«Գերմանիա» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Մայիս 8-ին, Պերլինի մէջ, ստորագրուեցաւ ֆաշիստական Գերմանիոյ անվերապահ պայմանադրութեան, դաշինք օրէնքը։ Գերմանիան բաժնուեցաւ չորս գրաւուած գօտիներու՝ սովետական, անգլիական, ամերիկեան եւ ֆրանսական, Պերլինը՝ համապատասխանաբար չորս հատուածի։ Գերմանիոյ մէջ, Գերագոյն իշխանութիւնը իրենց վրայ վերցուցին ԽՍՀՄ-ի, Անգլիոյ, ԱՄՆ-ի, Ֆրանսայի կառավարութիւնները։ ՊեռրինիՊերլինի կոնֆերանսիժողովին մէջ, ԽՍՀՄ, ԱՄՆ եւ Մեծ Բրիտանիան պարտաւորուեցան Գերմանիոյ արմատախիլ ընել Գերմանիոյ զինուորականութիւնն ու նացիզմը։ Որոշուեցաւ հաստատել լեհ-գերմանական նոր սահման։ Ստեղծուեցաւ նոր, դեմոկրատականտեմոկրատական պետական ապարատ։կազմութիւն։ 1945—19461945-1946-ին վերացուեցաւվերցուեցաւ մեծ կալուածատիրական հողատիրութիւնը։ Հողը անցաւ աշխատաւոր գիւղացիի ձեռքը։ Հողի ընդերքը, առաւել մեծ արդիւնաբերական ձեռնարկութիւնները, դրամատուները դարձան ժողովուրդի սեփականութիւն։ 1946-ի ՊպրիլինԱպրիլին Արեւելեան Գերմանիոյ մէջ, կոմունիստական եւ ընկերա-դեմոկրատականտեմոկրատական կուսակցութիւնները միաւորուեցան Գերմանիոյ ընկերային միասնական կուսակցութեան (ԳՍՄԿ) մէջ։ Արեւմտեան Գերմանիոյ մէջ, դեմոկրատականտեմոկրատական վերափոխումներ չիրագործուեցան։ 1946-ի2 Դեկտեմբեր 21946-ին Անգլիան եւ ԱՄՆ համաձայնագիր կնքեցին օկուպացիոնգրաւուած գօտիները միաւորելու մասին, ետքը անոնց միացաւ նաեւ տնտեսական գրաւուած գօտին։ 1948-ին ԱՄՆ, Անգլիան եւ Ֆրանսան արեւմտեան գօտիներուն մէջ, անցկացրինգործադրեցին անջատ դրամական ռեֆորմ։ Գերմանիոյ պառակտման այս միջոցառումները աւարտեցան 1949-ի Սեպտեմբերին Արեւմտա-գերմանական պետութեան՝ Գերմանիոյ ՖեդերատիւՖտերատիւ Հանրապետութեան (ԳՖՏ) ստեղծումով։ Նախագահ ընտրուեցաւ Թ․ Յոյսը, կանցլերքրիստոնեայ դարձաւտեմոկրատական քրիստոնեա-դեմոկրատականմիութեան միութեանղեկավարը ղեկավարեղաւ Կ․ Ադենաուերը։ Գերմանիոյ դեմոկրատականտեմոկրատական ոյժերուուժերու համախըմբմանհամախմբման եւ վճռական գործողութիւններ ձեռնարկելու նպատակով կազմուեցաւ ԴեմոկրատականՏեմոկրատական Գերմանիոյ ազգային ճակատը (ԴԳԱ&)։ 1949-ի7 Հոկտեմբեր 71949-ին ժողովրդական խորհուրդը, որ ընտրուած էր գերմանիոյԳերմանիոյ ժողովրդական քոնկրէսիժողովի կողմէնկողմէ, հռչակեց Գերմանական ԴեմոկրատականՏեմոկրատական Հանրապետութեան (ԳԴՀ) ստեղծումը։ Գործողութեան մէջ մտաւ նաեւ դեմոկրատականտեմոկրատական սահմանադրութիւնը։ ԳԴՀ-ի նախագահ ընտրուեցաւ Վ․ Պիկը, պրեմիեր֊մինիստրառաջին վարչապետ դարձաւ Գ․ Գրոտեւոլը։ Սովետական կառավարութիւնը ԳԴՀ-ի կառավարութեան յանձնեց սովետական զինուորական վարչութեան գործառոյթները։

Երկու գերմանական պետութիւններէն մէկն է, որ [[20-րդ դար]]ուն [[երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]էն ետք կը գտնուի ժամանակակէն Գերմանիոյ տարածքին մէջ։ Տարածուած ոչ պաշտօնական անուանումը՝ '''Արեւմտեան Գերմանիա''' էր։

| [[Պատկեր:Coat of arms of Rhineland-Palatinate.svg|ձախից|28px]] [[Ռայնլանդ Փֆալց|ՌայնլանդՌայնլանտ-Փֆալց]] <br />[[:de:Rheinland-Pfalz|Rheinland-Pfalz]] || [[Mainz]] || style="text-align:right"|19, 847|| style="text-align:right"|3, 990, 300

Մեծ քաղաքներէն են [[Պերլին]]ը, [[Համբուրգ|Համբուրկ]]ը, [[Միւնխէն|Միւնիխ]]ը, [[Քյոլն|Քէօլն]]ը, [[Էսսեն]]ը, [[Մայնի Ֆրանկֆուրտ|Մայնի Ֆրանկֆուրթ]]ը, [[Դրեզդեն|Տրեստեն]]ը։ Տասնեակ քաղաքային ագլոմերացիաներո մէջ աչքիԱչքի կ'իյնայ նաեւ Ռուրը։ Տասնեակ քաղաքային ագլոմերացիաներու միաձուլմանՄիաձուլման արդիւնքով՝ գոյացած է Հռենոս-Ռուրի (կամ Գերմանական) մեգալոպոլիսը։մեծ քաղաքը։

Օգտակար հանածոներէն կան քարածուխ, գորշ ածուխ, նաֆթ, գազկազ, քարաղ, կալիումական աղ, երկաթ եւ բազմամետաղներ։

Կլիման բարեխառն է, արեւմուտքին մէջ եւ հիւսիս-արեւմուտքին մէջ ծովային, հարաւ-արեւելքին մէջ անցումային ծովայինէն բարեխառն ցամաքայինի։ Յունուարի միջին ջերմաստիճանը մօտ 0&nbsp;°C է, Յուլիսինը' 17°ՇC-ից 19&nbsp;°C։ Տարեկան տեղումները 600—800600-800 մմ. են, լեռներուն մէջ' 1000—15001000-1500 մմ. Գետայինգետային ցանցը խիտ է, գետերը՝ ջրառատ։

Մեծ գետերէն են' Հռենոսը, ԷլբանԷլպան (ստորին հոսանք), ԴանուբիՏանուպի վերին հոսանքը, Վեգերը։Վեկերը։ Շատ գետեր միացած են ջրանցքներով։ ԱլպերուԱլպեան նախալեռներու մէջ, մեծ լիճերէն են Բոդենը, Ւփմը։Իփմը։

Կը գերակշռեն անտառային գորշ եւ հումուսակարբոնատայինհումուսաքարպոնային հողերը, հիւսիսին մէջ նաեւ՝ պոդզոլայինպոտզոլային եւ մարշային հողերը։ Տարածքի մօտ 28%-ը անտառածածկ է։ Կը գերակշռեն կաղնիի, հաճարենուհաճարի, բոխու, եղեւնիի եւ սոճիի ծառատեւսակները։ծառատեսակները։ Կենդանական աշխարհի ներկայացուցիչներէն պահպանուած են եղջերուն, այծյամըայծեամը, քարայծը, եղնիկը, վարազը։ Շատ են թռչուններն ու կրծողները։

Գերմանիոյ բնակչութեան ազգային կազմը միատարր է, թէեւ երկրին մէջ կ'ապրին մօտ 7 միլիոն օտարերկրացիներ։ 90-ական թուականներէն, սկսած մեծացաւմեծցաւ նաեւ հայերու հոսքը Գերմանիա։ Այժմ այնտեղ ստեղծուած է ոչ մեծ հայկական համայնք։

[[Պերլին]]ը Գերմանիոյ Դաշնային Հանրապետութեան մայրաքաղաքն է։ Չնայած բոլորԲոլոր բանակցութիւններուն՝ մայրաքաղաքը [[Պոնն]]էն Պերլին տեղափոխելուն, ՊոննինՊոննը Յաջողածյաջողած է շարք մը կարեւոր գրասենեակներ պահածպահել իր տարածքին մէջ, ինչպէս, օրինակ, Դաշնային վերահսկիչ պալատը։ Գերմանիան դեմոկրատականտեմոկրատական, ընկերա-իրաւական պետութիւն է։ Ան կազմուած է 16 դաշնային երկրներէն։երկիրներէն։ Պետութիւնը կը ղեկավարուի Գերմանիոյ հիմնական օրէնքով՝ Սահմանադրութեամբ։

Հայաստանի եւ Գերմանիոյ միջեւ դիւանագիտական յարաբերութիւնները հաստատուած են [[1992]] թ-իթուականի Յունուարին, իսկ ՀՀ դեսպանութիւնը բացուած է [[1994]] թ-ին՝թուականին՝ [[Պերլին]]ի մէջ։ [[2001]] թ-էնթուականէն ԳԴՀ-ում ՀՀ արտակարգ եւ լիազորլիազօր դեսպանն է Կարինէ Ղազինեանը։ [[2006]] թ-իթուականի Սեպտեմբերէն ԳԴՀ-ումի ՀՀ պատուաւոր հիւպատոսն է ԳիւնտերԿիւնթեր Պիլարսկին (հիւպատոսական տարածքը՝ ԲադէնՊատէն-ՎիւրտենբերգՎիւրտենպերկ երկրամաս), նստավայր՝ Կարլսռուէ։ [[Երեւան]]ի մէջ ԳԴՀ դեսպանութիւնը բացուած է [[1993]] թ-ին։թուականին։ [[2007Օգոստոսի 16|16 Օգոստոս]] թ-ի [[Օգոստոսի 162007]]-էն թուականէն ՀՀ-ի մէջ ԳԴՀ արտակարգ եւ լիազորլիազօր դեսպանն է տիկին ԱնդրեաԱնտրէա Վիկտորինը։

[[1991]] թ-էնթուականէն մինչեւ [[2008]] թ-իթուականի Յուլիսը՝ Գերմանիոյ Դաշնային Հանրապետութենէն Հայաստանի մէջ, կատարուած են 248, 7 միլիոն [[ԱՄՆ դոլար|ԱՄՆ տոլար]]ի ուղղակի ներդրումներ։ Ատոնց հիմնական մասը զբաղուածզբաղած է ծառայութիւններու եւ առեւտուրի ոլորտումոլորտով, իսկ մօտ մէկ տասնեակը տարբեր արտադրութիւններ են իրականացման մէջ։են։ Գերմանացի գործարարները ներգրաւուած են նաեւ՝ խորհրդատուական, հիւրանոցային եւ տուրիստականզբօսաշրջական բիզնեսներունգործերուն մէջ։

2009 թ.-ինթուականին Գերմանիոյ համախառն ներքին արդիւնքը կազմած է $2.81 տրլնթոն ( 2008-ին՝ թ.՝ $2.955 տրլնթոն, 2007-ին՝ թ.՝ $2.917 տրլնթոն), ՀՆԱ-ի իրական աճի տեմպըքանակը 2009 թ.-ի տարեվերջին՝ -4.9%։ Մեկ շնչինՉնչին բաժին իյնկնողինկող համախառն ներքին արդիւնքը՝ $3410034.100 (թոն է (6-րդը աշխարինաշխարհին մէջ )։

<ul><li>[[Գիւղատնտեսութիւն]] - 2.4%</li><li>[[Արդիւնաբերութիւն]] –- 29.7%</li><li>[[Սպասարկման ոլորտ]] –- 67.8% ( 2009 թ. )</li></ul>

[[Գիւղատնտեսութիւն]]ը կու տայ [[համախառն ներքին արդիւնք]]ի 0.9%-ը։ Այս ճիւղին մէջ, զբաղուածզբաղած է [[աշխատուժ]]ի 2.4%-ը։ Գիւղատնտեսական հողահանդակները կը գրաւեն երկրի տարածքի 35%-ը։

Պետութիւնը մէկ կողմէն օգնութիւն է ցոյց կու տայ վնասով աշխատող ֆերմերայինագարակային տնտեսութիւններուն եւ, ընդհանրապէս, բոլորին, միւս կողմէն՝կողմէ՝ կը խրախուսէ տնտեսութիւններու ընդարձակ գործընթացը։ Գերմանական ֆերմերայինագարակային տնտեսութիւնները ևտնտեսութիւնները՝ գիւղական բնակչութիւն իրենցբնակչութեան եկամուտի զգալի մասը կը ստանան ոչ գիւղատնտեսական զբաղմունքներէն՝զբաղումներէն՝ արհեստագործութենէն, զբոսաշրջութենէնզբօսաշրջութենէն, փոքր ձեռնարկատիրութենէն եւ այլն։

Գիւղատնտեսութեան առաջատար ճիւղը կաթնամսատու [[անասնաբուծութիւն]]ն է, որ կու տայ ճիւղի համախառն արդիւնքի 67%-ը։ Անասնաբուծութեան համար բազայարդիւնաբեր գետին կը հանդիսանան ընդարձակ արոտավայրերըարօտավայրերը, որոնք կը գրաւեն երկրի տարածքի 30.5%-ը, մշակովի կերակրախոտերը, սնունդի արդիւնաբերութիւնը։

Գերմանիան աշխարհի մէջ չորրորդ տեղը կը գրաւէ կաթի (տարեկան 28 միլիոն տթոն), վեցերորդ տեղը՝ միսի (տարեկան 5.8 միլիոն տթոն) արտադրութեամբ։

Մեծ եղջերաւորՆախիրներու [[անասնաբուծութիւն]]ը զարգացած է ամենուրեքամէնուրեք, [[խոզաբուծութիւն]]ը՝ աւելի շատ հիւսիսային շրջաններուն մէջ։մէջ է։

Գերմանիան [[Արեւմտեան Եւրոպա]]յի մէջ առաջին տեղը կը գրաւէ [[տարեկան (բոյս)|տարեկանի]], [[գարի|գարու]], [[վարսակ]]ի, [[կարտոֆիլ]]ի, երկրորդ տեղը՝ [[Ֆրանսա]]յէն ետք, [[ցորեն]]ի, [[շաքարի ճակնդեղ]]ի մշակումով։ [[Հացահատիկ]] ևեւ [[կարտոֆիլ]] կը մշակեն ամենուրեքամէնուրեք, բայց առաւել շատ՝ հիւսիսային շրջաններուն մէջ։ [[Շաքարի ճակնդեղ]]ն աւելի մեծ տարածում ունի Հռենոս-Վեսֆալիայի մէջ, ԲաւարիոյՊաւարիոյ մէջ, ՄեկլենբուրգՄեկլենպուրկ-Առաջաւոր Պոմերանիոյ մէջ, խաղողը՝ [[Բադեն-Վյուրտեմբերգ|Պատեն-Վիւրտեմպերկ]]ի մէջ, [[Էսսեն]]ի մէջ։

Գերմանիոյ մէջ կը մշակեն նաեւ [[գայլուկ]], բանջարանոցային կուլտուրաներարտադրանքներ, ծաղիկներ։

Գիւղատնտեսութեան բազայիգետնի վրայ զարգացած է [[սննդի արդիւնաբերութիւն]]ը։ Կենդանական իւղի եւ բուսաիւղի արտադրութեամբ Գերմանիան աշխարհինաշխարհի մէջ կը գրաւէ երրորդ, [[Եւրոպա]]յի մէջ՝ առաջին տեղը։ Յայտնի է [[գարեջուր]]ի, [[շաքարաւազ]]ի, [[գինի]]ներու, ձկան, [[պահածոներու արտադրութիւն|պահածոներու արտադրութեամբ]]։

[[Արդիւնաբերութիւն|Արդիւնաբերութեան]] բնորոշ է գերինդուստրացումըգերարտադրումը, որուն առաջատար եւ միջազգային շուկային մէջ մրցադիմացկուն ճիւղերն են՝ [[ավտոմոբիլաշինութիւն|աւտոմոպիլաշինութիւն]]ը, [[ինքնաթիռաշինութիւն]]ը, [[վագոնաշինութիւն|վակոնաշինութիւն]]ը, էլեկտրատեխնիկանելեկտրաթեքնիկական, օպտիկական եւ քիմիական արտադրութիւնը, [[դեղագործութիւն]]ը, [[մետաղաձուլութիւն]]ը։

Ընդ որուն, արդիւնաբերութեան մէջ, աստիճանաբար կը մեծնայ նոր՝ բարձր տեխնոլոգիաներովարուեստագիտութեան ճիւղերու դերը, համեմատաբար կը նուազի արդիւնահանող, թեթեւ, սնունդի ճիւղերու դերը։

Արդիւնաբերութեան աւանդական ճյիղըճիւղը արդիւնահանումն է։ Կ'արդիւնահանեն [[քարածուխ]], [[նաֆթ]], [[երկաթաքար]], [[գունավոր մետաղներ|գունաւոր մետաղներ]], [[կալիումական աղ]]։ Քարածուխի տարեկան հանոյթը կը կազմէ 51.2 միլիոն տ։թոն։ ԱտորմովԱտով կը գրաւէ 10-րդ տեղը աշխարհինաշխարհի մէջ։ Քարածուխի հանոյթը աստիճանաբար կը նուազի՝ կապուած պահանջարկի նուազման հետ։ Քարածուխի 80%-ը կու տայ Ռուրի աւազանը, մնացածը՝ Սաարի եւ միւս աւազանները։ Գորշ ածուխի հանոյթը 193 միլիոն տթոն է. աշխարհինաշխարհի մէջ, կը գրաւէ առաջին տեղը։ Գորշ ածուխի հանոյթը նոյնպէս ունի նուազման միտում։ Շահագործուող հիմնական աուազաններնաւազաններն են Ստորին Հռենոսեանը, [[Էլբա|Էլպա]] եւ [[Զաալէ]] գետերու միջեւ իյնկածինկած աւազանը։ Գորշ ածուխը կ'արդիւնահանուի բաց եղանակով։ Ան հիմնականին մէջ, կ'օգտագործուի էլեկտրակայաններունելեկտրակայաններու մէջ։

Նաֆթի տարեկան հանոյթը մօտ 0.5 միլիոն տթոն է, ներմուծումը՝ 64 միլիոն տ։թոն։ Նաֆթի վերամշակման մեծ կեդրոններն են [[Համբուրգ|Համպուրկ]]ը, [[Քյոլն|Քէօլն]]ը, [[Ինգոլշտադ|Ինկոլշթատ]]ը։ Նաֆթը կը ներմուծէ [[Ռուսիա|ՌԴ]]-էնևէն եւ [[Պարսից ծոց]]ի երկրներէն։երկիրներէն։

[[Բնական գազ|Բնական կազ]]ի արդյունահանումըարդիւնահանումը տարեկան կազմումկը էկազմէ 15.29 միլիարդմիլիար մ³ ( 34-րդը աշխարհումաշխարհի մէջ), սպառումը՝ 96.26 միլիարդմիլիար մ³ ( 5-րդը աշխարհումաշխարհի մէջ), ներկրումը 94.57 միլիարդմիլիար մ³ ( 2-րդը աշխարհումաշխարհի մէջ), արտահանումը՝ 12.64 միլիարդմիլիար մ³ ( 16-րդը աշխարհումաշխարհի )։ (մէջ- 2009 թ.թուական):

Ե<nowiki/>[[Էլեկտրաէներգիայի արտադրութիւն|լեկտրաէներկիայի արտադրութիւն]]ը կը հասնի 593.4 միլրամիլիար կվտ ժ ( 8-րդը), սպառումը՝ 547.3 միլիառմիլիար կվտ ժ ( 7-րդը), արտահանման եւ ներկրման ցուցանիշներն են համապատասխանաբար 61.7 ևեւ 41.67 միլիառմիլիար կվտ ժ (2009 թ.-ին)։

ԷլեկտրաէներգետիկայիԵլեկտրաէներկետիկայի արտադրութեան 61.8%-ը բաժին կ'իյնայ [[ջերմաէլեկտրակայան|ջերմաելեկտրակայան]]ներուն, 4.2%-ը [[ջրաէլեկտրակայան|ջրաելեկտրակայան]]ներուն, 29.9%-ը [[ատոմային էլեկտրակայան|ատոմային ելեկտրակայան]]ներուն։ Մեծագոյն [[ջերմաէլեկտրակայան|ջերմաելեկտրակայան]]ը [[Մանհայմ]]ն է։ [[Միջուկային վառելիք]]ով կ'աշխատին [[Ալբտախ]]ի, [[Ֆիլիպսբուրգ|Ֆիլիպսպուրկ]]ի եւ շարք մը այլ էլեկտրակայաններ։ելեկտրակայաններ։ Կը գործեն քաղաքային աղբի բազայիգետնի վրայ աշխատող ջերմաէլեկտրակայաններ։ջերմաելեկտրակայաններ։ Շուրջ 1010՝ ոչ մեծ ջրաէլեկտրակայաններջրաելեկտրակայաններ կան [[Հռենոս]], [[Զաալէ]], [[Էլբա|Էլպա]] եւ միւս գետերու վրայ։

'''[[Սեւ մետաղաձուլութիւն]]ը։''' [[Պողպատաձուլութիւն|ՊողպատաձուլութեւամբՊողպատաձուլութեամբ]] Գերմանիան [[Արևմտեան Եւրոպա|Արեւմտեան Եւրոպա]]յի մէջ կը գրաւէ առաջին տեղը, աշխարհինաշխարհի մէջ ՝մէջ՝ 6-րդ տեղը։ Տարեկան կ'արտադրէ 40.6 միլիոն տթոն [[պողպատ]]։ Առաջատարներու շարքի մէջ [[թուջ]]ի՝ 30.0 միլիոն տթոն, եւ գլանուածքի արտադրութեամբ։ [[Սեւ մետաղաձուլութիւն]]ը զարգացած է հիմնականին մէջ, Հիւսիսային Հռենոս-Վեստֆալիա երկրին մէջ՝ [[Դորտմունդ|Տորտմունտ]]ի, [[Դյուսբուրգ|Տիւսպուրկ]], Սաարի երկրին՝ [[Սաարբրյուկեն|Սաարպրիւկեն]]ի մէջ։ [[Սեւ մետաղաձուլութիւն]]ը զարգացած է նաեւ [[Բրադենբուրգ|Պրատենպուրկ]]ի, [[Բրեմեն|Պրեմեն]]ի, [[Համբուրկ|Համպուրկ]]ի մէջ։

'''[[Գունաւոր մետաղաձուլութիւն|Գունաւոր մետաղաձուլութեան]]''' ձեռնարկութիւննրըձեռնարկութիւնները հիմնականին մէջ, կ'աշխատին ներմուծովուներմուծողի հումքի բազայիգետնի վրայ։ Առաջատար ճիւղը [[ալիւմինաձուլութիւն]]ն է։ Ալիւմինի արտադրութեամբ Գերմանիան երկրորդ տեղը կը գրաւէ տարածաշրջանին մէջ՝ [[Նորվեկիա]]յէն ետք։ Ալիւմինաձուլութեան մեծ կեդրոններն են [[Էսսեն]]ը, [[Ֆյորդե|Ֆիորտե]]ն, [[Համբուրկ|Համպուրկ]]ը։ Տարեկան կ'արտադրէ 575 հազար տթոն ալիւմին։ Զարգացաած է նաեւ զտուած [[պղինձ]]ի՝ (տարեկան 616 հազար տթոն), [[կապար]]ի եւ [[ցինկ]]ի ձուլումը։

'''[[Մեքենաշինութիւն]]ը եւ [[մետաղաձուլութիւն]]ը։''' Այս ճիւղին մէջ զբաղուածզբաղած է արդիւնաբերական աշխատողներու 50%-ը։ [[Մեքենաշինութիւն|Մեքենաշինութեան]] մէջ տեղի կ'ունենան կառուցուածքային փոփոխութիւններ, որոնց հետեւանքով աստիճանաբար կը նուազի ընդհանուր մեքենաշինութեան, [[նաւաշինութիւն|նավաշինութեաննաւաշինութեան]] դերը, կը մեծնայ օդանաւերու, [[տիեզերական սարքեր]]ու, ե<nowiki/>[[էլեկտրատեխնիկական սարքաւորումներ|լեկտրաթեքնիքական սարքաւորումներ]]ու [[ավտոմոբիլաշինութիւն|ավտոմոբիլաշինութեանաւտոմոպիլաշինութեան]], համակարգիչներու, ելեկտրական հաշուիչ մեքենաներու, [[ինքնակառավարուող սարքեր]]ու արտադրութեան դերը։

[[Մեքենաշինութիւն|Մեքենաշինութեան]] հանրայայտ ճիւղը կը մնայ [[ավտոմոբիլաշինութիւն|աւտոմոպիլաշինութիւն]]ը եւ [[հաստոցաշինութիւն]]ը։ Հաստոցներու արտադրութեամբ Գերմանիան աշխարհի մէջ կը գրաւէ երկրորդ տեղը, աւտոմոբիլներուաւտոմոպիլներու արտադրութեամբ՝ երրորդ տեղը։ ԱւտոմոբիլներուԱւտոմոպիլներու տարեկան արտադրութիւնը կը հասնի 4.7 մլն։ ԱւտոմոբիլաշինականԱւտոմոպիլաշինական մեծագոյն ընկերութիւններ են «[[Ֆոլկսվագեն|Ֆոլկսվակեն]]ը», «[[Մերսեդես Բենց|Մերսետես Պենց]]ը», «[[ԲՄՎ]]»-ն, «[[Աուդի|Աուտի]]ն», «[[Օպել|Օփել]]ը»։ ԱւտոմոբիլաշինութեանԱւտոմոպիլաշինութեան մէջ մեծ է նաեւ՝ ամերիկեան «[[Ֆորդ|Ֆորտ]]» ընկերութեան դերը։

«[[Ֆոլկսվագեն|Ֆոլկսվակեն]]» ընկերութիւնը երկրին մէջ մեծագոյնն է. հիմնուած է 1938 թ.։թուականին։ Մասնագիտացած է մարդատար մեքենաներու եւ աւտոբուսներուհանրաշարժներու արտադրութեան գիծով։ Մեծ կեդրոններն են [[Վոլֆսբուրգ|Վոլֆսպուրկ]]ը, [[Հանովեր]]ը, որ իր դուստր ձեռնարկութիւնը ունի [[Պրազիլ]]ի, [[Մեքսիակա|Մեկսիքա]]յի, [[Աւստալիա|Աւստրալիա]]յի եւ այլ երկրներուերկիրներու մէջ։ «[[Մերսեդես Բենց|Մերսետես Պենց]]ի» գլխաւոր ձեռնարկութիւնները կը գտնուին [[Շտուտգարտ|Շտուտկարտ]]ի եւ [[Վերտ]]ի մէջ, «[[ԲՄՎ]]»-ինը՝ [[Միւնխէն|Միւնիխ]]<nowiki/>ի եւ [[Ռեգենսբուրգ|Ռեգենսպուրկ]]ի մէջ, «[[Օպել]]ինը»՝ [[Մայնի Ֆրանկֆուրտ]]ի եւ [[Այզենախ]]ի մէջ, «[[Աուդի|Աուտի]]»-նը՝ [[Հալբրոն|Հալպրոն]]ի մէջ։ Օդանաւերու, տիեզերական սարքերու արտադրութեամբ յայտնի է [[Միւնէեն|Միւնիխ]]ը, [[Բրեմեն|Պրեմեն]]ը, [[Համբուրւ|Համպուրկ]]ը, նավաշինութեամբ՝նաւաշինութեամբ՝ [[Համբուրկ|Համպուրկ]]ը, [[Քիլ]]ը, [[Ռոստոկ]]ը։ ԵլեկտրատեխնիկականԵլեկտրաթեքնիկական արդիւնաբերութեան առաջատար ընկերութիւններն են՝ «[[Սիմենս]]ը» եւ «[[Բոշ|Պոշ]]ը»։ «[[Սիմենս]]ը» հիմնադրուած է 1947 թ.ին,թուականին ան կ'արտադրէ արդիւնաբերական եւ կաեցաղայինկենցաղային նշանակութեան էեեկտրատեխնիկականելեկտրաթեքնիկական, ինչպէս նաեւ ռազմական ապրանքներ։

Ընկերութեան ձեռնարկութիւնները տեղաբաշուածտեղաբաշխուած են [[Նիւրնբերգ|Նիւրնպերկ]]ի, [[Շտուտգարտ|Շտուտկարտ]]ի, [[Համբուրգ|Համբուրկ]]ի մէջ։ Ան իր դուստր ձեռնարկութիւնները ունի՝ [[Դանիա]]յի, [[Բելգիա|Պելճիքա]]յի, [[ԱՄՆ]]-ի եւ այլ երկրներուերկիրներուն մէջ։

ԵլեկտրատեխնիկականԵլեկտրաթեքնիկական արդիւնաբերութեան առաջատարներէն է «[[Բոշ|Պոշ]]» ընկերութիւնը, որ հիմնադրոած է 1886 թ.թուականին, մասնագիտացած է կենցաղային ելեկտրական տեխնիկայիգործիքներու արտադրութեան բնագաւառին մէջ։ Երկրին մէջ, առաջիններէն մեկնմէկն էր, որ սկսաւ իր դուստր ձեռնարկութիւնները ստեղծել արտասահմանեան երկրներուն՝երկիրներուն՝ [[Ֆրանսա]]յի, Իտալիոյ, [[ԱՄՆ]]-ի, [[Արգենտինա|Արժանթինի]]յի, [[Պրազիլ]]ի մէջ եւ այլն։

Գերմանիան քիմիական արդիւնաբերութեան առաջատարներէն մէկն է։ Տնտեսութեան այս ճիւղի առաջատար երեք մեծ ընկերութիւնները՝ «ԲայերըՊայերը», «[[ԲԱՍՖ|ՓԱՍՖ]]», եւ «[[Հոեսհթ]]ը», հիմնադրուած են 1861-1863 թթ.։թուականներուն։ Այս եւ քիմիական արդիւանաբերութեան մեծ մասը կ'արտադրեն բազմատեսակ ապրանքներ։

Քիմիական արդիւնաբերութիւնը ունի շատ լայն աշխարհագրութիւն։ Մեծ կեդրոններն են [[Համբուրկ|Համպուրկ]]ը, [[Մայնի Ֆրանկֆուրտ]]ը, [[Լիւդվիգհաֆեն|Լիւդվիկհաֆեն]]ը, [[Քյոլն|Քէօլն]]ը, [[Վիլհելմսհաֆեն]]ը։

Գերմանական ընկերութիւններու ձեռնարկութիւններ կան [[Արեւմտեան Եւրոպա]]յի, [[Լատինական Ամերիակա|Լատինական Ամերիկա]]յի քանի մը տասնեակ երկրներուերկիրներու մէջ, ինչպէս նաեւ՝ Աւստրալիոյ, [[Բելգիա|Պելճիքա]]յի, [[Դանիա]]յի, [[ԱՄՆ]]-ի, [[Կանադա|Քանատա]]յի, Թուրքիոյ մէջ եւ այլն։

Արդիւնաբերութեամբ զբաղուածզբաղած է աշխատուժի 29.7%-ը։<ref>Աւագեան Արամայիս, Արտասահմանեան երկրներու ընկերա-տնտեսական աշխարահագրութիւն, ՄԱՍ II Ասիա, Երեւան 2009</ref>

[[Պատկեր:Hamburg Rathaus.jpg|մինի|աջից|[[Համբուրկ|Համպուրկ]]]]

Երկրի հարաւին մէջ՝հարաւին՝ լեռնային շրջաններուն մէջ կան նաեւ ՋՐԷԿ-ները։ Գերմանիան [[Արեւմտեան Եւրոպա]]յի մէջ, ամենաշատ պողպատ արտադրող երկիրն է։ Այստեղ զարգացած է մեքենաշինութիւնը։ Գերմանիոյ մէջ բնորոշ է զգայուն գիւղատնտեսութիւնը։ Գերմանիան ունի զարգացած տրանսպորտայինփոխադրամիջոցի համակարգ։ Կ'արտահանէ՝արտահանէ մեքենաներ եւ սարքաւորումներ, արդիւնաբերական ապրանքներ։ Կը ներմուծէ՝ներմուծէ հումք, վառելիք, պարենամթերք։ Կայ ապացոյց, որ առաջին մարդ արարածը եկած է Գերմանիոյ տարածք, 700 հազար տարի առաջ։ Շուրջ 500 հազար տարի առաջ ստեղծուած են առաջին բնակավայրերը։ Առաջին գերմանացիներու մասին, կը յիշատակուիյիշատակուին հին յոյներու եւ հռոմէացիներու աշխատանքներուն մէջ։

Գերմանիան ունի զարգացած փոխադրային համակարգ։ Երկրի տարածքը հագեցածյագեցած է արագընթաց երկաթուղիներու, բարձրակարգ աւտոմոբիլայինաւտոմոպիլային ճանապարհներու, գետային ուղիներու, խողովակաշարերու խիտ ցանցով։

Առաջակարգ դեր ունի ծովային փոխադրամիջոցը, որ հիմնականին մէջ կը սպասարկէ արտաքին առեւտուրին։ Մեծ նաւահանգիստներն են [[Համբուրկ|Համպուրկ]]ը, [[Վիլհելմսհաֆեն]]ը, [[Ռոստոկ]]ը։

Գերմանիան տնտեսական կապերու մէջ է աշխարհի համարեայ բոլոր երկրներուերկիրներու հետ։ Արտաքին առեւտուրի շրջանառութեան ծաւալով կիկը զիջի միայն [[ԱՄՆ]]-ին։

Արտաքին առեւտուրի մեծ մասը բաժին կ'իյնայ [[Եւրամիութիւն|ԵւրամիութեանԵւրոմիութեան]] երկրներուներկիրներուն, [[ԱՄՆ]]-ին եւ [[Կանադա|Քանատա]]յին։ [[ԱՊՀ]] երկրներէներկիրներէն առըւտրականառեւտրական կապերը մեծ են Ռուսիոյ հետ:

* Գերմանիան դեռ վաղ ժամանակներէն յայտնի է որպէս քաղաքներու երկիր։ Քաղաքներու մեծ թիւի մասին կը յիշատակուի դեռեւսթերեւս Հռոմէական կայսրութեան ժամանակներէն։ Քաղաքներու մեծ մասը, չնայած ներկայիս բարձր զարգացածութեանզարգացումը, պահպանեածպահպանուած են հնամենի արտաքին տեսքը, գործառոյթները եւ արտադրուող ապրանքներու տեսականին։ Օրինակ, [[Ջոլինգեն|Ճոլինկեն]]ը՝ մետաղեայ իրերու արտադրութիւնը, [[Հոտա]]ն՝ քարտեզագրութիւնըքարտէսագրութիւնը, [[Հայդելբերգ|Հայտելպերկ]]ը եւ [[Գյոթինգեն|Կոթինկեն]]ը յայտնի են իրենց համալսարաններով, [[Վայմար]]ը՝ թանգարաններով՝ կապուած [[Գյոթե|Կէօթէ]]ի, [[Շիլլեր]]ի, [[Լիստ]]ի, [[Հենդել|Հենտել]]ի անուններու հետ, իսկ [[Հաննովեր]]ը, [[Քյոլն|Քէօլն]]ը, [[Մայնի Ֆրանկֆուրտ]]ը, [[Լայպցիգ|Լայպցիկ]]ը՝ որպէս միջազգային տօնավաճառներու կեդրոն։ [[Լայպցիգ|Լայպցիկ]]ի տօնավաճառը կը գործէ արդէն 800 տարի։տարիէ ի վեր։

* Գերմանիան գարեջուրի արտադրութեան հնագոյն երկրներէներկիրներէն է։ Գարեջուրի օգտագործմամբ գերմանացիններըգերմանացիները առաջինն են աշխարհինաշխարհի մէջ. մէկ շունչի հաշւովհաշուով տարեկան կ'արտադրուի 160 լիթր [[գարեջուր]]։

* [[Հռենոս]]ի վրայ գտնուող [[Դոյսբուրկ|Տոյսբուրկ]] քաղաքը աշխարհի ամենամեծ գետային նաւահանգիստն է, անոր տարեկան բեռնաշրջանառուրիւնըբեռնաշրջանառութիւնը կը կազմէ 55 միլիոն [[տոննա|թոն]]։

* Աշխարհի մէջ առաջին յաջողած գլոբուսներէնկլոպուսներէն մէկը ստեղծած է գերմանացի Մարտի ԲեհայմըՊեհայմը 1942 թուականին, որ կը պահպանուի ՆիւրնբերգՆիւրնպերկ քաղաքի թանգարաններէն մէկուն մէջ։

* Գերմանիան [[օծանելիք]]ի հայրենիքն է։ Առաջին անգամ օդեկոլոնըօտիքոլոնը արտադրուած է [[Քյոլն|Քէօլն]]ի մէջ եւ կոչուած է՝ [[Քյոլնի ջուր|Քէօլնի ջուր]]։

* [http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-17299607 Գերմանիոյ նորութիւներնորութիւններ] [[BBC|BBC-ի կայքին մէջ]]

* [[c:Atlas of Germany|ՎիկիմեդիաՎիկիմետիա Ատլաս Գերմանիա]]

* Գերմանիոյ քարտեսըքարտէսը [http://www.openstreetmap.org/search?query=germany#map=3/57.89/38.14 OpenStreetMap] կայքին մէջ