարածքները կ'անցնին իսլամներուն կամ Բիւզանդիոնի։ Զանգին ինքզինք կը հռչակէ «կրօնի պաշտպան» եւ ''ալ-Մալիք ալ-Մանսուր'', «յաղթանակող արքայ»: Ան չի շարունակեր գրոհը Եդեսիոյ մնացեալ տարածքներուն կամ Անտիոքի դքսութեան վրայ, քանի որ վախցած էր։ Մուսուլի մէջ տեղի ունեցած իրադարձութիւնները կը ստիպեն զինք տուն վերադառնալու եւ ան կը ցանկար անգամ մը եւս մէկ փորձել նուաճելու Դամասկոսը։ Սակայն ան կը սպաննուի ստրուկի մը կողմէ [[1146]]-ին եւ իրեն կը յաջորդէ իր որդին՝ [[Նուր ալ-Տին Զանգի|Նուր ալ-Տինը]]{{sfn|Runciman|1952|pp=225-244}}: