«Հայկ Նահապետ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1.
[[Պատկեր:Hayk statue.JPG|300px|մինի|աջից|'''Հայկ Նահապետ''']]
'''Հայկ նահապետ''' (նաեւ '''Հայկ թագաւոր'''<ref>[http://giteliq.am/pdf/Paris-Herouni-Hayer@-ev-Hnaguyn%20Hayastan@.pdf Պարիս Մ․ Հերունի, Հայերը ևեւ հնագույնհնագոյն Հայաստանը (Հիմքերը հայոց)։ Արխաեաստղագիտություն։Արքայաստղագիտութիւն։ Լեզվաբանություն։Լեզուաբանութիւն։ ՀնագույնՀնագոյն պատմությունպատմութիւն, ԵրևանԵրեւան, Տիգրան Մեծ, 2006 թ․, 320 էջ։]</ref> Հայկ դիւցազն), առասպելական հերոս, հայոց անուանադիր նախնին։ [[Մովսէս Խորենացի]] իր «Հայոց պատմութիւն» աշխատանքին մէջ գրի առած աւանդազրոյցին մէջ զինք կ'անուանէ նախահայր, ազգապետ։ Աստուածաշունչին համաձայն՝ Հայկ Հաբէթի սերունդներէն էր եւ այդ պատճառով երբեմն կ'անուանուի Հաբէթոսթեան Հայկ։
Ըստ [[Մովսէս Խորենացի|Մովսէս Խորենացիի]], Հայկ [[Նոյ]]ի սերունդէն է՝ աւագ որդի Հաբէթէն: Հայկ Նոյի 5-րդ սերունդն է՝ Հաբէթ (''Japheth''), Գամեր (''komer''), Թիրաս (''Tiras''), Թորգոմ (''Tokarmah'') եւ Հայկ (''Haig'')։
 
Մ. Խորենացի «Պատմութիւն Հայոց»-ին մէջ կը գրէ, որ Հայկ կ'ապստամբի [[Բաբելոն]]<nowiki/>ի տիրակալ Բելի (Belus/Belos) դէմ, [[Վանայ լիճ]]<nowiki/>ին մօտ: Հայկ պատերազմելով Բելի դէմ, կը ջարդէ անոր զօրքը, կը սպաննէ զինք եւ հիմը կը դնէ հայոց պետութեան, որմէ ետք՝ երկիրը կը կոչուի ՀԱՅՔ։
 
Ժա. դարու վրացի պատմիչ Լեոնտի Մրովելուի վրացիներու ծագումը ներկայացնելով կը նշէ, որ Հայկ որդին է Թորգոմի։ Ըստ նոյն պատմիչին՝ Թորգոմ ունէր 8 զաւակ։ Կովկասեան բոլոր ժողովուրդները, ըստ անոր, սերած են Թորգոմի զաւակներէն, անոնց մէջ առաջինը հայերու նախահայր Հայկն է, երկրորդ զաւակը՝ վրացիներու նախահայր Քարթլոսն է (''Kartlos''), ապա՝ աղուաններու եւ ուրիշներու։ Վրացիները Հայաստանը կ'անուանեն Սոմխեթի (Սոմխիթի)։ Այս անուանումը վրացի եւ հայ ուսումնասիրողները լուրջ ուսումնասիրած են, սակայն անոնց եզրակացութիւնները բաւարար եւ համահունչ չեն եղած՝ ինչպէս Մ. Խորենացիի, այնպէս ալ [[Լ. Մրովելու]]իի կողմէ յիշատակուող Հայկ/Հայոս անուան եւ [[Հայաստան]] երկիրի անուան ծագման աւանդաբանութեան հետ։ Համաձայն նոր տեսակէտի՝ Սոմխեթի (Սոմխիթի) անուանումը պէտք է հասկնալ որպէս «Արեւի կամ արեւելեան խեթեր»։
Տող 23.
«Հաբեթի սերունդներու ցանկը սահմանած եւ առաջադրած է Մովսէս Խորենացին, որպէս Հին Կտակարանի ազգաբանութեան ցանկերուն այլընտրանք, որովհետեւ, Պատմահայրը կը բողոքէ. «Ս. գիրքը իւրայինները (հրեաները) զատելով իբրեւ իր սեփական ազգը՝ միւսները լքեց, իբրեւ արհամարհելի եւ իր կողմէ նշանակուելու անարժան…(աւելցնելով) մեր Հաբեթի սերունդները բոլորովին չկան»։ Խորենացի առաջադրած է ՝ Նոյի Հաբեթ որդիին ազգաբանութեան ցանկ մը, աւելցնելով, որ ան աւելի հաւաստի է, քան Ծննդոց բաժինի ցանկերը, քանի որ այնտեղ Հաբեթի սերունդները կը բացակային (Մ. Խորենացի, ՀՊ, էջ՝ 77-78)։ Ի տարբերութիւն իրմէ առաջ եւ ետք պատմութիւններ գրող պատմիչներու, Պատմահայրը կը թուարկէ, թէ Հաբեթի ազգաբանութիւնը ճշդելով, ինք ինչ աղբիւրներէ օգտուած է՝ Աբիւտենոս, Կեփաղիոն, յունարէն գրականութիւն, իսկ Հին Կտակարանի Ծննդոց բաժինի ազգանութեան ցանկերը որեւէ հաւաստի աղբիւրներ չունին։ Խորենացիէն սկսեալ, մեր բոլոր պատմիչները անփոփոխ ձգած են «Հաբեթէն սկսող ազգաբանութեան», այդ թուականին «Առաջին հայկեաններու»՝ Հայկէն մինչեւ Արա Գեղեցիկ» Հայկազունի առաջնորդներու ցանկը։
 
Ըստ Խորենացիի շարք մը հայոց ազնուական տոհմեր իրենց ակունքներուն սկիզբը կը համարեն Հայկ Նահապետը։ Անոնցմէ են [[Բզնունիներ]]<nowiki/>ը, [[Խորխոռունի]]<nowiki/>ները, [[Մանդակունի]]<nowiki/>ները, [[Վահեւունի]]<nowiki/>ները, [[Վարաժնունի]]<nowiki/>ները, [[Առանշահիկ]]<nowiki/>ները եւ այլն։ Ժամանակակից գիտնականներուն մէկ մասը ալ կը հրաժարի Հայկը դիտարկելէ իբրեւ զուտ առասպելական անձ մը եւ հակած է զինք ներկայացնելու իբրեւ հայոց թագաւոր, որ մեծ աւանդ ունեցած է հայկական արժեհամակարգին պահպանման եւ տարածման գործին մէջ<ref>Պ․Մ․Հերունի, ''Հայերը ևեւ հնագույնհնագոյն Հայաստանը''ԵրևանԵրեւան 2006 թ․</ref>։
 
== Ծանօթագրութիւններ ==