«Արամ Հայկազ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

| ծնողներ = Արսէն եւ Իւղաբեր

Բուն անունով Արամ Չեքեմեան։Չեքէմեան։ Ծնած է [[Շապին Գարահիսար]]։ Մայրը՝ԻւղաբերՆախնական կրթութիւնը ստացած է ծննդավայրին Ազգային վարժարանին մէջ։ 1915-ի Ամրան, երբ թուրքական զօրքը արդէն մօտեցած էր իրենց քաղաքին, 5000 հայեր այրելով իրենց տուներն ու դաշտերը կը բարձրանան լեռ, որու գագաթին հռովմէական հին բերդի մը մնացորդները կային։ Ասիկա յայտնի է Շապին Գարահիսարի ապստամբութիւն անունով։ Արամ Հայկազ ինք եւս մասնակցած է [[1915]]-ի ինքնապաշտպանութեան կռիւներուն, որ հետագային նկարագրած է «Շապին Գարահիսար Եւ Իր Հերոսամարտը» գործին մէջ ([[1957]])։ Մայրն (Իւղաբեր) <ref>[http://asbarez.com/arm/45142/ Գրող Արամ Հայկազ Հայաստան Վերադարձաւ]</ref>ու քոյրերը, [[1915]]-ին օսմանցի թուրքերու կողմէ հայերու դէմ հալածանքին զոհերէն դարձան, բռնի կերպով իրենց տունէնբնօրրանէն քալեցինկ'աքսորուին դէպի [[Սուրիական անապատ|սուրիական անապատ]]ին մէջը: Սովահար եւ ընչազուրկ` անոնք հասանկը հասնին գիւղ մը, ուր այլկը հայերուհանդիպին հանդիպեցանհայերու, որոնք [[Իսլամութիւն|իսլամութիւն]]ը ընդունելէ ետք կ՛աշխատէին թուրքերու տուներուն մէջ: Ընդառաջելով իր մօր խնդրանքներուն` փոքրիկն Հայկազ եւս հաւատափոխ դարձաւկը դառնայ: Յաջորդող չորս տարիներուն ան ապրեցաւկ'ապրի քրտական ցեղախումբերունցեղախումբերու մօտ` արածելովոչխարներ ոչխարներըարածելով, բերքը հաւաքելով բերքը,եւ հաւերը կերակրելով հաւերը: Քիւրտ ընտանիքներունընտանիքներու անմիջական հարեւանութեամբ ապրելով` ան սորվեցաւկը սորվի անոնց սովորութիւնները, գաղտնիքները եւ խորամանկութեամբ` խոցելի կէտերը: Չորս տարի ետք անկը յաջողեցաւյաջողի դուրս գալ Փոքր Ասիայէն:[[1919]]-ին կը փախչի Պոլիս եւ կ'ապաստանի Պոլսոյ որբանոցին մէջ, իսկ մէկ տարի ետք վերջնականապէս կը հաստատուի [[Նիւ Եորք]]։

21 տարեկանին ան [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|Ամերիկա]] գաղթեցգաղթելով եւկը սկսաւսկսի գրելուգրել եւ հրապարակելուհրապարակել իր յուշերը ջարդերուն մասին, որոնց զոհերէնզոհ եղանգացած էին իր հայրն (Արսէն) ու եղբայրները (որոնցմէ իրմէ երկու տարի մեծ եղբօր՝ Հայկազին անունը ժառանգած է իբրեւ իր գրական անունը), եւ իր փորձառութիւնները գրի առաւկ'առնէ կարճ պատմութիւններու մէջ, որոնք լոյս տեսանկը տեսնեն «ՏիՏը Արմինիըն Ռիվիու»<ref>[http://armenianreview.org/ The Armenian Review ]</ref>-ի մէջ: Ան անոնցմէԱնոնցմէ մէկ քանին ներառեցկը ներառէ յուշագրութեան մը մէջ, որ հրատարակուեցաւկը հրատարակուի հայերէնով` [[1972]]-ին, «Չորս տարի Քիւրտիստանի լեռներուն մէջ» վերնագիրով: Այժմ այս գիրքը իր աղջկան` Այրիս ՉեքեմեանիՉեքէմեանի կողմէ ամփոփուած ու խմբագրուած է եւ թարգմանուած` անգլերէնի։

Գրած է պատմուածքներ, նորավէպեր եւ վիպակներ։ Զուարթախոհութեան զգացումը (հիւմըր), որ տիրապետող է իր պատմուածքներուն մէջ, նոր եւ թարմ շունչ մըն էր սփիւքահայսփիւռքահայ գրականութեան մէջ։

Գրական իր հունձքը ամփոփուած է, հրատարակութեան կարգով, հետեւեալ հատորներուն մէջ՝
*«Էրիի անկումը», 1935
*«Ցեղին Ձայնը» ([[1949]]),
*«Ցեղին Ձայնը՝» Բ. հատոր ([[1954]]),
*«Շապին Գարահիսար եւ իր հերոսամարտը», 1957-ին։
*«Չորս աշխարհԱշխարհ» ([[1962]]),
*«Պանդոկ» ([[1967]]),
*«Կարօտ» ([[1971]]),
*«Չորս տարի քիւրտիստանի լեռներուն մէջ ([[1973]]) եւ «Երջանկութիւն ([[1978]])։,