«Նիկոլ Աղբալեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Ծնած է [[Թիֆլիս]] [[1875]]-ին: Յաճախած է թաղին ծխական վարժարանը, ապա Էջմիածինի Գէորգեան Ճեմարանը, յետոյ Թիֆլիսի Ներսիսեան վարժարանը, վերջը Ս. Փեթերսպուրկի համալսարանը։ Երիտասարդ տարիքէն սկսած է զբաղիլ ուսուցչութեամբ միաժամանակ աշխատակցած է Թիֆլիսի [[Մուրճ (ամսագիր, Թիֆլիս)|«Մուրճ»]] ամսագիրին՝ գրական – քննադատական յօդուածներով: Հետեւած է նաեւ համալսարանական կարգ մը դասընթացքներու՝ Մոսկուայի, Փարիզի եւ ԼոզանիԼօզանի մէջ։ Կանուխէն մաս կազմած է Հ. Յ. Դաշնակցութեան շարքերուն։

1900-ականներու սկիզբը, Նիկոլ Աղբալեան արժանաւորապէս իրագործած է հայոց հոգեմտաւոր աշխարհի հայացման իր առաքելութեան առաջին փուլը։փուլը՝ Ռուսականռուսական եւ եւրոպական ազատախոհ ու յառաջադէմ արժէքներով հունաւորած էհունաւորելով հայ գրական մշակութային կեանքըկեանքի պատուաստելու եւ վերաշխուժացնելու ազգային ուղին։ Եղած է անբաժան զինակիցըվերաշխուժացումը։ [[Յովհաննէս Թումանեան]]ի, որուն հետ ձեռնամուխ եղած է Թիֆլիսի հայ երիտասարդ մտաւորականութեան «Վերնատան հանդիպում-ներ»ու կազմակերպումին եւ աշխուժացումին։կազմակերպումին։ Դարձած է դրօշակիրը գրական այն մեծ շարժումին, որ հայոց հոգեմտաւոր բազմադարեան հարստութեան վերանորոգումին մէջ տեսած եւ հաստատած է վաղուան հայ մշակոյթի որակական ոստումին ակունքները։

*[[1909]] – [[1912]] վարած է [[Թեհրան]]ի ազգային վարժարանի տնօրէնութիւնըտնօրէն եղած է: Որպէս կուսակցական գործիչ մասնակցած է Հ.Յ.Դ. ընդհանուր ժողովներու, եղած է Ազգային Խորհուրդի եւ կամաւորական գունդերու կազմակերպիչ մարմինի անդամ:ժողովներու։ Այցելած է Վան, Էրզրում:

*1913-ին՝ Թիֆլիսի մէջ վարած է [[Հորիզոն (թերթ, Թիֆլիս)|«Հորիզոն» թերթին]] օրաթերթի խմբագրութիւնը, որ մինչեւ Հայաստանի անկախութեան կերտումն ու Հանրապետութեան հռչակումը արեւելահայ իրականութեան մէջ կատարած է հանրային լուսաւորումի մեծ գործ՝ ամբողջացնելով առաքելութիւնը Պոլսոյ Հ.Յ.Դ. պաշտօնաթերթ «Ազատամարտ»ին, որ արեւմտահայ իրականութեան մէջ մտաւորական հնոց մը դարձած էր։գործ։

*[[1914]]-[[1915]] թուականներուն մաս կազմած է Հայհայ Կամաւորականկամաւորական Խումբերուխումբերու Կարգադրիչ Մարմինին եւ Ազգային Բիւրոյին: Առաջին Աշխարհամարտի բռնկումին հետ, Նիկոլ Աղբալեան յառաջապահներէն եղած է Հայոց Ազգային Խորհուրդի ստեղծումին՝ իր հեղինակութիւնն ու կազմակերպական շնորհը ծառայեցնելով Հայկամաւորական Կամաւորականշարժման Շարժմանկազմակերպումին։ կազմակերպումինԱյնուհետեւ, ու յաղթարշաւին։ Իսկ երբ ռուսական զօրքերու նահանջին հետ Արարատեան Դաշտը լեցուածզբաղած է արեւմտահայ գաղթականութեամբ, Աղբալեան հոգածու հօր անձնուիրումով փարած է գաղթականներուգաղթականութեան պատսպարման, սնուցման եւ բուժման դժուարին գործին։գործը։

*[[1918]]-ին, Հայաստանի հանրապետութեան հռչակումէն ետք, ընտրուած է Հայաստանի Խորհրդարանի անդամ:Նշանակուած է կրթական նախարար։ Իր ջանքերով [[Գիւմրի]]ի մէջ բացուած է Հայաստանի Պետական Համալսարանը։

*[[1919]]-ին նշանակուած է լուսաւորութեան նախարար Ալ. Խատիսեանի կառավարութեան մէջ։ Աղբալեան հիմը դրած է Երեւանի Պետականպետական համալսարանին, ինչպէս նաեւ ստանձնած է պետական հովանաւորութիւնը նորահաս արժէքներու, մինչեւինչպէս անգամօրինակ՝ Եղիշէ Չարենցի օրինակով օրուան դաշնակցական իշխանութեանց հակադրուած այլախոհ գրողներու եւ մտաւորականներու, ի սպաս հայ մշակոյթի եւ արուեստի պետական ծաղկումին:

*[[1921]]-ին, Հայաստանի Խորհրդայնացումէն ետք, [[Լևոն Շանթ|Լ. Շանթի]], [[Համօ Օհանջանեան|Հ. Օհանջանեանի]] եւ այլ պետական ու մշակութային դէմքերու հետ բանտարկուած է Փետրուար 9-18, ուրկէ ազատած է Փետրուարեան ապստամբութեան շնորհիւ, երբ ըմբոստացած ժողովուրդը խուժելով բանտերը, բոլշեւիկեան կապանքներէն ազատ արձակած է իր պաշտած հերոսներն ու հեղինակութիւնները:

Ապստամբութեան ընկրկումէն ետք եւ Հանրապետութեան դաշնակցական ղեկավարութեան երկրէն հեռացումին հետ, Աղբալեան անցած է Ատրպատական՝ [[Պարսկաստան]], ապա՝ [[Եգիպտոս]], ուր զբաղած է մանկավարժական եւ մշակութային գործունէութեամբ իբր Ալեքսանդրիոյ Ազգայինազգային Վարժարանիվարժարանի տնօրէն:

*1930-ին, Լեւոն Շանթի հետ հիմնած են Համազգայինի Պէյրութի «Հայ Ճեմարան»ըՃեմարանը: Այնուհետեւ ապրած է [[Լիբանան]] եւ մահացած՝ [[15 Օգոստոս]] [[1947]]-ին։

*Մինչեւ իր մահը՝ 15 Օգոստոս 1947,մահը Լեւոն Շանթի կողքին անխոնջ կանգնած՝ Աղբալեան ծաւալած է ե՛ւ մանկավարժական, ե՛ւ հայագիտական եռուն գործունէութիւն։ Դասաւանդած է Հայհայ Գրականութեանգրականութեան Պատմութիւնպատմութիւն, Գրաբարգրաբար եւ Հայհայ Մատենագիտութիւն։մատենագիտութիւն։ Ժողովրդային Լսարաններլսարաններ կազմակերպած է, որպէսզի տարագիր ու գաղթական հայութեան լայն բազմութիւններուն մէջ սերմանէ հայ մշակոյթին եւ արուեստին պաշտամունքը։ Իր անունը անջնջելիօրէն կապած է Համազգայինի Հայ Ճեմարանին (հետագային «Նշան Փալանճեան», իսկ այժմ «Մելանքթոն եւ Հայկ Արսլանեան» Ճեմարան) ժառանգութեան։

{{Քաղվածք|Ամէն մի դաշնակցական կոչուած է Սասունցի Դաւթի նման թուր կայծակին շարժելու Մսրայ Մելիքի դէմ. Նա պարտաւոր է հոգալ թէ իր բազկի, զօրութեան մասին՝ բարոյական տիպարը մշակելով իր մէջ եւ թէ կայծակէ թուրի զօրութեան մասին «ամէն ջանք թափելով», որ նա չգուլանայ եւ չժանգոտի անտեղի եւ անվայել գործերի մէջ, այլ միշտ սրբած ու պատրաստ՝ ասպետական անշահախնդիր ձեռքի մէջ, օրհասական պայքարների օրերին՝ իջնի թափով ու զարկէ սարսափով»…։}}<ref>[http://asbarez.com/arm/88135/%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%AC-%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%A1%D5%AC%D5%A5%D5%A1%D5%B6%D5%9D-%D5%B4%D5%A5%D5%AE-%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%B6-%D5%B8%D6%82-%D5%B4%D5%BF%D5%A1%D6%82%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1/ Նիկոլ Աղբալեան մեծ հայն ու մտաւորականը]</ref>[[Պատկեր:Նիկոլ Աղբալեան 1.jpg|մինի|ձախից|Նիկոլ Աղբալեան]]