|
== Կենսագրութիւն ==
ԾնածէԾնած է 1812 թուականին Թիֆլիսի մէջ։ Սորված է Թիֆլիսի Ներսիսեան դպրոցին մէջ, որուն աւարտած է [[1827]] թուականին։ Ուսումնառութեան ընթացքին Նազարեան ոգեշնչուած է դպրոցի տեսուչ, ականաւոր գրող եւ մանկավարժ [[Յարութիւն Ալամդարեան]]<nowiki/>ի գաղափարներով։ Դպրոցի տարիներուտարիներուն կ՛ընկերանայ [[Խաչատուր Աբովեան]]<nowiki/>ի հետ, որուն հետ ընկերական կապը կը պահպանէ մինչեւ վերջ։
Որոշ ժամանակ աշխատած է Ներսիսեան դպրոցին մէջ, իբրեւ պատմութեան եւ աշխարհագրութեան ուսուցիչ։ [[1832 արեւմտահայերէն|1832]] թուականին կը մեկնի Դորպատ (այժմեան Թարթուի համալսարանի հին անուանումն է), ուր կը սորուիսորվի նախ պետական գիմնազիոնը, եւ ապա համալսարանին մէջ։ Ապրելով դրամական նեղ պայմաններու՝ այնուամեայնիւ կ՝աւարտէ ուսումը 1840 թուականին եւ կը ստանայ փիլիսոփայական գիտութիւններու թեկնածուի կոչում։
Անկէ ետք ան տեղափոխուած է Փեթերսպուրկ, զբաղած է արեւելեան լեզուներու ուսումնասիրութեամբ։ [[1842]] թուականին Կազանի համալսարանին մէջ աշխատանքի կ՝անցնի որպէս հայոց լեզուի ամպիոնի վարիչ։
Նազարեան [[1849]] թուականին կը պաշտպանէ դոկտորականտոքթորական աւարտաճառը, որուն թեման էր ՖիրդուսիիՖիրտուսիի «Շահնամէ»ն։ Այնուհետեւ Նազարեան կը մեկնի Մոսկուա եւ Լազարեան ճեմարանի արեւելագիտական բաժինէն ներս կը պաշտօնաւորէպաշտօնավարէ որպէս լատիներէնի, արաբերէնի եւ պարսկերէնի դասախօս։ [[1869]] թուականին ան կու գայ Անդրկովկաս եւ աւելի մօտիկէն կը ծանօթանայ հայերու կեանքին ու ապրելակերպին։ Որոշ ժամանակ կը մնայ Թիֆլիսի մէջ, 1870 թուականին կը վերադառնայ [[Մոսկուա]], ուր կ՛ապրի մինչեւ իր կեանքի վերջը։
== Հասարակական եւ լուսաւորական գործունէութիւն ==
Նազարեան գործօն պայքար մղած է գրականութեան մեջմէջ աշխարհաբար լեզուի արմատաւորման համար։ Ան հսկայական դեր յատկացուցած է հայոց նոր լեզուին ժողովուրդի լուսաւորութեան գործէն ներս։
Նազարեանի լուսաւորական գործունէութիւնը լայնօրէն ծաւալուած է յատկապէս անոր խմբագրած «Հիւսիսափայլ» ամսագրի ժամանակ (1858-1964), որուն շուրջ համախմբուած են շարք մը լուսամիտ, յառաջադէմ հայ մտաւորականներ ու գործիչներ։ Ամսագիրին մէջ լոյս կը տեսնեն աշխարհաբար գրուած եւ աշխարհիկ բովանդակութիւն ունեցող գեղարուեստական երկեր, ինչպէս նաեւ գրաքննադատական ու գիտական բնոյթի յօդուածներ։
«Հիւսիսափայլ»-ը հսկայական դեր կատարած է լուսաւորական գաղափարներու տարածման գործէն ներս։ Ան համարձակօրէն կը հաւաքէ կղերաֆեոդալականկղերաֆեոտալական հոսանքի ներկայացուցինչներուն եւ ցոյց կու տայ անոնց բացասական դերը հայ հասարակական կեանքէն։
== Ստեղծագործութիւնները ==
Նազարեանը հեղինակ է շարք մը արժեքաւորարժէքաւոր երկերու։ Մեծ աժէքարժէք ունի անոր ՖիրդուսուՖիրտուսիի «Շահնամէ»նի ի վերաբերեալ աշխատութիւնը, «[[Հոգեբանութիւն]]» ձեռնարկը, «Առաջին հոգեղենհոգեղէն կերակուր» եւ «ՀանդեսՀանդէս նոր հայախոսութեանհայախօսութեան» աշխարհաբար լեզուի ընթերցարանները եւ այլն։ ԳրելԳրած է նաեւ չափածոյ երկեր, որոնցմէ նշանաւոր է հայրենասիրական ոգիով տոգորուած «Մայրենի լեզուիլեզու» ոտանաւորը։
==Աղբիւր==
* Թ. Գ. Ճուհարեան «Հայ Գրականութիւն», 1990 , «Լոյս» հրատարակչութիւն։
| 