«Լորձունք» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
Պիտակ: Տեսողական խմբագրիչը անջատուած է
Տող 2.
'''Լորձունքը''' կ'արտադրուի լորձնագեղձերու մէջ։ Բնական պայմաններու մէջ անիկա շարունակ կ'արտադրուի, ապա կը հոսի բերանին մէջ։ Մարդիկ տեւաբար եւ անգիտակցաբար կը կլլեն բերանին մէջ գտնուած լորձունքը։
 
Լորձունքը կը պարունակէ ամիլէյզ ''(amylase)'' կոչուած խմորիչը ''(enzyme)'', որ կ'օգնէ հացահատիկներու-ոսլայի ''(starch)'' լուծումին բերանին մէջ, ինչպէս նաեւ կրածին եւ ֆոսֆոր, որոնք կարեւոր են ակռաներու կառոյցին եւ առողջութեան։

Լորձունքը մաքուր, թափանցիկ հեղուկ մըն է, որ շարունակ կ'արտադրուի բերնին մէջ գտնուող լորձնաբեր գեղձերու ''(salivary glands)'' կողմէ:

Լորձնագեղձերը կը գտնուին բերանին մէջ։ Այս [[գեղձեր]]ը երկու տեսակ են՝ հիմնական եւ երկրորդական լորձնագեղձեր։երկրորդական։
 
== Յաւելեալ ==
==== Հիմնական լորձնագեղձերը ====
 
Տող 26 ⟶ 29՝
#Կը վնասազերծէ ''(neutralize)'' բերանին թթուն:
#Կ'օգնէ բերանի վէրքերուն շուտափոյթ ախտահարման եւ բերանի մակերեսի վերակազմութեան ''(regenerate)'':
 
== Լորձունքին բնական հոսքը բերնին մէջ ==
Մարսողական համակարգը կ'ընդգրկէ բերանը, ըմբանը (pharynx), որկորը-կերակրափողը ''(eso-phagus)'', ստամոքսը եւ բարակ ու հաստ աղիքները: Լեարդը, լեղուցը եւ շարոյրը ''(pancrease)'' մարսողական համակարգին յարակից օրկաններ են, որոնք իրենց յատուկ հիւթերով կ'ամբողջացնեն մարսողութեան գործընթացը:
 
Մարսողութիւնը կը ղեկավարուի [[Ուղեղ|ուղեղով]]: Անիկա մարսողական համակարգը գործի կը լծէ, երբ որոշ տեղեկութիւններ հասնին իրեն: Այդ տեղեկութիւններն են՝ կերակուրի մը հոտը, տեսքը եւ համը՝ լեղի, կծու կամ թթու: Նոյնիսկ կերակուրի մասին մտածելը ահազանգի կը մատնէ ուղեղը: Ուղեղը այս տեղեկութիւնները ընկալելէ ետք կը հրահանգէ բերնին լորձնաբեր գեղձերուն, ստամոքսին, տասներկումատնեայ աղիքին ''(duodenum)'',  բարակ աղիքներուն, [[Շարոյր|շարոյրին]], [[Լեարդ|լեարդին]] եւ [[Լեղուց|լեղուցին]] ''(gallbladder)'', որպէսզի արտադրեն իրենց հիւթերը, խմորիչները ''(enzymes)'' եւ լեղին-մաղձը ''(bile)'' ու մասնակից դառնան սննդանիւթերու մարսողութեան:
 
Մարսողութիւնը կը սկսի բերանին մէջ: Ակռաները, լեզուն եւ բերանի որոշ գեղձային հիւթեր իրենց բաժինը կը բերեն մարսողութեան առաջին հանգրուանին: [[Բերան|Բերանին]] մէջ սննդանիւթերը ֆիզիքական եւ քիմիական փոփոխութեան կ'ենթարկուին ծամուելով եւ լորձունքի ներգործութեամբ:
 
Առողջ ակռաները մեծապէս կը նպաստեն ծամելու գործողութեան, իսկ լորձունքին բնական հոսքը բերնին մէջ կը նպաստէ մարսողութեան առաջին հանգրուանին:
 
Այս բոլորին կ'օժանդակեն [[Լեզու|լեզուն]], [[Լինտ|լինտերը]] եւ [[Ծնօտ|ծնօտները]], որպէսզի ծամուելու գործողութիւնը լաւապէս կատարուի եւ սննդանիւթերը առաւելագոյն ձեւով շաղախուին լորձունքին հետ<ref>[https://asbarez.am/150728/%d5%b4%d5%a1%d6%80%d5%bd%d5%b8%d5%b2%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%ab%d6%82%d5%b6-%d5%a5%d6%82-%d5%bd%d5%bf%d5%a1%d5%b4%d5%b8%d6%84%d5%bd/ Լորձունքը]</ref>:
 
== Լորձունքին արտադրութիւնը՝ ըստ պահանջքի ==
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Լորձունք» էջէն