| մասնագիտութիւն =
| ամուսին =
| ծնողներ = Արսէն եւ Իւղաբեր
| երեխաներ =
| պարգեւներ և մրցանակներ =
== Կենսագրութիւն ==
Բուն անունով Արամ Չեքեմեան։Չեքէմեան։ Ծնած է [[Շապին Գարահիսար]]։ Մայրը՝ԻւղաբերՆախնական կրթութիւնը ստացած է ծննդավայրին Ազգային վարժարանին մէջ։ 1915-ի Ամրան, երբ թուրքական զօրքը արդէն մօտեցած էր իրենց քաղաքին, 5000 հայեր այրելով իրենց տուներն ու դաշտերը կը բարձրանան լեռ, որու գագաթին հռովմէական հին բերդի մը մնացորդները կային։ Ասիկա յայտնի է Շապին Գարահիսարի ապստամբութիւն անունով։ Արամ Հայկազ ինք եւս մասնակցած է [[1915]]-ի ինքնապաշտպանութեան կռիւներուն, որ հետագային նկարագրած է «Շապին Գարահիսար Եւ Իր Հերոսամարտը» գործին մէջ ([[1957]])։ Մայրն (Իւղաբեր) <ref>[http://asbarez.com/arm/45142/ Գրող Արամ Հայկազ Հայաստան Վերադարձաւ]</ref>ու քոյրերը, [[1915]]-ին օսմանցի թուրքերու կողմէ հայերու դէմ հալածանքին զոհերէն դարձան, բռնի կերպով իրենց տունէնբնօրրանէն քալեցինկ'աքսորուին դէպի [[Սուրիական անապատ|սուրիական անապատ]]ին մէջը: Սովահար եւ ընչազուրկ` անոնք հասանկը հասնին գիւղ մը, ուր այլկը հայերուհանդիպին հանդիպեցանհայերու, որոնք [[Իսլամութիւն|իսլամութիւն]]ը ընդունելէ ետք կ՛աշխատէին թուրքերու տուներուն մէջ: Ընդառաջելով իր մօր խնդրանքներուն` փոքրիկն Հայկազ եւս հաւատափոխ դարձաւկը դառնայ: Յաջորդող չորս տարիներուն ան ապրեցաւկ'ապրի քրտական ցեղախումբերունցեղախումբերու մօտ` արածելովոչխարներ ոչխարներըարածելով, բերքը հաւաքելով բերքը,եւ հաւերը կերակրելով հաւերը: Քիւրտ ընտանիքներունընտանիքներու անմիջական հարեւանութեամբ ապրելով` ան սորվեցաւկը սորվի անոնց սովորութիւնները, գաղտնիքները եւ խորամանկութեամբ` խոցելի կէտերը: Չորս տարի ետք անկը յաջողեցաւյաջողի դուրս գալ Փոքր Ասիայէն:[[1919]]-ին կը փախչի Պոլիս եւ կ'ապաստանի Պոլսոյ որբանոցին մէջ, իսկ մէկ տարի ետք վերջնականապէս կը հաստատուի [[Նիւ Եորք]]։
== Գրական վաստակ ==
21 տարեկանին ան [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|Ամերիկա]] գաղթեցգաղթելով եւկը սկսաւսկսի գրելուգրել եւ հրապարակելուհրապարակել իր յուշերը ջարդերուն մասին, որոնց զոհերէնզոհ եղանգացած էին իր հայրն (Արսէն) ու եղբայրները (որոնցմէ իրմէ երկու տարի մեծ եղբօր՝ Հայկազին անունը ժառանգած է իբրեւ իր գրական անունը), եւ իր փորձառութիւնները գրի առաւկ'առնէ կարճ պատմութիւններու մէջ, որոնք լոյս տեսանկը տեսնեն «ՏիՏը Արմինիըն Ռիվիու»<ref>[http://armenianreview.org/ The Armenian Review ]</ref>-ի մէջ: Ան անոնցմէԱնոնցմէ մէկ քանին ներառեցկը ներառէ յուշագրութեան մը մէջ, որ հրատարակուեցաւկը հրատարակուի հայերէնով` [[1972]]-ին, «Չորս տարի Քիւրտիստանի լեռներուն մէջ» վերնագիրով: Այժմ այս գիրքը իր աղջկան` Այրիս ՉեքեմեանիՉեքէմեանի կողմէ ամփոփուած ու խմբագրուած է եւ թարգմանուած` անգլերէնի։
Գրած է պատմուածքներ, նորավէպեր եւ վիպակներ։ Զուարթախոհութեան զգացումը (հիւմըր), որ տիրապետող է իր պատմուածքներուն մէջ, նոր եւ թարմ շունչ մըն էր սփիւքահայսփիւռքահայ գրականութեան մէջ։
Գրական իր հունձքը ամփոփուած է, հրատարակութեան կարգով, հետեւեալ հատորներուն մէջ՝ *«Էրիի անկումը», 1935 *«Ցեղին Ձայնը» ([[1949]]), *«Ցեղին Ձայնը՝» Բ. հատոր ([[1954]]), *«Շապին Գարահիսար եւ իր հերոսամարտը», 1957-ին։ *«Չորս աշխարհԱշխարհ» ([[1962]]), *«Պանդոկ» ([[1967]]), *«Կարօտ» ([[1971]]), *«Չորս տարի քիւրտիստանի լեռներուն մէջ ([[1973]]) եւ «Երջանկութիւն ([[1978]])։,
*«Ապրէք երեխէք» (հատընտիր), Պէյրութ, 1973,
Առանձնապէս հրատարակած է ծննդավայրին՝ Շապին Գարահիսարի ինքնապաշտպանութեան պատմութիւնը, «Շապին Գարահիսարել իր հերոսամարտը», 1957ին։ Իր գործերէն հատընտիրներու ժողովածու մը հրատարակուած է Պէյրութի մէջ (Լիբանան), «Ապրէք երեխէք» անունին տակ, 1973-ին։
*«Երջանկութիւն ([[1978]])։
«Էրիի անկումը» վերահրատարկուաղ է 2010-ին, ծննդեան 110-րդ տարեդարձին առթիւ Համազգայինի հայ կրթական եւ մշակութային միութեան «[[Համազգային]]ի» կողմէ<ref>http://www.armenianweekly.com/2011/02/09/hamazkayin-program/ Hamazkayin Program Marks 110th Anniversary of Aram Haigaz’s Birth - The Armenian Weekly - February 9th, 2010 - retrieved 1/21/2012</ref>։ 2009-ին Երեւանի մէջ տպագրուած են Մարգարիտ Խաչատրեանի կազմած Արամ Հայկազի նամակներու ընտրանին, 2010-ին՝ «Մոռցուած էջեր. 1924-1950» (Ա.հատոր), 2012-ին՝ «Մոռցուած էջեր. 1951-1960» (Բ.հատոր), 2013-ին՝ «Մոռացուած էջեր. 1961-1966» (Գ. հատոր), 2012-ին՝ «Պատմուածքներ» ժողովածուները։
Մասնակցած է [[1915]]-ի ինքնապաշպանիւթեան կռիւներուն ու յետագային նկարագրած՝ «Շապին Գարահիսար Եւ Իր Հերոսամարտը» գործին մէջ ([[1957]])։
Բացի առաջին գիրքէն՝ Արամ Հայկազ բոլոր գործերը գրած է հայերէն լեզուով եւ հրատարակած՝ Հայաստանի մէջ։ Ան շատ չէ խօսած է իր գրելու արուեստին մասին, բայց ըսած է. «Կրնամ ըսել, թէ գրականութիւնը օգտագործելով երբեք քարոզչութիւն չեմ ըրած։ Մարդու բան սորվեցնելու մտահոգութիւն եւ յաւակնութիւն չեմ ունեցած, բայց Հայ ըլլալուս հպարտութիւնը միշտ ներկայ է ամէն մէկ տողիս մէջ»<ref>«Կարօտ» ժողովածու, երկրորդ մաս, Առաջաբան։</ref>
== Ծանօթագրութիւններ ==
|