«Եղիշէ Առաքեալի վանքը» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
Չ Azniv Stepanian տեղափոխեց էջը «Եղիշ Առաքեալ (Ջրվշտիկ Վանք)»-էն «Եղիշէ Առաքեալի Վանք» |
No edit summary |
||
Տող 1.
'''Եղիշէ Առաքեալի վանք (Ջրվշտիկ Վանք)''', կը գտնուի [[Արցախի Հանրապետութիւն|Արցախի]] [[Ջրաբերդ]] գաւառի մէջ, [[Մռաւի Լեռնաշղթայ|Մռաւ սարի]] բարձրէն երկու ձորերու մէջ խոնարհած լեռնաբազկի մը բլրակի վրայ: Շրջապատուած է աղխաղխեալ եւ սոսկալի կիրճերով.
[[Պատկեր:Yeghishe Arakyal Monastery - Եղիշե առաքյալի վանք 02.JPG|մինի|350x350փքս]]
Նախ կոչուեր է Ներսմեհրայ կամ Ներս-Միհայ ուխտ, եւ յետոյ Ջրվշտիկ՝ անշուշտ մօտէն վիժող ջրվէժի պատճառաւ: Բայց սուրբ Եղիշէ առաքելոյն մարմինը Հիւրեկայ կամ Ուռեկան վանքէն աստ փոխագրելէ վերջ, կոչուած է Եղիշէ Առաքեալ: Տաճարն ունի երկու դուռն հարաւային եւ արեւմտեան կողմերէն. Երկայնութիւնն է 10 մեթր եւ լայնութիւնն 5.80 մեթր: Այժմ խոնարհուած է ամբողջ ձեղունը եւ խորանի արեւելեան պատը: Ունի նաեւ գաւիթ կամ ժամատուն՝ շինուած անտաշ քարերով միեւնոյն ճաշակով եւ չորս սիւներու վրայ, 9.5 մեթր երկայն եւ 8.45 մեթր լայն, միակ դուռն կը գտնուի արեւմտակողմը: Ունի ՉԺԳ (1264) թուականաւ արձանագրութիւն, որ կը յայտնէ, թէ շինողն է ոմն Խաչատուր, տէր Սիմէոնի աշաջնորդութեան ժամանակ: Թէ՛ տաճարի շուրջը եւ թէ գաւթիս յատակը ծածկուած է հանգուցեալ եպիսկոպոսաց, վարդապետաց եւ միարբանից տապանաքարերով՝ հանդերձ արձանագրութեամբ:
Տող 7 ⟶ 8՝
Մենաստանին երկու կողմերը կան մատուռներ․
# Ա․ մատուռ․ հիւսիսային կողմէն դէպի հարաւ երթալով․ Ա. մատուռը ունի երկու խորան եւ երկու սեղան, որ շինուած է անտաշ քարով:
# Գ. մատրան մէջ, որ շինուած է միեւնոյն ոճով, կայ Աղուանից Վաչագան Գ. թագաւորի գերեզմանն, որուն վրայ ձգուած է 1.60 մեթր երկայութեամբ եռանկիւնի տապանաքար մը, պատրաստուած առանձին խնամքով եւ լաւ յղկուած. Բայց արձանագրութիւն չունի: Տարանաքարիս մօտ կայ խաչարձան մը որ նշանաւոր է խիստ հնութեամբ եւ ճարտարարուեստ քանդակագործուըեամբը, այսպէս է նաեւ խորանի աջակողմը եղած ուրիշ խաչարձան մը: Մատուռս ունի մէկ խորան, գրան ճակատակալ քարի վրայ քանդակուած է. «Այս է հանգիստ Վաչական թագաւորին. Աստուած ողորմի Հայրապետայ եւ ոյր (իւր) ծնողանց, որ շինեց եկեղեցիս յառաջնորդութեան տէր Սիմոնի թիւ ՉԼԵ. էր»: Մատրանս զբան զիմանց է Ջրաբերդ գաւառի իչխող հռչակաւոր Մէլիք Ադամ մեծի գերեզմանը: Ձաւալի է տեսնել որ անկիրթ այլազգիները ջարդեր են արձանագրութիւն կրող մարմարիոնը որ զետեղուած է եղեր մէլիքիս տապանաքարի մէջ, սակայն գաւառիս բնակիչք մեծ ու փոքր ամէնքն ալաւանդութեամբ գիտեն իրենց սիրելի իշխանի գերեզմանը:
# Դ. մատուռը որ կանգնած է վանքի հարաւակողմը, բաւական հին է եւ ունի երկու խորան: Մէջը կայ Տէր Մեսրոպ անուամբ մէկու մը գերեզմանը, որ ունի ՌՃԿԲ թուականաւ տապանագի:
# Զ. մատուռը ունի մէկ սեղան, աւելի հնաշէն է եւ ունի կիսատ արձանագրութիւն, որով կը յայտնուի շինողաց անուններն, որք են Առաքել վարդապետ եւ տէր Մատթէոս:
# Է. մատուռն ունի միայն մէկ սեղան: Վանացս մէջ կան երկու զանգակներ. Մին հնագոյն՝ երկայնաձեւ է ու կոպիտ, իսկ միւսն կոտրած եւ ունի արձանագրութիւն, որ կը յայտնէ թէ նուիրողն է ոմն Ղազար, եւ ձուլողն Շահնա. գինն է եղեր նոյն ժամանակ երեք թուման:
▲Գ. մատրան մէջ, որ շինուած է միեւնոյն ոճով, կայ Աղուանից Վաչագան Գ. թագաւորի գերեզմանն, որուն վրայ ձգուած է 1.60 մեթր երկայութեամբ եռանկիւնի տապանաքար մը, պատրաստուած առանձին խնամքով եւ լաւ յղկուած. Բայց արձանագրութիւն չունի: Տարանաքարիս մօտ կայ խաչարձան մը որ նշանաւոր է խիստ հնութեամբ եւ ճարտարարուեստ քանդակագործուըեամբը, այսպէս է նաեւ խորանի աջակողմը եղած ուրիշ խաչարձան մը: Մատուռս ունի մէկ խորան, գրան ճակատակալ քարի վրայ քանդակուած է. «Այս է հանգիստ Վաչական թագաւորին. Աստուած ողորմի Հայրապետայ եւ ոյր (իւր) ծնողանց, որ շինեց եկեղեցիս յառաջնորդութեան տէր Սիմոնի թիւ ՉԼԵ. էր»: Մատրանս զբան զիմանց է Ջրաբերդ գաւառի իչխող հռչակաւոր Մէլիք Ադամ մեծի գերեզմանը: Ձաւալի է տեսնել որ անկիրթ այլազգիները ջարդեր են արձանագրութիւն կրող մարմարիոնը որ զետեղուած է եղեր մէլիքիս տապանաքարի մէջ, սակայն գաւառիս բնակիչք մեծ ու փոքր ամէնքն ալաւանդութեամբ գիտեն իրենց սիրելի իշխանի գերեզմանը:
▲Դ. մատուռը որ կանգնած է վանքի հարաւակողմը, բաւական հին է եւ ունի երկու խորան: Մէջը կայ Տէր Մեսրոպ անուամբ մէկու մը գերեզմանը, որ ունի ՌՃԿԲ թուականաւ տապանագի:
▲Զ. մատուռը ունի մէկ սեղան, աւելի հնաշէն է եւ ունի կիսատ արձանագրութիւն, որով կը յայտնուի շինողաց անուններն, որք են Առաքել վարդապետ եւ տէր Մատթէոս:
▲Է. մատուռն ունի միայն մէկ սեղան: Վանացս մէջ կան երկու զանգակներ. Մին հնագոյն՝ երկայնաձեւ է ու կոպիտ, իսկ միւսն կոտրած եւ ունի արձանագրութիւն, որ կը յայտնէ թէ նուիրողն է ոմն Ղազար, եւ ձուլողն Շահնա. գինն է եղեր նոյն ժամանակ երեք թուման:
Վանքս ցարդ սրբութեամբ պահած է Գաղտնիք Ղարաբաղի դիւցածներէն երկու քաջերու յիշետեկը, որոնք են Դալի-Մահրասան եւ Տոնմազ: Վանքիս երաւալեան պարսպի մօտ է Աւագ-Վարդապետ- Դալի. Մահրասայի բնակած սենեակը, որ ունի նեղ եւ փոքր լուսամուտներ եւ ամուր դիրք: Հիւսիսային պարսպի փակուած դրան մօտ ներքուստ գրուած է Տոնմազի ՌՃՀԷ թուականաւ յիշատակարանը: Պարսպի ներսը կան նեաւ քանի մը հին սենեակներ եւ գոմ:
| |||