«Արաբերէն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 34.
}}
'''Արաբերէն''' ({{Լեզու ar|العَرَبِيَّة}}, {{աուդիո|Al arabic.ogg|ʻարապիյեահ}} կամ {{Լեզու ar|عَرَبِيّ|}} {{աուդիո|Arabi.ogg|ʻարապի}}) սեմական լեզու մըն է, որ հնագոյն ժամանակներէն տարածուած էր Արաբական թերակղզիի հիւսիս-արեւմուտքին մէջ, իսկ ներկայիս «լեզուական կամուրջ» ({{Լեզու la|lingua franca}}) մը կը հանդիսանայ Արաբական աշխարհին համար:<ref>{{Cite news|url=https://www.academia.edu/18470301/Al-Jallad._The_earliest_stages_of_Arabic_and_its_linguistic_classification_Routledge_Handbook_of_Arabic_Linguistics_forthcoming_|title=Al-Jallad. The earliest stages of Arabic and its linguistic classification (Routledge Handbook of Arabic Linguistics, forthcoming)|access-date=2016-10-27}}</ref> Անիկա իր անունն ստացած է [[Արաբներ (արեւմտահայերէն)|արաբներ]] անունով ժողովուրդէն, որ կ'ապրէր Միջագետքէն մինչեւ լիբանանեան լեռները եւ Սինայի թերակղզին:<br>
== Նշանակութիւնը ==
Ներկայիս գրական լեզուն կ'ուսուցանուէ դպրոցներէն եւ համալսարաններէն ներս եւ տարբեր աստիճաններով կը գործածուէ աշխատավայրերուն, կառավարութիւններուն եւ լրատուամիջոցներուն մէջ: Անիկա պաշտօնական լեզու կը հանդիսանայ 26 երկիրներուն համար եւ իսլամի արարողական լեզուն է: <br>
Միջին դարուն գրական արաբերէնը մշակութային լեզու մըն եղած է [[Եւրոպա]]յին մէջ, յատկապէս գիտութեան, թուաբանագիտութեան եւ իմաստասիրութեան մէջ: Որպէս հետեւանք, շատ եւրոպական լեզուներ նաեւ անկէ շատ բառեր փոխառած են: Արաբական ազդեցութիւնը, նամանաւանդ, բառապաշարին մէջ, կ'երեւի եւրոպական լեզուներուն, առաւելապէս, [[սպաներէն]]ին վրայ, պակաս չափով՝ [[փորթուկալերէն]]ին, վալենսերէնին եւ քաթալաներէնին վրայ: Սիկիլիաներէնը կը պարունակէ շուրջ 500 արաբերէն բառեր: Պալքանեան լեզուները, ներառեալ [[յունարէն]]ը, [[պուլկարերէն]]ը նմանապէս փոխառած ունեն բազմաթիւ արաբերէն բառեր, որոնք այդ լեզուներուն օսմանեան [[թրքերէն]]ի միջոցաւ անցած են:
Տող 41 ⟶ 42՝
== Բառակազմութիւն ==
Արաբերէնին մէջ սովորական է բառերուն կազմաւորումը հիմնական արմատներէն: Բառամատները սովորաբար, կ'ունենան երեք բաղաձայններ, որոնցով կը ձեւաւորուեն զանազան բառերը: Զորօրինակ, «Ես գրած եմ» բառը կը կազմուէ համատեղելով ք-թ-պ բաղաձայններէն կազմուած «գրել» բառը ա-ա-թու կաղապարով՝
* {{resize|90%|''քաթապթու''՝}} Ես գրած եմ
* {{resize|90%|''քաաթապթու''՝}} Ես գրագրութիւն կ'ընեմ (մեկին հետ)
* {{resize|90%|''աքթապթու''՝}} Ես թելադրած եմ
* {{resize|90%|''իքթաթապթու''՝}} Ես ստորագրած եմ
* {{resize|90%|''թաքաաթապնաա''՝}} Մենք կը գրագրուենք միմեանց հետ
* {{resize|90%|''աքթուպու''՝}} Ես կը գրեմ
* {{resize|90%|''ուքաթթիպու''՝}} Բան մը գրած եմ
* {{resize|90%|''ուքթիպու''՝}} Կը թելադրեմ
* {{resize|90%|''աքթաթիպու''՝}} Կը ստորագրեմ
* {{resize|90%|''քոթիպա''՝}} Անիկա գրուած է
* {{resize|90%|''ուքթիպա''՝}} Անիկա թելադրուած է
* {{resize|90%|''մաքթուպ''՝}} Գրուած
* {{resize|90%|''մուքթապ''՝}}
* {{resize|90%|''քիթաապ''՝}} գիրք
* {{resize|90%|''քոթուպ''՝}} գրքեր
* {{resize|90%|''քաաթիպ''՝}} գրագէտ
* {{resize|90%|''քութթաապ''՝}} գրագէտներ
* {{resize|90%|''մաքթապ''՝}} գրասենեակ
* {{resize|90%|''մաքթապահ''՝}} գրադարան
* եւ այլն
== Սովորական Արտայայտութիւններ ==
{| class="wikitable"
|-
! align=left | Արտայայտութիւն
! align=left | Հայագիր ձեւը
! align=left | Թարգմանութիւն
|- valign=top
|-
| align="right" style="padding: 0 10px" | <span style="font-size:larger; line-height:normal">{{resize|85%|{{lang|ar|العربية}}}}</span> || {{resize|90%|''ալ-արապիյեահ''}} || արաբերէն
|-
| align="right" style="padding: 0 10px" | <span style="font-size:larger; line-height:normal">{{resize|85%|{{lang|ar|مرحباً }}}}</span> || {{resize|90%|''մարհապա:''}} || բարեւ
|-
| align="right" style="padding: 0 10px" | <span style="font-size:larger; line-height:normal">{{resize|85%|{{lang|ar| أهلاً وسهلاً}}}}</span> || {{resize|90%|''ահլան-ուասահլա''}} || բարին եկաք
|-
| align="right" style="padding: 0 10px" | <span style="font-size:larger; line-height:normal">{{resize|85%|{{lang|ar|السلام عليكم}}}}</span> || {{resize|90%|''աս-սալաամու 'ալայքում''}} || խաղաղութիւն (ըլլայ) ձեզի քով
|-
| align="right" style="padding: 0 10px" | <span style="font-size:larger; line-height:normal">{{resize|85%|{{lang|ar|كيف حالك؟}}}}</span>|| {{resize|90%|''քայֆա հաալուք''}} || ինչպէս ե՞ք
|-
| align="right" style="padding: 0 10px" | <span style="font-size:larger; line-height:normal">{{resize|85%|{{lang|ar|مع السلامة}}}}</span> || {{resize|90%|''մա'ա աս-սալաամահ''}} || ցտեսութիւն
|-
| align="right" style="padding: 0 10px" | <span style="font-size:larger; line-height:normal">{{resize|85%|{{lang|ar|من فضلك}}}}</span> || {{resize|90%|''մին ֆատլիք''}} || խնդրեմ
|-
| align="right" style="padding: 0 10px" | <span style="font-size:larger; line-height:normal">{{resize|85%|{{lang|ar|شكراً}}}}</span> || {{resize|90%|''շուքրաա''}} || շնորհակալ եմ
|-
| align="right" style="padding: 0 10px" | <span style="font-size:larger; line-height:normal">{{resize|85%|{{lang|ar|لا أعرف}}}}</span> || {{resize|90%|''լաա աʻրիֆ''}} || չեմ գիտեր
|}
== Ծանօթագրութիւններ ==
| |||