«Արեւելեան – Արեւմտեան հերձուած» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added

Գծային

22:57, 5 Նոյեմբեր 2016-ի տարբերակ

Արեւելեան – Արեւմտեան հերձուած, որ Մեծ հերձուած ու 1054-ի հերձուած ալ կը կոչուի, 11-որդ դարէ իվեր տեվող Արեւելեան Ուղղափառութեան եւ Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցիներու բաժանումն է: ^[1] Պետք է որ իրարմէ զատուի Արեւելեան – Արեւմտեան հերձուած ու Արեւմտեան հերձուածը (որ ան ալ երբեմն կը կոչուի “Մեծ” հերձուած):

Արեւելեան եւ Արեւմտեան եկեղեցիներու եկեղեցական տարբերութիւնները եւ աստուածաբանական վէճերը կանխաթուեց պաշտօնական զատուումը որ տեղի ունեցաւ 1054 թուականին: ^[2]^[3]^[4] Երկու եկեղեցոյ միչեւ ուշագրաւ հարցերն էին Սուրբ Հոգիի աղբիւրը, Հաղորդութեան արարողութեան ^{[lower-alpha 1]} ընթացքին խմորած կամ չը խմորած հացի գործածութիւնը, Հռոմի եպիսկոպոսի (պապ) տիեզերական իրաւասութիւնը ու Կոստանդնուպոլսոյ Տիեզերական Պատրիարքութեան Ընդհանրական եկեղեցւոյ հինգ տիեզերական պատրիարքութիւններու կամ Աթոռներու մէջի տեղը: ^[8]

1053-ին, լուծումը սկսաւ ու վերջացաւ պաշտօնական բաժանումով: Կոստանդնուպոլսոյ Տիեզերական Պատրիարք Ա. Միքայել Քիրուլարիօս (Michael I Cerularius) հրամայեց Կոստանդնուպոլսոյ գնուող ամբողջ Լատինական եկեղեցիներու փակումը Իտալիոյ հարաւը գտնուող բոլոր եկեղեցիներուն փակուելու կամ Լատինական կերպի վերածուելու ստիպուելէ վերջ: ^[9]^[10]^[11] Ըստ պատմագէտ Ճ. Պ. Պիւրի (J. B. Bury), Քիրուլարիօսին հրամանի նպատակն էր կտրել որեւէ հաշտութեան մը փորձը: ^[11]

1054-ին, Լեո IX-ի ղրկած Պապական դեսպանը հասաւ Կոստանդնուպոլսոյ, Քիրուլարիօսի Տիեզերական Պատրիարքութեան տիտղոսը մերժելու եւ Պապական խորհուրդին Քրիստոնէութեան բարձրագոյն կանոնը ըլլալու նիւթին վրայ պնդելու համար: ^[2] Պապական դեսպանութեան գլխաւոր նպատաքն էր Բիւզանդական կայսրէն Նորմաններուն հարաւային Իտալիոյ արշաւանքի դէմ օգնութիւն առնել: Մէկ ուրիշ նպատակն էր անխմոր հացի գործածութեան դէմ Լեո Օխրիդցիի առաջնորդած հարձակումներու ու տարբեր արեւմտեան ծիսականներու ^[12] պատճարաւ տեղի ունեցած կռիւներու վրայ վիճաբանիլ որ այդ կռիւները Քիրուլարիօսը կը պաշտպաներ: Ըստ պատմագէտ Աքսէլ Պայայ (Axel Bayer), դեսպանութիւնը երկու նամակի փոխարէն ղրկուած է: Այս նամակներէն առաջինը որ Հռոմէական սրբազան կայսրի կողմէ գրուած է, օգնութիւն կը պահանջէ հասարակաց բանակ մը կազմակերպելու համար Նորմաններուն արշաւանքի դէմ: Միւս նամակը որ Քիրուլարիօսի կողմէ ղրկուած է, կը մերժէ այս խնդրանքը: ^[13] Քիրուլարիօսը իր մերճումի փոխարէն Դեսպանի տէրը Կարտինալ, O.S.B., Սիլվա Քանտիտացի Հիւմպրդի (Humbert of Silva Candida) կողմէ Քրիստոնէութենէ կը վտարուի: Հետեւաբար Քիրուլարիօսն ալ Քրիստոնէութենէ կը վտարէ Հիւմպրդը ու դեսպանի ամէն մէկ ուրիշ անդամը: ^[2] Այս դէպքը հարիւրաւոր տարիներ տեւող խնդիրներուն արաջինն է որ Մեծ հերձուածին հիմնը կը կոչուի: ^[14]

Ծանոթագրություններ

Աղբյուրներ

↑ «Great Schism», Oxford Dictionary of the Christian Church (article), Oxford University Press, 2005, ISBN 978-0-19-280290-3
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Cross FL, խմբգր․ (2005)։ «Great Schism (1)»։ The Oxford Dictionary of the Christian Church (article)։ New York: Oxford University Press։ ISBN 0-19-280290-9
↑ D'Agostino, MG (2008), Il Primato della Sede di Roma in Leone IX (1049–1054). Studio dei testi latini nella controversia greco-romana nel periodo pregregoriano [The primacy of the Roman see in Leo IX (1049–54). Study of the Latin texts in the Greek-Roman controversy in the pre-Gregorian period], Cinisello Balsamo: San Paolo
↑ Bayer, Axel (2002) (german), Spaltung der Christenheit. Das sogennante Morgenländische Schisma von 1054, Köln-Weimar-Wien
↑ (PDF) Syndey Palatiano, Stockton, http://loki.stockton.edu/~papadema/Syndey_Palatianos.pdf ^{[յղումը չկայ]}
↑ Hergenröther, J (1869) (latin), Monumenta Graeca ad Photium eiusque historiam pertinentiam, Regensburg, pp. 62–71
↑ Beck, Hans-Georg (1982) (german), Byzantinisches Lesebuch, München, pp. 245–47
↑ Lembke, Martin (Spring 2010), Meetings with the World's Religions (lecture), Lund University: Centre for Theology and Religious Studies
↑ Dragani Anthony (2007)։ Adrian Fortescue and the Eastern Christian Churches։ Gorgias։ էջ 44։ ISBN 978-1-59333345-4։ արտագրուած է՝ 23 February 2013
↑ Bihlmeyer Karl, Tüchle Hermann (1967)։ Church History: The Middle Ages։ Newman Press։ էջ 102։ արտագրուած է՝ 23 February 2013
↑ ^11,0 ^11,1 Bury John Bagnell (1923)։ The Cambridge Medieval Histories 4։ Plantagenet Publishing։ էջ 267։ արտագրուած է՝ 23 February 2013
↑ Siecienski, 2010, էջեր 113
↑ Bayer, Axel (2004) (german), Spaltung der Christenheit, Böhlau, p. 80, ISBN 978-3-41214204-9, https://books.google.com/books?id=LYD7XoGwafAC&pg=PA80
↑ Runciman, 1955

Մէջբերման սխալ՝ <ref> tags exist for a group named "lower-alpha", but no corresponding <references group="lower-alpha"/> tag was found

[1] «Great Schism», Oxford Dictionary of the Christian Church (article), Oxford University Press, 2005, ISBN 978-0-19-280290-3

[Cross-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Cross FL, խմբգր․ (2005)։ «Great Schism (1)»։ The Oxford Dictionary of the Christian Church (article)։ New York: Oxford University Press։ ISBN 0-19-280290-9

[3] D'Agostino, MG (2008), Il Primato della Sede di Roma in Leone IX (1049–1054). Studio dei testi latini nella controversia greco-romana nel periodo pregregoriano [The primacy of the Roman see in Leo IX (1049–54). Study of the Latin texts in the Greek-Roman controversy in the pre-Gregorian period], Cinisello Balsamo: San Paolo

[4] Bayer, Axel (2002) (german), Spaltung der Christenheit. Das sogennante Morgenländische Schisma von 1054, Köln-Weimar-Wien

[5] (PDF) Syndey Palatiano, Stockton, http://loki.stockton.edu/~papadema/Syndey_Palatianos.pdf ^{[յղումը չկայ]}

[6] Hergenröther, J (1869) (latin), Monumenta Graeca ad Photium eiusque historiam pertinentiam, Regensburg, pp. 62–71

[7] Beck, Hans-Georg (1982) (german), Byzantinisches Lesebuch, München, pp. 245–47

[9] Lembke, Martin (Spring 2010), Meetings with the World's Religions (lecture), Lund University: Centre for Theology and Religious Studies

[10] Dragani Anthony (2007)։ Adrian Fortescue and the Eastern Christian Churches։ Gorgias։ էջ 44։ ISBN 978-1-59333345-4։ արտագրուած է՝ 23 February 2013

[11] Bihlmeyer Karl, Tüchle Hermann (1967)։ Church History: The Middle Ages։ Newman Press։ էջ 102։ արտագրուած է՝ 23 February 2013

[Bury-12] 11,0 ^11,1 Bury John Bagnell (1923)։ The Cambridge Medieval Histories 4։ Plantagenet Publishing։ էջ 267։ արտագրուած է՝ 23 February 2013

[Siecienski—2010——113-13] Siecienski, 2010, էջեր 113

[14] Bayer, Axel (2004) (german), Spaltung der Christenheit, Böhlau, p. 80, ISBN 978-3-41214204-9, https://books.google.com/books?id=LYD7XoGwafAC&pg=PA80

[Runciman_—_1955——-15] Runciman, 1955

[1]

[2]

[3]

[4]

[lower-alpha 1]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]