«Արեւելեան – Արեւմտեան հերձուած» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 4.
'''Արեւելեան – Արեւմտեան հերձուած''', որ Մեծ հերձուած ու [[1054]]-ի հերձուած ալ կը կոչուի, [[11–րդ դար|11-րդ]] դարէ իվեր տեվող [[Արեւելեան Ուղղափառութիւն|Արեւելեան Ուղղափառութեան]] եւ [[Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի|Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցի]]<nowiki/>ներու բաժանումն է: <ref>{{Citation | type = article | contribution = Great Schism | title = Oxford Dictionary of the Christian Church | publisher = Oxford University Press | year = 2005 | isbn = 978-0-19-280290-3}} </ref> Պետք է որ իրարմէ զատուի Արեւելեան – Արեւմտեան հերձուած ու [[Արեւմտեան հերձուած]]<nowiki/>ը (որ ան ալ երբեմն կը կոչուի “Մեծ” հերձուած):
Արեւելեան եւ Արեւմտեան եկեղեցիներու եկեղեցական տարբերութիւնները եւ աստուածաբանական վէճերը կանխաթուեց պաշտօնական զատուումը որ տեղի ունեցաւ 1054 թուականին: <ref name="Cross">{{cite book|editor-last =Cross | editor-first = FL |title=The Oxford Dictionary of the Christian Church|location=New York|publisher = Oxford University Press|year=2005|isbn=0-19-280290-9 | type = article | contribution = Great Schism (1)}}</ref><ref>{{Citation | first = MG | last = D'Agostino | title = Il Primato della Sede di Roma in Leone IX (1049–1054). Studio dei testi latini nella controversia greco-romana nel periodo pregregoriano | trans_title = The primacy of the Roman see in Leo IX (1049–54). Study of the Latin texts in the Greek-Roman controversy in the pre-Gregorian period | publisher = San Paolo | place = Cinisello Balsamo | year = 2008}}</ref><ref>{{Citation | first = Axel | last = Bayer | title = Spaltung der Christenheit. Das sogennante Morgenländische Schisma von 1054 | place = Köln-Weimar-Wien | year = 2002 | language = German}}</ref> Երկու եկեղեցոյ միչեւ ուշագրաւ հարցերն էին [[Սուրբ Հոգի|Սուրբ Հոգիի]] աղբիւրը, [[Հաղորդութիւն|Հաղորդութեան]] արարողութեան {{Efn | A late 11th-century pamphlet, ''Against the Franks'',<ref>{{Citation|url=http://loki.stockton.edu/~papadema/Syndey_Palatianos.pdf |title=Syndey Palatiano |publisher=Stockton |format=PDF }}{{dead link|date=August 2016|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref> falsely attributed to [[Photios I of Constantinople]], lists this as second point, right after the Filioque.<ref>{{Citation | first = J | last = Hergenröther | title = Monumenta Graeca ad Photium eiusque historiam pertinentiam | language = Latin | place = Regensburg | year = 1869 | pages = 62–71}}</ref><ref>{{Citation | first = Hans-Georg | last = Beck | title = Byzantinisches Lesebuch| language = German | place = München | year = 1982 | pages = 245–47}}</ref>}} ընթացքին խմորած կամ չը խմորած հացի գործածութիւնը, Հռոմի եպիսկոպոսի (պապ) տիեզերական իրաւասութիւնը ու [[Կոստանդնուպոլսոյ Տիեզերական Պատրիարքութիւն|Կոստանդնուպոլսոյ Տիեզերական Պատրիարքութեան]] Ընդհանրական եկեղեցւոյ հինգ տիեզերական պատրիարքութիւններու կամ [[Աթոռներ (Քրիստոնեություն)|Աթոռներու]] մէջի տեղը: <ref>{{Citation | first = Martin | last = Lembke | type = lecture | title = Meetings with the World's Religions | publisher = Centre for Theology and Religious Studies | place = Lund University |date=Spring 2010}}</ref>
1053-ին, լուծումը սկսաւ ու վերջացաւ պաշտօնական բաժանումով: Կոստանդնուպոլսոյ Տիեզերական Պատրիարք [[Ա. Միքայել Քիրուլարիօս]] ({{lang-en|}}Michael I Cerularius) հրամայեց Կոստանդնուպոլսոյ գնուող ամբողջ Լատինական եկեղեցիներու փակումը [[Իտալիա|Իտալիոյ]] հարաւը գտնուող բոլոր եկեղեցիներուն փակուելու կամ Լատինական կերպի վերածուելու ստիպուելէ վերջ: <ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=mlM1SRCdXtkC&pg=PA44 | first =Anthony | last = Dragani| title= Adrian Fortescue and the Eastern Christian Churches |isbn= 978-1-59333345-4|page= 44|publisher= Gorgias |year= 2007|accessdate= 23 February 2013}}</ref><ref>{{cite book|url= https://books.google.com/books?id=JqgNAQAAMAAJ | first1 =Karl | last1 = Bihlmeyer | first2 = Hermann | last2 = Tüchle|title= Church History: The Middle Ages |page= 102 | publisher = Newman Press|year=1967|accessdate=23 February 2013}}</ref><ref name=Bury>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=9lHeh36S8ooC&pg=PT1522 | first =John Bagnell | last = Bury|title= The Cambridge Medieval Histories |volume=4|page=267|publisher=Plantagenet Publishing|year=1923|accessdate= 23 February 2013}}</ref> Ըստ պատմագէտ Ճ. Պ. Պիւրի (
1054-ին, [[Լեո IX]]-ի ղրկած [[Պապական դեսպանը]] հասաւ Կոստանդնուպոլսոյ, Քիրուլարիօսի Տիեզերական Պատրիարքութեան տիտղոսը մերժելու եւ Պապական խորհուրդին Քրիստոնէութեան բարձրագոյն կանոնը ըլլալու նիւթին վրայ պնդելու համար: <ref name="Cross">{{cite book|editor-last =Cross | editor-first = FL |title=The Oxford Dictionary of the Christian Church|location=New York|publisher = Oxford University Press|year=2005|isbn=0-19-280290-9 | type = article | contribution = Great Schism (1)}}</ref> Պապական դեսպանութեան գլխաւոր նպատաքն էր [[Բիւզանդական Կայսրութիւն|Բիւզանդական կայսրէն]] Նորմաններուն հարաւային Իտալիոյ արշաւանքի դէմ օգնութիւն առնել: Մէկ ուրիշ նպատակն էր [[անխմոր հաց]]<nowiki/>ի գործածութեան դէմ [[Լեո Օխրիդցի|Լեո Օխրիդցիի]] առաջնորդած հարձակումներու ու տարբեր արեւմտեան ծիսականներու {{sfn|Siecienski|2010|pp=113}} պատճարաւ տեղի ունեցած կռիւներու վրայ վիճաբանիլ որ այդ կռիւները Քիրուլարիօսը կը պաշտպաներ: Ըստ պատմագէտ Աքսէլ Պայ ({{lang-de|}}Axel Bayer), դեսպանութիւնը երկու նամակի փոխարէն ղրկուած է: Այս նամակներէն առաջինը որ [[Սրբազան Հռոմէական կայսրութիւն|Սրբազան Հռոմէական կայսրի]] կողմէ գրուած է, օգնութիւն կը պահանջէ հասարակաց բանակ մը կազմակերպելու համար [[Նորմաններ]]<nowiki/>ուն արշաւանքի դէմ: Միւս նամակը որ Քիրուլարիօսի կողմէ ղրկուած է, կը մերժէ այս խնդրանքը: <ref>{{Citation | url = https://books.google.com/books?id=LYD7XoGwafAC&pg=PA80 | first = Axel | last = Bayer | title = Spaltung der Christenheit | language = German | publisher = Böhlau | year = 2004 | isbn = 978-3-41214204-9 | page = 80}}</ref> Քիրուլարիօսը իր մերճումի փոխարէն Դեսպանի տէրը [[Կարդինալ|Կարտինալ]], [[Բենեդիկտյան միաբանություն|O.S.B.]], [[Սիլվա Քանտիտացի Հիւմպրդի]] ({{lang-en|}}Humbert of Silva Candida) կողմէ [[Քրիստոնէութենէ վտարուիl|Քրիստոնէութենէ կը վտարուի]]: Հետեւաբար Քիրուլարիօսն ալ Քրիստոնէութենէ կը վտարէ Հիւմպրդը ու դեսպանի ամէն մէկ ուրիշ անդամը: <ref name="Cross">{{cite book|editor-last =Cross | editor-first = FL |title=The Oxford Dictionary of the Christian Church|location=New York|publisher = Oxford University Press|year=2005|isbn=0-19-280290-9 | type = article | contribution = Great Schism (1)}}</ref> Այս դէպքը հարիւրաւոր տարիներ տեւող խնդիրներուն արաջինն է որ Մեծ հերձուածին հիմնը կը կոչուի: {{Sfn | Runciman | 1955}}
== Ծանոթագրություններ ==
{{reflist|group=Ն}}
== Աղբիւրներ ==
{{reflist|30em}}
| |||