«Հայաստան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 6.
| զինանշան1 = Coat of arms of Armenia.svg
| զինանշանի_նկարագրում = Հայաստանի զինանշան
| տեղադրութիւն1 =Armenia (orthographic projection).svg
| տեղադրութեան_նկարագիրը =
| լեզուներ = [[Հայերէն]]
Տող 26.
| քարտես1 = Armenia (orthographic projection).svg
| քարտեսի_նկարագիրը =
|ազգային ոգերգ=Մեր Հայրենիք|քարտէսի_նկարագրում:=}}
 
'''Հայաստանի Հանրապետութիւն''', պետութիւն [[Անդրկովկաս|Անդրկովկասի]] մէջ․ [[Եւրոպա|Եւրոպայի]] եւ [[Ասիա|Ասիոյ]] սահմանագլխուն, [[Հարաւային Կովկաս|Հարաւային Կովկասի]] մէջ։
Տող 36.
Հիւսիսէն սահմանակից է [[Վրաստան|Վրաստանին]], արեւելքէն՝ [[Ազրպէյճանի Հանրապետութիւն|Ազրպէյճանին]], հարաւ-արեւելքէն՝ [[Արցախի Հանրապետութիւն|Արցախի Հանրապետութեան]], [[Հարաւ|հարաւէն]]՝ [[Իրան|Իրանին]], հարաւ–արեւմուտքէն՝ Ազրպէյճանի վերահսկողութեան տակ գտնուող [[Նախիջեւան|Նախիջեւանի]] Ինքնավար Հանրապետութեան, արեւմուտքէն՝ [[Թուրքիա|Թուրքիային]]։
 
[[21 Սեպտեմբեր]] [[1991]]-ին համաժողովրդական հանրաքուէով, Հայաստանը անկախացաւ։ Հայաստանի բնակչութեան 99%-ը «Այո» ըսաւ անկախութեան եւ Հայկական ԽՍՀ Գերագոյն Խորհուրդը ընդունեց «Անկախութեան մասին հռչակագիր»-ը, հռչակելով Հայաստանի Հանրապետութեան (ՀՀ) անկախութիւնը։ [[ՍեպտեմբերիՍեպտեմբեր 21]]-ը կը նշուի որպէս ազգային տօն։
 
* ՀՀ պետական լեզուն [[հայերէն]]ն է, իսկ գիրը՝ 5-րդ դարունդարասկիզբին [[Մեսրոպ Մաշտոց]]ի ստեղծած հայկական գիրը։
* ՀՀ պետական կրօնը [[ՔրիստոնեությունՔրիստոնէութիւն|քրիստոնէութիւնքրիստոնէութիւնն]]ն է («[[Հայ Առաքելական եկեղեցի|Հայ Առաքելական Եկեղեցի»-]]ն [[301]] թուականէն ի վեր)։ Հայաստան առաջին երկիրն է, որ ընդունեց քրիստոնէութիւնը իբր պետական կրօն։
* ՀՀ Սահմանադրութիւնը ընդունուած է [[5 Յուլիս]] [[1995]]-ին եւ փոփոխութիւն կրած է [[27 Նոյեմբեր]] [[2005]]-ին՝ համաժողովրդական հանրաքուէով մը։
Հայաստան Միջազգային եռեսունըհիգ եւեռեսունըհիգէ աւելի կազմակերպութիւններու անդամ է, ինչպէս՝ [[Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութիւն]] (ՄԱԿ), [[Եւրոպական Խորհուրդ]], [[Անկախ Պետութիւններու ՀամագործակցութիւնՀամագործակցութիւ]]<nowiki/>ն ([[Ապրիլ|ԱՊՀ]]), եւայլն։ 2015 թուականէն [[Եւրոպական Միութիւն|Եւրոպական Միութեան]] մէջ անոր թեկնածութիւնը նկատի առնուած է։
 
== Անուան ստուգաբանութիւն ==
Տող 47.
[[Պատկեր:Hayk statue.JPG|ձախից|մինի|[[Հայկ նահապետ]] ([[Նոր Նորք համայնք]])]]
 
Հայոց անուանադիր նախնին [[Հայկ նահապետ|Հայկ]]ն է։ Սերունդները յետագային անոր անունով ալ կոչուած են՝ ''հայկազունք, հայք, հայեր,'' երկիրը՝ [[Հայք]], ''Հայոց աշխարհ''։ [[Միջին դարեր]]ուն «Հայ» արմատին աւելցաւ [[Իրանական լեզուներ|իրանական]]պարսկական «-ստան» վերջածանցը, որ ունի ''երկիր'', ''տարածք'' իմաստը։ Այդպէս «Հայք» կամ «Մեծ Հայք» եզրոյթը փոխուեցաւ ''Հայաստանի''։
 
[[Մովսէս Խորենացի]]ի եւ [[Միքայէլ Չամչեան]]ի համաձայն՝ «Արմենիա» անուննանունը սկիզբ առած է [[Արամ]] անունէն, որ [[Հայկ Նահապետ]]ի ուղիղ ժառանգորդն էր։ Իսկ [[20-րդ դար]]ու հայ պատմաբան [[Լէօ]]<nowiki/>ի համաձայն «Արմէն »անունը [[Յունական դիցաբանութիւն|յունական առասպելի]] հերոս Արմէնիոսի անունէն առաջացած է, երբ ինք եւ իր ժողովուրդը գալով [[Թեսալիա]]յէն՝ (Յունաստանի մայր ցամաաքամասին կեդրոնական նահանգ) բնակած են [[Հայկական լեռնաշխարհ]]ին տարածքին եւ ձուլուած այնտեղ ապրող ցեղերու ու ցեղային միութիւններու հետ։<ref>{{գիրք
|հեղինակ = Լեո
|մաս =
Տող 72.
== Աշխարհագրութիւն ==
 
Հայաստանը շնորհիւ իր աշխարհագրական դիրքին, առեւտուրի եւ մշակոյթի խաչմերուկ դարձած է, սակայն նաեւ պատերազմներու թատերաբեմ եղած է։ Բարձր լեռներով ու լեռնաշղթաներով պաշտպանուած տարածք է եւ լեռնակղզիի երեւոյթ ունի․ այդ իսկ պատճառով Հայկական Բարձրաւանդակ կամ Լեռնաշխարհ կոչուած է։
 
Կը գտնուի արեւմտեան Ասիոյ (Կովկաս եւ Միջին Արեւելք կամ՝ Եուրասաիա) շրջանին մէջ։
 
Հայաստանի սահմանակից երկիրներն են հիւսիսէն՝ [[Վրաստան]]ը, արեւելքէն՝ [[Ազրպէյճանի Հանրապետութիւն|Ազրպէյճանը]] եւ [[Արցախի Հանրապետութիւն|Արցախը]], հարաւէն՝ [[Իրան|Պարսկաստան]]ը, հարաւ-արեւմուտքէն՝ [[Նախիջեւան]]ը ([[Ատրպէյճան|Արտպէյճան]]) եւ արեւմուտքէն՝ [[Թուրքիա|Թուրքիան]]։
Տող 194.
 
== Աղբիւրներ ==
«Հայոց Պատմություն», Է․Լ․ Դանիէլեան, Ա․Ա․Մելքոնեան - Երեւան-2008
<references />
«Մեր Պատմութիւնը», Կարօ Մոմճեան, դասագիրքերու շարք, Լոս Անճելես, 1997
 
== Ծանօթագրութիւններ ==
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Հայաստան» էջէն