«Սխտոր» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

'''Սխտոր''' (''Allium sativum''), միամեայ, վեգետատիվվեկետատիւ ճանապարհովճամբով բազմացող բանջարային մշակաբոյս, որու մշակովի տեսակները լայն տարածում ունին սնունդի, երշիկի ու պահածոներու արդիւնաբերութեան եւ ժողովրդական բժշկութեան մէջ։ Կ'օգտագործուի թարմ վիճակին մէջ ծանրամարս կերակուրներու հետ որպէս համեմունք, թթուներու ու պահածոներու մեջ՝ որպէս իւրայատուկ համ ու բոյր տուող համեմունք, եւ երշիկի արդիւնաբերութեան մէջ՝ որպէս հականեխիչ ազդեցութիւն ունեցող նիւթ։

Սխտորի հիւթի ֆիտոցիդներնֆիտոցիտներն ունին առաւել ուժեղ պաքդիրիասպանմանրէասպան յատկութիւն, քան սոխինը։ Ժողովրդական բժշկութեան մէջ սխտորը վաղուց յայտնի եղած է որպէս տարփոխիկ հիւանդութիւններու հարուցիչներու ոչնչացնող եւ համաճարակային հիւանդութիւններէ պաշտպանուելու միջոց։

Սխտորի քիմիական կազմը կախուած է այն տեսակէն, մշակման վայրէն ու եղանակէն։ Սխտորի քիմիական կազմին մէջ կը գտնուի 64.66% [[ջուր]], 35.34% չոր նիւթ, (ընդ որում՝որու՝ ածխաջրեր՝ 26.31%, սպիտակուցներ՝6սպիտակուցներ՝ 6.67%, ճարպեր՝ 0.06%, թաղանթանիւթ՝ 0.77%) եւ 1.44% մոխիր։ Սխտորը հարուստ է նաեւ C վիտամինով։ Հանքային տարրերէն սխտորը կը պարունակէ կալցի, մակնիզիա, մոլիպդընմոլիպտըն, պղինձ, գոպըլդ, վանադի, ֆոսֆոր, ծծումբ, քլոր եւ անագ։ Ունի բարձր կալորիականութիւն. մէկ քիլոկրամը կու տայ 1300 քալորի էնըրճի։ջերմուժ։

Սխտորը իր ծծումբով կը լուծէ երակներուն մէջ կրային կուտակումները, որոնք կը կարծրացնեն զանոնք: Պնդերակութեան դէմ օգտակար է առաւօտուն ծոմ վիճակով օրական պճեղ մը սխտորը:

Սխտորը որպէս տարբեր սօուսներու բաղադրամաս լայն տարածում գտած է հիւսիսային միջերկրածովեան երկիրներուն մէջ։ Այդ սօուսներէն ամենէամէնէն յայտնիներէն մին քադալոնական աեօլի ուտեստն է, որ կը պատրաստեն սխտոր, ձիթաիւղ եւ ձուի դեղնուց խառնելու միջոցաւ: Յոյները կը պատրաստեն ծածիկի՝ճաճիկի՝ սխտորով եւ քամած մածունով, սովորաբար՝ այծի կամ ոչխարի:

ՃաբօնցիներնՃաբոնցիներն ու քորիացիներըքորէացիները բարձր ջերմաստիճանին թթու դնելով կը ստանան, այսպէս կոչուած «սեւ սխտոր», որըոր հիմա լայնօրէն տարածուած է Արեւմուտքի մէջ։ <br />

[[Հայեր]]ուս մօտ սխտորը անբաժան մաս կը կազմէ խաշ ուտելու արարողութեան ժամանակ։ Թփով տոլմայի հետ կը մատուցուի «սխտորմածուն»։ Ճաշի հետ սխտոր օգտագործելէն քիչ մըօգտագործելը կ'իջնէիջեցնէ մարդու զարկերակային ճնշումը եւ կ'առաջացնէ քնանալու ցանկութիւն։

Ժողովրդական հաւատալիքներուն մէջ սխտորը բաւական շատ ներկայացուած է,: երբեմնԵրբեմն անոր կը վերագրեն գերբնական յատկութիւններ, երբեմն ալ կը կապեն չար ուժերու հետ։ Կեդրոնական Եւրոպային մէջ սխտորը կը համարուի որպէս պաշտպանական միջոց մը մարդագայլերուն, չարքերուն եւ վէմփայրներուն եւ դէմ: Վէմփայրներուն ներս չթողնելուչձգելու համար սխտորինսխտորի գլուխներ կը կախեն պատուհաններենպատուհաններէն, բուխարիներուբուխերկիներու եւ բանալու անցքերինանցքերու մօտ:<ref name=asdf>{{cite book|author=McNally, R.T.|title=In Search of Dracula|publisher=Houghton Mifflin|year=1994|isbn=0-395-65783-0|pages=120–122}}</ref><ref>{{cite book|author=Pickering, D.|title=Cassell's Dictionary of Superstitions|publisher=Sterling Publishing|year=2003|isbn=0-304-36561-0|page=211}}</ref>: Չեխերուն մօտ ընդունուած կարծիք մը կայ, որ տանիքին վրայ դրած սխտորը տունը կը պաշտպանէ [[կայծակ]]էն։

Հայերուն մէջ կան հաւատացողներ, որ անկարելի է սխտորը փոխանցել ձեռքէ- ձեռք։

Ամէն տարուայ ամռանըամրանը Սպանիոյ Լաս Փեդրոնիերաս քաղաքին մէջ կը կայանայ Սխտորի համաշխարհային քօնկրեսըհամաժողովը:<br />

Քաղաքին զինանշանին վրայ սխտորի գլուխ մը պատկերածպատկերուած է: