'''Խաչատուր Առաքելեան ([[1666]]–[[1740]]թթ․)''', Հռոմի անդրանիկ հայ ծառաներէն մին։ Ծնած է 1666–ին։ Վ. Յունանեանի դդմամբդրդմամբ (աս մէկը իր անկարգ վարք ու բարքին համար [[Էջմիածին]]ի մէջ բանտարկուած ու ազատ արձակուած էր ) ու ընկերակցութեամբ կ՛երթայ Հռում։ Հռոմի մէջ Ուրրանեան դպրոցի աստվածաբանական դասընթացքը աւարտելով [[1692]]-ին վարդապետ կը ձերնադրուի, որպէս քարոզիչ կ՛ուղարկուի [[Կ․ Պոլիս|Կ.Պոլիս]]՝ իր հայրենակիցներուն կաթոլիկութիւն քարոզելու։ Այնտեղ, անոր շատ լաւ ընդունելութիւն կը ցուցաբերենցուցաբերուի , սակայն ան մազապուրծ՝ կը փախի հայերէն եւ այս ու այն օտարազգիներու ողորմութեան կ՛ապաւինի։ Կ. Պոլսոյ մէջ կը ծանօթանայ [[Մխիթարեան միաբանութիւն|Մխիթարեան միաբանութեան]] հիմնադիր Մխիթար Վ․-ի հետ եւ անոր եւս կաթոլիկութեամբ վարկելով՝ կը դրդէ անցնիլ [[Իտալիա]] (Մխիթարն անցաւ իբրեւ հայ, բայց անոր ժառանգները դաւաճանեցին հայրենի եկեղեցիին...)։
Կ․ [[Պոլիս]]իՊոլսոյ մէջ կայացած անյաջողութիւններն ու հունձի պակասութիւնը անորզինք ստիպեցինկը ստիպեն հեռանալ աիյտեղէնայդտեղէն, եւուստի [[1718]]-ին քարոզիչի պաշտօնով անցաւկ՛անցնի [[Բելգրադ|Պելկրատ]]՝Տրանսիլիվանիոյ հայ(հայաբնակ քաղաքներ), որպէսզի՝ բաղդէնբախտէն հալածուած հայ գաղթականներուն գոնէ կարողանայ մոլորեցնել։ Այստեղ արդէն բացարձակ հալածանքն անկարելի էր, պապականութիւնը եւ պապը կը թագաւորէին թագաւորներուն վրայ։
