'''Հելլենիզմ''' կամ '''Յունականութիւն''', [[Մերձաւոր Արեւելք|Մերձաւոր]] ու [[Միջին Արեւելք]]ի երկիրներու պատմութեան մէջ իւրայատուկ ժամանակաշրջան (Ք.Ա. 4-րդ - Ք.Ա. 1- ին դարերուն): Սկզբնաւորուած է [[Ալեքսանտր Մակեդոնացի]]ի նուաճումներէն ետք, սկսած է գերակայել յունական մշակոյթըմշակոյթն եւու լեզուն:
[[Պատկեր:Garni.jpg|մինի|Հելլենիստական դարաշրջանի եւ ոճի [[Գառնիի Հեթանոսական Տաճար|Գառնիի հեթանոսական տաճար]]ը [[Հայաստան]]ի մէջ:]]
== Եզրոյթի Պատմութիւնը ==
«Հելլենիզմ» եզրը գիտական շրջանառութեան մէջ դրած է [[Գերմանիա|գերմանաց]]ի պատմաբան Եօ. ՏրոյզէնՃոհան Տրոյսեն (''Johann Gustav Droysen'',[[1808]]-[[1884]])` անոր տակ հասկնալով «Յունական պետականութեան եւ կրթութեան տարածումը» արեւելեան ժողովուրդներու մէջ, անտեսելով Հելլենիզմի հասարակական եւ տնտեսական էութիւնը: Այնուհետեւ Հելլենիզմը մեկնաբանուած է որպէսիբրեւ միայն մշակութային (Իւ. Կերստ), քաղաքական (Վ. Դառն) կամ տնտեսական (Մ. Ռոսդովցեւ) ազդեցութիւն: Հելլենիզմը բնորոշուած է նաեւ որպէս պատմական որոշակի ժամանակաշրջան՝ պայմանաւորուած յունական եւ տեղական հասարակական եւ տնտեսական, քաղաքական, մշակութային տարրերու ու սովորոյթներու փոխազդեցութեամբ (ԱՅ. Ռանովիչ եւ ուրիշներ): Հելլենիզմի ժամանակաշրջանի աւարտը ընդունուած է իբրեւ Ք.Ա. 30-ը, երբ [[Հռոմ]]ը նուաճած է հելլենիստական վերջին պետութիւնը՝ Պտղոմէոսեան [[Եգիպտոս]]ը, թէեւ Հելլենիզմին բնորոշ երեւոյթները շարունակած են գոյատեւել:
== Հելլենիզմը Մեծ Հայքի Մէջ ==
[[Մեծ Հայք]]ը սկիզբէն ընդգրկուած է հելլենիստական աշխարհի ոլորտըոլորտին մէջ: Զարգացած են երկրիերկիրին տնտեսական եւտնտեսութիւնը, քաղաքական կեանքը, քաղաքաշինութիւնը, եւ հելլենիստական մշակոյթը: [[Արտաշէսեաններ|Արտաշէսեան արքայատան]] օրով (Ք.Ա. 2-1 դարերուն) [[Մեծ Հայք]]ը դարձած է հելլենիստական խոշորմեծ տիրութիւնտէրութիւն: Ինչպէս մնացեալ ազգերու, այնպէս ալ հայերու շրջանին մէջ այնանիկա մեծ զարգացում ունեցեածունեցած է, դժբախտաբար, մեզի հասած է ժամանակի շինութիւններէն միայն [[Գառնիի Հեթանոսական Տաճար|Գառնիի հեթանոսական տաճար]]ը:
