«Յարութիւն Ալամդարեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ →‎Ծանօթագրութիւններ: clean up, replaced: [[Կատեգորիա: → [[Ստորոգութիւն: (5) using AWB
No edit summary
 
Տող 2.
 
== Կենսագրութիւն ==
Ծնած է 14 (25) Յունուարին, Ասթրախանի մէջ, արհեստաւոր ընտանիքի մէջ։ Աւարտած է [[Աղաբաբեան դպրոց|Աղապապեան դպրոց]]ը<ref>[http://lraber.asj-oa.am/2965/1/1981-1(52).pdf Из истории астраханской агабабовской школы]</ref>։ [[1813]]-ին կը հրաւիրուի [[Մոսկուա]]. [[Լազարեաններ]]<nowiki/>ու մօտ դպիր կ'ըլլայ, ապա՝ [[Լազարեան ճեմարան]]<nowiki/>ի առաջին տեսուչը եւ ուսուցիչ։
 
Միաժամանակ դասախօսութիւններու ներկայ կը գտնուի [[Մոսկուայի համալսարան]]<nowiki/>ին մէջ։ [[1824]]-[[1830]] թուականներուն [[Թիֆլիս]]<nowiki/>ի [[Ներսիսեան դպրոց]]<nowiki/>ի տեսուչն էր. այդ տարիները դպրոցի պատմութեան մէջ յայտնի են «դար Ալամդարեան» անունով։
 
Ռուս-պարսկական պատերազմի ատեն Ալամդարեան կ'օգնէ հայ կամաւորական գումարտակի կազմակերպման ([[1827]])։ Ռուսական կողմնորոշում ունենալով հանդերձ, կը պաշտպանէ հայ եկեղեցական եւ ազգային-լուսաւորական հաստատութիւններու ինքնուրոյնութիւնը՝ դիմադրելով ցարիզմի ձուլման քաղաքականութեան։
 
Կը մեղադրուի որպէս [[Ներսես Աշտարակեցի|Ներսէս Աշտարակեցիի]] գաղափարակից, եւ Ի. Պասկեւիչի թելադրանքով [[Էջմիածին|Էջմիածնի]] [[Սինոդ|Սինոտ]]ը զինք կ'աքսորէ [[Հաղպատ|Հաղբատ]] ([[1830]])։ Կեանքին վերջին տարիները կ'ապրի [[Նոր Նախիջեւան]]<nowiki/>ի Ս. Խաչ վանքին մէջ (1832-1834), ուր դաւադրաբար կը սպաննուի 25 [[Մայիս]] ([[հունիս 6|6 Յունիս]])-ին։
 
== Ստեղծագործութիւններ ==
Տող 18.
 
=== Կրօնական տաղեր ===
Ալամդարեան կը գրէ կրօնական տաղեր, ուր միստիք մտածողութեան հետ առկայ է նաեւ բողոքը ճակատագիրի դէմ։ [[Հին կտակարան|Հին Կտակարան]]<nowiki/>ի մոթիֆներով գրուած բանաստեղծութիւններուն մէջ մարդկային ողբերգութիւնը, կ'ըմբոստանայ մահուան դէմ («Աղօթք», «Կողկողանք առ խաչ Փրկչին», «Ողբերգութիւն Իսրայէլի» եւայլն)։ Ալամդարեան հայ դասականութենէն դէպի զգացողութիւն եւ ռոմանթիզմ անցման շրջանի բանաստեղծ է։
 
Ունի բազմաթիւ նամակներ, ճառեր, յօդուածներ, թարգմանած է հատուածներ Տ. Տասսոյի «Ազատագրուած Երուսաղէմ»-ի մէջ, զբաղած է բառարանագրութեամբ եւ լեզուի հարցերով, ռուսաց լեզուի ծանօթութիւն ունի («Համառօտ բառարան ի ռուսաց լեզուի ի հայ», [[1821]], «Ռուս-հայերէն գործնական համառօտ քերականութիւն», [[1814]]-[[1816]], Երեւանի [[Մեսրոպ Մաշտոց]]<nowiki/>ի անուան [[Մատենադարան]], ձեռքի համար 3754)։
 
=== Գաղափարներ ===
Ալամդարեանի համոզմամբ մանկավարժը ոչ թէ «վարձկան» պաշտօնեայ է, այլ «անձնուրաց հովիւ»։ Ան կ'առաջարկէ դաստիարակութեան յառաջադէմ ուղիներ, կ'առաջարկէ ծեծն ու աշակերտին հետ կոպիտ վարուելակերպը ուսուցիչի անզօրութեան հետեւանք համարել։ Ըստ իրեն, երեխայի մը ընդունակութիւնները պէտք է զարգացնել աստիճանաբար՝ պարզէն բարդ:Իսկ Իսկ առարկաներու տեսական իմացութիւնը ամրապնդել գործնականօրէն։ Ան կը մշակէ Ներսիսեան դպրոցի վարչական, ուսումնական եւ բարոյակրթական աշխատանքներու կանոններ՝ {{քաղվածք|«Առաջարկութիւնք դպրոցական կարգադրութեանց ի պետս հայկական ուսումնարանին Տփխիս քաղաքի», [[1825]]}}։
Ալամդարեանին կ'աշակարտեն [[Խաչատուր Աբովեան]]<nowiki/>ը, Ս. Նազարեանցը, Ս. Ներսիսեանը, Մ. Մսերեանը եւ ուրիշներ։
 
== Ծանօթագրութիւններ ==