Ուիքիփետիա

«Աքքայի Պաշարում (1189-1191)» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ խմբագրումՅաջորդ խմբագրում →
Content deleted Content added
ՏեսողականԵլատեքստ
No edit summary
Պիտակ: Տեսողական խմբագրիչը անջատուած է
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ ճակատամարտ
|ճակատամարտի անուանում = Աքքայի պաշարումը
|Հակամարտութիւն = [[ԵրրորդԽաչակիրներու խաչակրացերրորդ արշաւանք]]
|Պատկեր = [[Պատկեր:Loutherbourg-Richard Coeur de Lion à la bataille de Saint-Jean d'Acre.jpg|315px]]
|Վերնագիր = Աքքայի պաշարումը
|Թուական = [[28 օգոստոս]] [[1189]] - [[12 յուլիսՅուլիս]] [[1191]]
|Վայր = [[Աքքա]], [[Պաղեստին]]
|Արդիւնք = Խաչակիրներու յաղթանակ
Տող 15.
{{դրօշ|Կիլիկյան Հայաստան}} [[Կիլիկիոյ հայկական թագաւորութիւն]]<br />
|Հակառակորդ2 = {{դրօշ|Այյուբյան սուլթանություն}} [[Այյուպեան սուլթանութիւն]]
|Հրամանատար1 = [[Պատկեր:England COA.svg|20px]] [[ՌիչարդՌիչարտ IԱ. Առիւծասիրտ]]<br />
{{դրօշ|Ֆրանսիայի թագավորություն}} [[ՖիլիբՖիլիփ IIԲ. Օգոստոս]]<br />
{{դրօշ|Երուսաղեմի թագավորություն}} [[Կի դըտը Լուզինեան]]<br />
{{դրօշ|Տաճարականների միաբանություն}} [[Ժերար դըտը ՌիդֆորՌիտֆոր]] †<br />
{{դրօշ|Տաճարականների միաբանություն}} [[ԿոնրադՔոնրատ Մոնֆերացի]]<br />
{{դրօշ|Սրբազան Հռոմեական կայսրություն}} ՖրիդրիխՖրետերիք VIԵ. †<br />
{{դրօշ|Ավստրիայի դքսություն}} [[Լեոպոլդ V (Աւստրիոյ դուքս)|ԼեոպոլդԼեոպոլտ VԵ.]] <br />
{{դրօշ|Չեխիայի իշխանություն}} ԴեպոլտՏեպոլտ IIԲ.
|Հրամանատար2 = {{դրօշ|Այյուբյան սուլթանություն}} [[Սալահ ալ-Տին]]
{{դրօշ|Այյուբյան սուլթանություն}} Ամիր ՄոջիլիՄոժիլի †<br />
{{դրօշ|Այյուբյան սուլթանություն}} ԱյբեքԱյպեք այ-Աքրաշ †<br />
{{դրօշ|Այյուբյան սուլթանություն}} իբնիպն ալ-ԲեսարաուՊեսարաու †<br />
{{դրօշ|Այյուբյան սուլթանություն}} ԻմադԻմատ ալ-Տին ՍինջարիՍինժարի<br />
{{դրօշ|Այյուբյան սուլթանություն}} Հուսամ ալ-Տին Լուլու<br />
{{դրօշ|Այյուբյան սուլթանություն}} Գյոքբորի<br />
{{դրօշ|Այյուբյան սուլթանություն}} Մուիզզ ալ-Տին<br />
{{դրօշ|Այյուբյան սուլթանություն}} [[ալ-ԱդիլԱտիլ IԱ.]]<br />
{{դրօշ|Այյուբյան սուլթանություն}} ԱսադԱսատ ալ-Տին<br />
{{դրօշ|Այյուբյան սուլթանություն}} ԲահաՊահա ալ-Տին Քարաքուշ<br />
{{դրօշ|Այյուբյան սուլթանություն}} ԱբուԱպու ալ-ՀեյջաՀեյժա<br />
{{դրօշ|Այյուբյան սուլթանություն}} իբնիպն ԲարիքՊարիք †<br />
{{դրօշ|Այյուբյան սուլթանություն}} Սայֆ ալ-Տին ՄաշթուբՄաշտուպ<br />
{{դրօշ|Այյուբյան սուլթանություն}} Շիրկուխ իբնիպն ԲախելՊախել<br />
|Ուժեր1 = մոտշուրջ 25 000 + 11 տրեբուշեթ
|Ուժեր2 = քաղաքիքաղաքին կայազօրը մօտշուրջ 6 .000 + 8 .000 [[Սալահ ալ-Տին]]ի բանակը
|Կորուստներ1 = 2500
|Կորուստներ2 = բացի մարտական կորուստներէն քաղաքիքաղաքին կայազօրիկայազօրէն 2.700 զինուոր մահապատԺի ենթարկուեցանկ'ենթարկուի
}}
 
'''Աքքայի պաշարում''' (28 Օգոստոս 1189 - 21 Յուլիս 1191, [[խաչակրացԽաչակիրներու երրորդ արշաւանք]]ի ընթացքին տեղի ունեցած ռազմական բախում։ Երկամեայ պաշարումէն ետք<ref>Rickard, J (12 November 2001). [http://www.historyofwar.org/articles/battles_acre.html «Siege of Acre, August 1189-12 July 1191»], Accessed October 12, 2007.</ref>, խաչակիրները կը յաջողին գրաւել [[Աքքա]]<nowiki/>ն, քաղաքը հետագայ 100 տարիներու ընթացքին կը մնայ խաչակիրներու գլխաւոր յենարանը, մինչեւ 1291-ին վերանուաճումը։
 
== Պատմութիւն ==
4 Յուլիս 1187-ի [[Հաթթինի ճակատամարտ]]<nowiki/>էն ետք [[Սալահ ալ-Տին]] առանց մարտի կը յաջողի գրաւել [[Աքքա]] քաղաքը։ Այդ օրերուն [[խաչակիրներ]]<nowiki/>ը կը վերահսկէին` [[Տիւրոս]]<nowiki/>ը (Սուր), Թրիփոլին եւ [[Անտիոք]]<nowiki/>ը, որոնք նոյնպէս պաշարուած էին Սալահ ալ-Տինի կողմէն։ [[Մերձաւոր Արեւելք]]<nowiki/>էն հասած լուրերը մեծ խառնաշփոթի կը մատնեն եւրոպացիները, իսկ [[Հռոմի Պապ]] Գրիգոր Ը. կոչ կ'ուղղէ 3-րդ խաչակրացԽաչակիրներու արշաւանքի։
 
== Իրավիճակը Տիւրոսի մէջ ==
Տող 60.
 
== Երկկողմանի պաշարում ==
Աշնան ընթացքին Կի օգնութիւն կը ստանայ Եւրոպայէն։ Այսպիսով ան Աքքան կը պաշարէ ցամաքէն, իսկ նաւատորմի միջոցով՝ ծովէն։ Տեղեկութիւններ կը հասնին, որ [[Գերմանիա|Գերմանիոյ]] կայսր Ֆրետերիք Ա. Շիկամօրուս մեծ զօրքերով միացած է [[ԽաչակրացԽաչակիրներու Երրորդ Արշաւանք|խաչակրացԽաչակիրներու արշաւանք]]<nowiki/>ին եւ կը շարժէր դէպի Սրբազան երկիր։ Այդ լուրերը կը բարձրացնեն պաշարողներուն մարտական ոգին։ Դէպքերէն քաջատեղեակ էր նաեւ Սալահ ալ-Տին։ Ան նոր ուժեր կ'ուղարկէ՝ քրիստոնեաներու օղակը շրջափակելու նպատակով։
 
31 Հոկտեմբերին 15 եգիպտական նաւեր կը ճեղքեն քրիստոնեաներու ծովային շրջափակումը եւ մթերքներ կը հասցնեն քաղաք։ 26 Դեկտեմբերին եգիպտական նաւատորմը կը վերականգնէ քաղաքին ծովային մուտքը։ 1190-ին Քոնրատ Մոնֆերացի իր նաւերով կ'երթայ Տիւրոս եւ նոր ուժերով կը վերադառնայ, որպէսզի յաղթէր զիրենք շրջափակող իսլամաներուն։
Տող 72.
 
Մարտին, երբ եղանակը նպաստաւոր կը դառնայ, Եւրոպայէն նոր ուժեր կը ժամանեն, ինչպէս նաեւ [[Ռիչարտ Առիւծասիրտ|Ռիչարտ Առիւծասիրտը]] եւ [[Ֆիլիբ Օգոստոս|Ֆիլիփ Օգոստոս]]ը. Սալահ ալ-Տինի յաղթելու հաւանականութիւնը կտրուկ կը նուազի։ 3 Յուլիսին քաղաքը կը յանձնուի, Ռիչարտ կը հրամայէ մահապատժի ենթարկել քաղաքին կայազօրայինները։ Անգլօ-ֆրանսական ուժերով համալրուած խաչակիրները ծովու ճամբով կը յառաջանան դէպի հարաւ, նոյնը կ'ընեն իսլամները։ 7 Սեպտեմբերին Եաֆֆա քաղաքէն դէպի հիւսիս տեղի կ'ունենայ [[Արսուֆի ճակատամարտ]]<nowiki/>ը: Ճակատամարտի ընթացքին Ռիչարտ փայլուն յաղթանակ կը տանի։ Սալահ ալ-Տին խաչակիրներու յաղթանակը կը գնահատէ ըսելով, որ անգլիացիներուն կարգապահութիւնը եւ զրահները անյաղթելի էին։
[[Պատկեր:Map Crusader states 1190-en.svg|մինի|ԽաչակրացԽաչակիրներու պետութիւնները 1190-ին]]
[[Արսուֆի ճակատամարտ|Արսուֆի]] եւ [[Յաֆֆայի ճակատամարտ|Եաֆֆայի]] ճակատամարտերուն ընթացքին կրած պարտութիւններէն ետք պատերազմը վերջ կը գտնէ։ Եաֆֆայի ճակատամարտը կը դառնայ խաչակրացԽաչակիրներու երրորդ արշաւանքին վերջին նշանակալի առճակատումը։ Ճակատամարտէն ետք Ռիչարտ Սալահ ալ-Տինի հետ կը սկսի բանակցիլ եւ 2 Սեպտեմբեր 1192-ին կը ստորագրուի երամեայ հաշտութեան պայմանագիր մը, ըստ որուն Քրիստոնեաներուն թոյլ կը տրուէր անխափան այցելել սրբազան վայրեր։ Սալահ ալ-Տինի ետեւը կը մնար Երուսաղէմը, իսկ խաչակիրներուն նեղ ցամաքային ուղի՝ Եաֆֆայէն մինչեւ Տիւրոս։
 
== Հետեւանքներ ==
Տող 86.
== Ծանօթագրութիւններ ==
{{Ծնթ․ցանկ}}
{{Խաչակիրներու ճակատամարտներըճակատամարտերը Մերձաւոր Արեւելքի մէջ}}
 
[[Ստորոգութիւն:1189 ճակատամարտեր]]
[[Ստորոգութիւն:1190 ճակատամարտեր]]
[[Ստորոգութիւն:1191 ճակատամարտեր]]
[[Ստորոգութիւն:ԽաչակրացԽաչակիրներու երրորդ արշաւանքի ճակատամարտեր]]
[[Ստորոգութիւն:Խաչակիրներու պաշարումեր]]
[[Ստորոգութիւն:Անգլիոյ ճակատամարտեր]]
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Աքքայի_Պաշարում_(1189-1191)» էջէն