«Քրիստափոր Միքայէլեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Քրիստափոր Միքայէլեան ծնած է 18 Հոկտեմբեր [[1859]]-ին, Նախիջեւանի [[Գողթն|Գողթն գաւառ]]<nowiki/>ի վերինՎերին Ագուլիս գիւղը։ 4Չորս տարեկանին կորսնցուցած է մայրը, իսկ 10 տարեկան` հայրը: Նախնական կրթութիւնը ստացած է ծննդավայրին ծխական դպրոցը։ [[1876]]-ին, ընդունուած է [[Թիֆլիս]]<nowiki/>ի ուսուցչական հիմնարկը, որուորուն ընթացքը աւարտած է [[1880]]-ին։ 1880-1884-ին ուսուցչական պաշտօն վարած է ծննդավայրինծննդավայրին՝ Վերին [[Ագուլիս]]<nowiki/>ի մէջ։ Ուսուցչական այդ տարիները Քրիստափորի մէջ արմատաւորած են յեղափոխական ու ընկերվարական խոր համոզումներու տէր գործիչը, մանաւանդ երբ տեսած է ցարական բռնատիրութեան գործած աւերը ընդհանրապէս գիւղական աշխարհին եւ յատկապէս հայ գիւղացիութեան մէջ: Ճիգ չէ խնայած ծառանալու այն բոլոր անարդարութեանց եւ անիրաւութեանց դէմ, որոնց կ՛ենթարկուէր հայ ժողովուրդը կ՚ենթարկուէր ցարական պաշտօնէութեան կողմէ պարզապէս այն պատճառով, որ հայ էր:

Ռուսական «Նարոտնայա վոլեա» («Ժողովրդային կամք») յեղափոխական կազմակերպութեան վերելքի ժամանակաշրջանին, երբ կովկասահայ երիտասարդութիւնը մեծ ոգեւորութեամբ փարած էր անոր տարածած ընկերվարական գաղափարներուն, Քրիստափոր եւս անմիջապէս միացած է անոնց, ռուս յեղափոխականներու հետ սերտ կապեր հաստատելով եւ հետագայ տարիներուն այդ կապերը ամրապնդելով:

Ամառնային իր արձակուրդները Թիֆլիս անցընելով`, Քրիստափոր մօտէն շփում հաստատած է հայ իրականութեան մէջ երեւան եկած ազգային-ազատագրական շարժման խմորումներուն հետ`, յատկապէս ծանօթանալով Գրիգոր Արծրունիի հրատարակած «Մշակ»ին օրաթերթին շուրջ խմբուած մտաւորականութեան ծանօթանալով: Այդ շրջանին է, որ Քրիստափորի մէջ սկսած է ձեւաւորուիլ ազգային հողի վրայ յեղափոխական շարժում յառաջացնելու գաղափարը: Եւ երբ 1885-ին, երբ ցարական կառավարութիւնը որոշած է փակել 400 հայ դպրոցներ` անոնց 20 հազար աշակերտութիւնը եւ 3 հազար ուսուցիչները փողոց ձգելով, Քրիստափոր իր ընկերներով ձեռնարկած է ժողովուրդին մէջ թռուցիկներ բաժնելու եւ բողոքի ալիք բարձրացնելու շարժումին: 1885-1887 թուականներուն իբրեւ ազատ ուկնդիրունկնդիր ուսանած է Մոսկուայի համալսարանը։ 1887-ին, իր նախաձեռնութեամբ ստեղծածստեղծուած է «[[Երիտասարդ Հայաստան]]» կազմակերպութիւնը։

ԱրմէնականԹէեւ Արմենական եւ Հնչակեան կուսակցութիւնները արդէն կեանքի կոչուած էին, բայց տակաւին մեծ էր թիւը այն խմբակներուն, որոնք Կարինէն մինչեւ Թիֆլիս եւ Մոսկուա տակաւին մեծաթիւ խմբակներ յեղափոխական բուռն խմորումներու մէջ էին, բայց միաւորուած չէին եւ ցիրուցան վիճակ մը կը պարզէին: Քրիստափոր կը ձեռնարկէ ե՛ւ նորաստեղծ զոյգ կուսակցութիւնները, ե՛ւ անջատաբար պայքարի լծուած խմբակները իրարու մօտ բերելու եւ միացնելու աշխատանքին: Թէեւ Հնչակեան կուսակցութեան կողմէ Ռուբէն Խանազատ համաձայնութիւն կը յայտնէ Դաշնակցութեան մը մէջ բոլոր յեղափոխականները ի մի բերելու գաղափարին, բայց Հնչակեան կեդրոնը հետագային կը մերժէ միանալ նորակազմ հոսանքինհոսանքին՝ եւապակեդրոնացման այդպէ՛ս,սկզբունքին վրայ։ [[1890]]-ի ամրան, Քրիստափոր Միքայէլեան, [[Թիֆլիս]]ի մէջ, [[Սիմոն Զաւարեան]]<nowiki/>ի եւ [[Ստեփան Զօրեան]]<nowiki/>ի (Ռոստոմ) հետ կը հիմնէ [[Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն]]<nowiki/>ը («Հայ Յեղափոխականների Դաշնակցութիւն» անունով) եւ կը դառնայ՝դառնայ Կեդրոնական վարչութեան անդամը եւ ղեկավարող դէմքը։ [[1891]]-ին ձերբակալուելով կ'աքսորուի Պեսարապիա՝Քիշնեւ Քիշնեւ։(Ռումանիա), Սակայնսակայն այնտեղնոյն հանգիստտարին չի մնար։ 1891-ին գաղտնի կ'անցնի Ռումանիա եւ կը կազմակերպէ «Դրօշակ» պաշտօնաթերթի հրատարակութիւնը։ [[1892]]-ի ամրան կը վերադառնայ Թիֆլիս եւ կը մասնակցի Հ.Յ.Դ. առաջին ընդհանուր ժողովին։ Այդ ժողովին, ուր կը հաստատուի Հ.Յ.Դ ծրագիրը, որուեւ հեղինակներէնկ՚ընտրուի մէկնանդրանիկ էրԲիւրոն։ Քրիստափոր։Քրիստափոր՝ Քրիստափործրագրի կըհեղինակներէն յաջողի ստեղծել գաղափարականմէկը, կազմակերպականանդամ եւԲիւրոյի գործնականանդամ այնընտրուած համախմբողէ։ աւազանըԱյնուհետեւ, ուր իրարու կը կապուին անխտիր բոլորը: Այնուհետեւ կըսկսած սկսիէ նորաստեղծ կուսակցութիւնը գաղափարական եւ կազմակերպական, քաղաքական եւ մարտական ինքնահաստատման հունի մէջ մտցնելու դժուարին աշխատանքը: Զաւարեանի եւ Ռոստոմի հետ գործակցաբար`, Քրիստափոր ամուր հիմերու վրայ կըդրած դնէէ «Դրօշակ»ը, որուն էջերուն մէջ սկսած են լոյս կը տեսնենտեսնել Դաշնակցութեան ծրագիրն ու քաղաքական առաջադրանքները հիմնաւորող Քրիստափորիանոր առաջնորդող յօդուածները: Ժողովը կ'ընտրէ Հ.Յ.Դ անդրանիկ Բիւրոն, որու անդամ էր նաեւ Քրիստափոր։

[[1895]] Հոկտեմբերին, ան դարձեալ կըձերբակալուած ձերբակալուիեւ մինչեւ 23 Մարտ, [[1896|1896,]] Պաքուի բանտինբանտը մէջ։մնացած։ ՔրիստափորԱզատ ազատարձակուած կ'արձակուի միայնէ 2000 ռուբլիովռուբլիի երաշխաւորագինով եւ Թիֆլիսէն չհեռանալու պայմանով։ Այնուհետեւ, Քրիստափոր իր ուժերը կըկեդրոնացուցած կենդրոնացնէէ Խանասորի արշաւանքի կազմակերպման ուղղութեամբ, որու նպատակն էր պատժել հայութեան համար պատուհաս դարձած քրտական Մազրիկ ցեղը։ուղղութեամբ։

[[1898]]-ին կայացած [[Հ.Յ.Դ.]] երկրորդ ընդհանուր ժողովի որոշմամբ Քրիստափոր կըմեկնած մեկնիէ [[Ժընեւ]], ուր կըզբաղած զբաղիէ «[[Դրօշակ]]»<nowiki/>ի թերթի խմբագրմանխմբագրութեամբ եւ քարոզչական գործունէութեամբ։ Այս ընթացքին ան կը գրէ իր «Ամբոխային տրամաբանութիւնը» (հրտ. [[1909]]), «[[Կովկասահայ Տագնապը]]» (հրտ. [[1903]]), գործերը, ուր պաշտպանած է ցոյցերցոյցերու, արշաւանքներարշաւանքներու, ահաբեկչական գործողութիւններու միջոցով Արեւմտեան Հայաստանն ազատագրելու Հ. Յ. Դաշնակցութեան ծրագիրը։ Իր նախաձեռնութեամբ, Նոյեմբեր [[1900]]-ին [[ժընեւ]]<nowiki/>իՓարիզի մէջ կըսկսած հրատարակուիէ հրատարակուիլ ֆրանսալեզու, «Փրօ Արմենիա» թերթը, որուորուն կըթղթակցած թղթակցինեն ժամանակի ֆրանսականֆրանսացի շատ յատնիյայտնի հայագէտներհայասէրներ եւ քաղաքական գործիչներ.գործիչներ՝ Անատոլ Ֆրանս, Ժան ԺորեսԺօրէս, Տընի Գոշէն, Ժորժ Քլեմանսօ եւ այլն։ուրիշներ։