[[Շահան Նաթալի]] կը վկայէ, որ Սողոմոն Թեհլիրեանի յանձնարարած էր ահաբեկումէն ետք փախուստ չտալ եւ յանձնուիլ գերմանական իշխանութեանց, որպէսզի աշխարհով մէկ դատուէր եւ իր հետ դատավարութեան ենթարկէր Թուրքիոյ ցեղասպանական ոճիրը։
Թեհլիրեան կը ձերբակալուի եւ աղմկալից դատավարութեան կ'արժանանայ։ Գերմանական դատարանը կը հաստատէ, որ ահաբեկումի ենթարկուած «զոհը»՝ Թալէաթ իսկութեան մէջ զոհ չէր, այլ՝ դահիճ էր ու, աւելի՛ն, դահճապետ էր, որուն ուսերուն կը ծանրանար ամբողջ ժողովուրդ մը ցեղասպանութեանոչնչացման ենթարկած ըլլալու պետական յանցագործութեան ծանրագոյն պատասխանատուութիւնը։ 3 Յունիս 1921-ին գերմանական դատարանը Սողոմոն Թեհլիրեանը կը ճանչնայ իբրեւ անպարտ։ Զինք կը պաշտպանէին երեք դատապաշտպաններ, որոնցմէ մէկը Դոկտ. ''Թէոտոր Քըրթ Նայմէյըր''ն էր՝ օրէնսդրութեան Փրոֆ.՝ ''Քիլի'' համալսարանէն։ Փաստօրէն Սողոմոն Թեհլիրեան կրկնակիօրէն պատմութիւն խտացնող խորհրդանիշ կը դառնայ 15 Մարտ 1921-ի իր Արդարահատոյցարդարահատոյց Հարուածովհարուածով եւ Ցեղասպանցեղասպան Թուրքըթուրքը մարմնաւորող Թալէաթի ահաբեկումով: Թեհլիրեան կը խորհրդանշէ նախ՝ հայոց Արդարարդար Դատաստանինդատաստանին արձակած մահավճիռի պատիժը գործադրող բազուկը, ապա՝ միջազգային ճանաչումն ու դատապարտումը հայ ժողովուրդին դէմ Թուրքիոյ գործադրած Ցեղասպանութեան։
Այսօր արդէն հանրայայտ եւ հանրագիտական ճշմարտութիւն է, որ նոյնինքն [[Ցեղասպանութիւնցեղասպանութիւն]] բառը իր ժամանակակից իմաստով գործածութեան յանձնած [[Ռաֆայէլ Լեմքին]] կը ներշնչուի Թեհլիրեանի դատավարութենէն եւ կը հիմնուի այն մեծ հարցականին վրայ, թէ ինչո՞ւ մէկ մարդու ահաբեկման համար կը դատուէր Սողոմոն Թեհլիրեան անունով հայ երիտասարդը, մինչ անդին դատ ու դատաստանի չէր ենթարկուած մէկուկէս միլիոն անմեղ հայերու ցեղասպանութեան գլխաւոր պատասխանատու Թալէաթը…:
== Գերմանական դատարանին կողմէ ազատ արձակուելէ ետք ==
3 Յունիս 1921ին Սողոմոն Թեհլիրեան անպարտ հռչակուելէ եւ ազատ արձակուելէ ետք, կը մեկնի Մ.Նահանգներ։ներ, Սակայնուր ան երկարերկար չի մնար Մ.Նահանգներ։սակայն։ Կը վերադառնայ [[Եւրոպա|Եւրոպա]]՝ Սերպիա, <nowiki/>[[Պելկրատ|Պելկրատ]] ([[Եուկոսլաւիա|Եուկոսլաւիոյ]] մայրաքաղաքը) ապրող իր հօր եւ հօրեղբայրներուն միանալու համար։լու։ Կ'ամուսնանայ երզնկացի Նշան Թաթիկեանի դստեր Անահիտի հետ, որուն ծանօթացած էր Կովկասի մէջ, որբահաւաքի իր գործունէութեան շրջանին։ Կ'ունենան երկու զաւակներ՝ Զաւէն ու Շահէն։ Թեհլիրեան Պելկրատի ([[Եուկոսլաւիա|Եուկոսլաւիոյ]] մայրաքաղաքը) մէջ կ'ապրի Սարօ Մելիքեան անցագրով, Տալմատինսկա փողոցի թիւ 78 տունը, ուր աշխուժ գործունէութիւն կը ծաւալէ Հ.Յ.Դ. Պալքանեան Կ. Կոմիտէութեան կազմէն ներս։ 1945-էն ետք բնակութիւն կը հաստատէ նախ [[Քազապլանքա]] ([[Մարոք]]), ապա կը տեղափոխուի Մ. Նահանգներու [[Սան Ֆրանսիսքօ]] քաղաքը, ուր դաշնակցականկը իրշարունակէ գործունէութիւնըկուսակցական կըիր շարունակէգործունէութիւնը Արեւմտեան Շրջանին մէջ<ref>[https://azator.gr/?p=4540 Սողոմոն՝ ազատ արձակուելէ ետք]</ref>։
== Թեհլիրեան՝ հայկական վրիժառութեան սրբալոյս դէմքը ==
Հայ Ազգին եւ Հայաստանի արդարադատ՝ վրիժառու բազուկը կը խորհրդանշէ Սողոմոն Թեհլիրեան, որ հայ ժողովուրդին դէմ թրքական պետութեան գործադրած ցեղասպանական ահաւոր ոճիրին արդար, քաղաքական եւ ամբողջական հատուցումը պահանջելու ազգային իրաւատիրութեան անմահ մարմնաւորումը կը դառնայ։
== Մահը ==
|