«Միջագետք» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ →‎Աղբիւրներ: clean up, replaced: [[Կատեգորիա: → [[Ստորոգութիւն: using AWB
No edit summary
Տող 1.
[[Պատկեր:Mesopotamia.PNG|350px|մինի|աջից|Միջագետք]]
'''Միջագետք''', բնամարզ Արեւմտեան Ասիոյ մէջ, [[Տիգրիս]] եւ [[Եփրատ]] գետերու աւազանին մէջ։ Հին Արեւելքի խոշոր մշակութային կեդրոններէն։կեդրոններէն է։ Կ'ընդգրկէ Միջագետքի հարթավայրը եւ կղզի սարավանդը։սարաւանդը։ Կլիման հիւսիսին մէջ մերձարեւադարձային է, հարաւին մէջ՝ արեւադարձային, անապատային։ Յունուարի միջին ջերմաստիճանը Բաղդատելովբաղդատելով՝ մօտ 10 աստիճան է, Յուլիսինը՝ 34 աստիճան։ Տարեկան տեղումները՝ 163մմ։163 մմ. են։ Հիմնական գետերն են Տիգրիսն ու Եփրատը։ Տարածուած են մերձարեւադարձային եւ արեւադարձային անապատները, ծայրամասերուն մէջ՝ կիսաանապատները, գետերու երկարութեամբ՝ տեղ–տեղտեղ-տեղ սրահային անտառները։ Հիւսիսին մէջ կան նաֆթի հարուստ հանքավայրեր։ Բնակիչները կը զբաղին թափառական անասնապահութեամբ, ոռոգովի հողագործութեամբ, փիւնիկեան արմաւենուարմաւենիի մշակութեամբ։
 
Միջագետքի Մասիոս լեռնապարէն հիււսիս գտնուող երկրամասը մատենագրութեան մեջ կոչուած է Միջագետք Հայոց, Եփրատի եւ անոր վտակ Խաբուրի միջեւ գտնուող Միջագետքի մասը՝ Միջագետք Ասորվոց։ Միջագետքի տարածքին մէջ մ.թ.ա. IV-III հազարամեակներուն ձեւաւորուած են վաղ դասակարգային պետութիւններ, մ.թ.ա. III հազարամեակի վերջին՝ Աքքադը, Ուրը։ Մ.թ.ա. II հազարամեակի սկզբին Միջագետքի հարաւին մէջ կազմաւորուած է Բաբելոն պետութիւնը։ Հետագային Միջագետքը գտնուած է [[Ասորեստան]]ի, Նոր Բաբելոնական թագաւորութեան, [[Աքեմենեաննե]]րու, [[Ալեքսանդր Մակեդոնացու]], [[Սելեւկեաններ]]ու, Պարթեւական պետութեան կազմին մէջ։ Մ.թ. 114-117–ին նուաճած է Հռոմի կայսր Տրայանոսը։ Հուստինիանոս I–ի ժամանակ Միջագետքի զգալի մասը գտնուած է Բիւզանդիայի տիրապետութեան տակ, VII դարէն՝ Արաբական խալիֆայութեան կազմին մէջ։ X դ. Եփրատի վերին հոսանքին մէջ, անոր ձախ ափին կազմուած է բիւզանդական Միջագետքի բանակաթեմը, որուն մեջ մտած են Բարձր Հայքի, Ծոփքի արեւմտեան գաւառները, Կամախը եւ Երզնկան։ XIIդ. Միջագետքը նուաճած են սելճուկները, XIIIդ.՝ մոնկոլները, XVIդ. Սկզբին Սեֆյաններու գերիշխանութեան տակ էր, XVIIդ.– 1918–ին՝ Օսմանեան կայսրութեան կազմին մէջ։ Առաջին համաշխարհային պատերազմէն ետք Միջագետքի մեծ մասը կը գտնուի Իրաքի կազմի մեջ, մնացածը՝ Սուրիոյ եւ Թուրքիոյ։
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Միջագետք» էջէն