Ուիքիփետիա

«Պերլինի Վեհաժողով» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Դիտել պատմությունը
Յաջորդ խմբագրում →
Content deleted Content added
ՏեսողականԵլատեքստ
Նոր էջ «'''Պերլինի վեհաժողով''', 1 Յունիս 1878-էն (13 Յունիս) առ 1 Յուլիսը (13) կայացած մի...»:
 
No edit summary
Տող 1.
[[Պատկեր:Berliner_kongress.jpg|link=https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Berliner_kongress.jpg|մինի|Պերլինի վեհաժողովի մասնակից պետութիւններու ներկայացուցիչները]]
'''Պերլինի վեհաժողով''', [[1 Յունիս]] [[1878 թուական|1878]]-էն (13 Յունիս) առ [[1 Յուլիս|1 Յուլիսը]] (13) կայացած միջազգային վեհաժողով, որ [[Մեծ Բրիտանիա|Մեծ Բրիտանիոյ]] եւ [[Աւստրիա|Աւստրոյ]]-[[Հունգարիա|Հունգարիոյ]] ջանքերու արդիւնքով հրաւիրուածէր [[Սան Սթեֆանոյի Պայմանագիր|Սան-Ստեֆանոյի պայմանագրի]] վերանայման նպատակով [[Պերլին|Պերլինի]] մէջ։ Մասնակից պետութիւններն էին՝ [[Ռուսաստան|Ռուսաստանը]], [[Օսմանեան Կայսրութիւն|Օսմանեան կայսրութիւնը]], [[Անգլիա|Անգլիան]], Աւստրոյ-Հունգարիան, [[Ֆրանսա|Ֆրանսան]], [[Իտալիա|Իտալիան]] եւ [[Գերմանիա|Գերմանիան]]։ վեհաժողովը աւարտած է փաստաթուղթի ընդունմամբ, որ պատմութեան մէջ մտած է Պերլինի դաշնադրութիւն անունով։ վեհաժողովի արդիւնքներէն մէկը այն էր, որ [[Արեւմտեան Հայաստան|Արեւմտեան Հայաստանի]] հարցը միջազգային դիւանագիտութեան մէջ մտաւ որպէս [[Հայկական Հարց|«Հայկական հարց»]]։
 
== Պերլինի վեհաժողովն ու հայերը ==
[[Պատկեր:Խրիմեան_հայրիկ.jpg|link=https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:%D4%BD%D6%80%D5%AB%D5%B4%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D6%80%D5%AB%D5%AF.jpg|մինի|[[Մկրտիչ Խրիմեան]]<nowiki/>ը (Խրիմեան Հայրիկ)]]
[[Մկրտիչ Խրիմեան|Մկրտիչ Խրիմեանը]] կը մասնակցի Պերլինի վեհաժողովին որպէս Օսմանեան կայսրութեան հայ ժողովուրդի ներկայացուցիչ։ Խրիմեանը վեհաժողով կը ներկայացնէ [[Գրիգոր Օտեան|Գրիգոր Օտեանի]] կազմած Հայաստանի «Ինքնավարութեան ծրագիրը», որու հաստատուելու պարագային կը ճանչցուէր Հայաստանի անկախութիւնը Օսմանեան կայսրութենէն։ Աւստրոյ-Հունգարիոյ պատուիրակութեան ղեկավար Անտրաշին կ՚առաջարկէ օրակարգին մէջ ընդգրկել [[Հայաստան|Հայաստանի]] ինքնավարութեան ծրագիրը։ Պերլինի մէջ Ռուսաստանի պատուիրակութեան ղեկավար՝ Ալեքսանդր Գորչակովը վիթօ կը դնէ Հայաստանի ինքնավարութեան ծրագիրը վեհաժողովի օրակարգ ընդգրկելու վրայ՝ պատճառաբանելով, թէ հայերը անկախութիւն չեն ուզեր։ վեհաժողովի աշխատանքներու ընթացքին Գորչակովին կը փոխարինէ Փէոթր Շուվալովը։ Եւ Խրիմեանի խնդրանքով, Անգլիոյ ներկայացուցիչ Սոլսբերին կրկին կ՚առաջարկէ օրակարգ մտցնել Հայաստանի Ինքնավարութեան ծրագիրը, սակայն Ռուսաստանի պատուիրակութեան ղեկավար Շուվալովը կրկին վիթօ կը դնէ։ Այդ պատճառով Հայաստանի անկախութեան հարցը չի մտներ Պերլինի վեհաժողովի օրակարգ, սակայն Սոլսբերիի առաջարկով օրակարգ կը մտնէ բարենորոգումներ իրականացնելու հարցը, որ կը ներառուի դաշնադրութեան մէջ։
 
== Պերլինի դաշնադրութիւնը եւ հայերը ==
Պերլինի դաշնադրութիւնումդաշնադրութեան մէջ Սան-Ստեֆանոյի պայմանագրի 16-րդ յօդուածի փոխարէն մտցուելմտցուած է նոր յօդուած՝ 61-րդը, որտեղուր ասուածըսուած էր հետեւեալը. «<nowiki/>[[Բարձր Դուռ|Բարձր Դուռը]] յանձն է առնումկ՚առնէ հայաբնակ վայրերումվայրերուն մէջ անյապաղ իրագործել տեղական պահանջներուցպահանջներէն բխող բարեփոխումներ եւ ապահովել հայերիհայերու անվտանգութիւնը քրդերիցքուրտերէն ու չերքեզներուց։չերքեզներէն։ Այդ նպատակով ձեռնարկուած միջոցառումներու մասին նաան պարտաւոր է պարբերաբար հաղորդել պետութիւններուն, որոնք պէտք է հսկէնհսկեն դրանցանոնց գործադրութիւնը»։ Սակայն այդ յօդուածի իրագործման հսկողութիւնը դրւումդրուած էր վեհաժողովի մասնակից բոլոր պետութիւններու վրայ, ինչըոր վերջիններուս հնարաւորութիւն էրկու տալիստար միջամտելու Թուրքիայի[[Թուրքիա|Թուրքիոյ]] ներքին գործերին։գործերուն։ Վեհաժողովը պարտաւորեցնումկը էրպարտաւորեցնէր Ռուսաստանին իր զօրքերնզօրքերը անյապաղ դուրս բերել գրաւվածգրաւուած տարածքներուցտարածքներէն եւ ոչ միմէկ երաշխիք չէրկու տալիստար 61-րդ յօդուածի կենսագործման համար։ Բացի այդ, «Հայաստան» բառը փոխարինւումկը էրփոխարինուէր «Հայկական մարզեր» եւ «Հայաբնակ վայրեր» բառակապակցութիւններով։ Այսինքն՝ օսմանեան կողմնկողմը ազատւում էրկ՚ազատէր այդ երկրամասը հայերիհայերու հայրենիք ընդունելու Սան-Ստեֆանոյի պայմանագրի ձեւակերպումից։ձեւակերպումէն։
 
Ռուսաստանին էր անցնումկ՚անցնէր [[Կարս|Կարսի]] մարզը, իսկ [[Ալաշկերտ|Ալաշկերտն]] ու Բայազետը յանձնւումկը էինյանձնէին Թուրքիային։Թուրքիոյ։
 
== Ծանօթագրութիւններ ==
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Պերլինի_Վեհաժողով» էջէն