«Վանաձոր» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Տող 9.
Նախախորհրդային շրջանին հոս գործած են եկեղեցական ծխական (հիմնուած [[1853]]-ին), Օրիորդաց ([[1879]]), պետական երկդասեայ ռուսական (1897) եւ [[ռուս]] պաշտօնեաներու զաւակներու ([[1908]]) դպրոցներ։
 
Վանաձոր կը գտնուի [[ՓամբակՓամպակի լեռնաշղթայ|Փամպակի]] եւ [[Բազում|Բազումի]] լեռնաշղթաներուն միջեւ ինկած նեղ ու երկար գոգաւորութեան մէջ՝ [[Փամբակ|Փամպակ]] եւ [[Տանձուտ (Փամբակի վտակ)|Տանձուտ]] գետերու միախառնման վայրին մէջ։ Քաղաքէն կ'անցնի [[Թիֆլիս]]-[[Գիւմրի]] երկաթուղին, ինչպէս նաեւ քանի մը ինքնաշարժի խճուղիներ։ [[Ծով]]ու մակերեւոյթէն 1350 մ բարձր է։ Քաղաքին մէջէն կը հոսին [[Փամբակ|Փամպակ]], [[Տանձուտ (Փամբակի վտակ)|Տանձուտ]] եւ [[Վանաձոր գետ|Վանաձոր]] գետերը։ Քաղաքը ունի մեղմ, բարեխառն կլիմայ։ Վանաձորը եւ անոր շրջակայքը հարուստ են հնագիտական յուշարձաններով։ Օրինակ՝ քաղաքին արեւելեան մասին մէջ՝ Տանձուտ գետի աջ ափին (Դիմաց թաղամաս) գտնուած են վաղ [[պրոնզի դարաշրջան]]էն (Ք.ա.4-րդ հազարամեակ) վաղ հայկական շրջանին (Ք.ա. 6-5-րդ դարեր) վերաբերող բնակատեղիներ եւ այլ յուշարձաններ, որոնցմէ յատկապէս արժէքաւոր են [[Թագաւորանիստ]]ը եւ [[Մաշտոցի բլուր]]ը՝ իրենց դամբարաններով։ Կ'ենթադրուի, որ նախկին Ղարաքիլիսա (սեւ եկեղեցի) անուանումը թաթարական է եւ դրուած է [[ԺԳ. դար]]ու սկիզբը ներկայիս Վանաձորի հիւսիսային բլուրին վրայի սեւ քարէ եկեղեցւոյ անունով։ [[Խաչատուր Աբովեան|Խաչատուր Աբովեանի]] վկայութեամբ տեղացիները գաղթած են [[Երեւան]]էն։
[[Պատկեր:Մեծ Ղարաքիլիսա ավանը.jpg|370px|մինի|ձախից|Մեծ Ղարաքիլիսա աւանը («Արաքս» հանդէս, 1892, Ա.)]]
[[1978]]-ին քաղաքին մէջ գործած են արդիւնաբերական 27 նախագիծեր։ Այդ ժամանակաշրջանին արդիւնաբերութեան յառաջատարը [[Ալեքսանդր Միասնիկեան]]ի անուան քիմիական գործարանն էր (այժմ մասամբ կը գործէ «Վանաձոր-Քիմպրոմ» քիմկոմբինատ ՓԲԸ-ն)։ Ժամանակին քաղաքին մեծ նախագիծերէն եղած են քիմիական մանրաթելերու, ճշգրիտ գործասեղաններու, կահոյքի եւ կարի արտադրական միաւորումները։ «Պոլիմերսոսինձ» գիտաարտադրական միաւորումը իր բնագաւառին յառաջատար գիտական կեդրոններէն էր։ Հանրապետութեան եւ անոր սահմաններէն դուրս մեծ համբաւ ունեցած այն ատենուան Կիրովականի կահոյքի, մորթի-մուշտակի, կարի գործարանները, [[Լոռի հանքային ջուր|«Լոռի» հանքային ջուրեր]]ու գործարանն ու թեթեւ արդիւնաբերութեան այլ նախագիծեր։
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Վանաձոր» էջէն