Ուիքիփետիա

«Քիթիրա (կղզի)» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ խմբագրումՅաջորդ խմբագրում →
Content deleted Content added
ՏեսողականԵլատեքստ
No edit summary
Տող 1.
[[Պատկեր:GR Kythira.PNG|մինի|Քիթիրա (կարմիրով)]]
Քիթիրա ''Κύθηρα'Քիթիրա''' ({{Lang-el|Κύθηρα}}), մայրաքաղաքը՝ Քիթիրա. [[Յոնիական կղզիներ (Էփթանիսա)|Յոնիական կղզիներ]], [[Յունաստան|Յունաստա]]<nowiki/>ն։ն:  Կղզին ծանօթ է նաեւ հին անունով (տրուած [[Վենետիկ|Վենետիկցիներուն]] կողմէ)՝ Ցիրիղօ ''Τσιρίγο Cerigo''։ : Ըստ դիցաբանութեան, Երկնային Աֆրոտիթիին եւ Սէրին կղզին է։ է: Կը գտնուի հարաւային Յունաստան, Պեղեպոնեզին արեւելեան ոտքին հարաւը, Էլաֆոնիսիին եւ Քավօ Մալէա հրուանդանին դիմացը  (դէպի հարաւ)։
 
== Աշխարհագրութիւն ==
Տող 10.
Լեռնային կղզի է․զայն կը ճեղքեն երկու մեծ լեռնաշղթաներ, որոնք աւելի փոքր լեռներու կը ճիւղաւորուին իրենց միջեւ ձորեր գոյացնելով։
 
Միլոփոթամոս գիւղին բնական ջրվէժներուն կից կան ջրաղացներ։ ջրաղացներ: Կղզիին բերրի շրջանն է։
[[Պատկեր:Periferia Attikis.png|մինի|Քարտէս՝ Աթէնք-Փիրէա Քաղաքային Տարածաշրջանի (Ատտիկէի Շրջանային Վարչական Միաւորում)]]
Քիթիրա կղզին աշխարհագրականօրէն Յոնիական Կղզիներուն կը պատկանի, իսկ վարչականօրէն՝ [[Աթէնք]]-[[Փիրէա]] Քաղաքային Տարածաշրջանին։ Տարածաշրջանին: Տարածքովը, Յունատանի 15-րդ մեծ կղզին է եւ ունի 64 համայնքներ։
 
=== Կլիմա ===
Կղզիին կլիման մեղմ [[Միջերկրական Ծով|Միջերկրականեան]] է։ է: Յաճախ, գարնան եղանակին արեւմտեան-հարաւարեւմտեան հովը՝ փրովենծա անունով ''προβέντζα,'' ցած ամպեր կը հաւաքէ եւ մշուշ կը ստեղծուի․  նաւաստիներէն բացառիկ ուշադրութիւն կը պահանջուի։
 
== Անուանում ==
Հոմերոսը, Իլիատա դիւցազներգութեան մէջ, կը նշէ Քիթիրա անունը։ անունը: Իսկ Աֆրոտիթի՝ Սէրին աստուածուհին, կը նոյնանայ կղզիին հետ եւ կ՛առնէկ'առնէ Քիթերիա ''Κυθέρεια'' անունը․ Աքիրիրոս ''Ακύθηρος'' (ա-''α''՝ ժխտական նախածանց + քիթիրոս) կը կոչուէր հրապոյրներէ զրկուած անձ։ անձ: Հնադարի ուրիշ հեղինակներ ալ կը մէջբերեն Քիթիրա անունը․ [[Իրոտոթոս]] ''Ἡρόδοτος''  ''Hérodote'', [[Արիստոթելիս]] ''Αριστοτέλης'' եւ [[Քսենոֆոն]] ''Ξενοφών''։
 
Իսիտորոս աշխարհագէտը՝ 1-ին դար, ունի հակառակ, յեղաշրջող կարծիք․ կղզին կ՛առնէկ'առնէ անունը Քիթերիա Աֆրոտիթիէն ''Κυθέρεια Αφροδίτη''։ : Կը մեկնաբանէ հետեւեալ ձեւով․ κεύθω բայը կը նշանակէ կը պահեմ, իսկ անոնք որոնք կղզիին վրայ կը սիրաբանին (այսինքն հոն ուր՝ Քիթիրա) երեւան կը հանեն պահուած սէրային կիրքը։
 
Կղզիին անունը յոգնակիի կը հանդիպինք հաւանաբար դրացի Անդիքիթիրա կղզիին պատճառով։
Տող 26.
== Դիցաբանութիւն ==
[[Պատկեր:Esiodo, teogonia, con illustrazioni di gustave moreau, parigi, a. lemerre, 1869, esiodo e la musa.jpg|մինի|Թէողոնիա ''Θεογονία'' բանաստեղծութեան հրատարակութիւն մը, պատկերազարդուած ''Gustave Moreau''-ին կողմէն․ [[Գալուստ Կիւլպէնկեան Հիմնարկութիւն|Կիւլպէնկեան թանգարան]], [[Լիզպոն]]]]
Ըստ Իսիոտոսին Թէողոնիա ''Θεογονία'' բանաստեղծութեան, [[Աֆրոտիթի|Աֆրոտիթին]] կը ծնի Քիթիրայի ծովուն փրփուրներուն վրայ․ հոն թափած էին Երկինքի՝ Ուրանոսին մարմնի ծննդական անդամները, կտրուած Քրոնոս զաւկէն։ զաւկէն: Ալիքները աստուածուհին մինչեւ [[Կիպրոս]] կղզիին [[Փաֆոս]] ծովափնիայ շրջանը կը տանին։ տանին: Այդ իսկ պատճառով ալ աստուածուհին Կիպրոսի բնակիչներէն կը պաշտուի եւ կղզիին պահապան աստուածուհին կը նկատուի։
 
== Պատմութիւն ==
 
=== Նախապատմական շրջան ===
Քիթիրա կղզիին Սուրբ Սօֆիա քարայրին մէջ հնագիտական պեղումներէն գտնուած կառաս մը կը վկայէ, թէ կղզին բնակուած է Ք․ա․Ք․Ա․ 6-րդ հազարամեակէն։ հազարամեակէն: Իսկ Տիաքոֆթի շրջանին մօտակայ Հուստի քարայրին մէջ Ք․ա․Ք․Ա․ 3800 թուականէն բնակավայրերու հետքեր գտնուած են։ են: Բնակավայրերը կը բազմանան Ք․ա․Ք․Ա․ 3-րդ հազարամեակին, Մինոասեան քաղաքակրթութեան ժամանակաշրջանին։ Առաւել, հնագիտական պեղումներէն ի յայտ կու գայ թէ կղզին շարունակ բնակուած է մինչեւ  Միկինէասեան քաղաքակրթութեան վերջաւորութեան Ք․ա․Ք․Ա․ 2-րդ հազարամեակ։ 
 
1960-ական թուականներուն Քասթրի եղած  հնագիտական պեղումներէն, կ՛ենթադրուիկ'ենթադրուի թէ շրջանը Մինոասեան գաղթօճախ էր, բնակարաններով եւ գերեզմաններով, իսկ Այիոս Ղիորղոս լերան վրայ, 350 մ․ բարձրութեան, գտնուած է մինոասեան տաճարը եւ անոր շրջակայքին կոտրուած խեցեգործական զանազան իրեր, 80-ի մօտ պատկերիկներ, զանազան ուխտանուէրներ եւայլն։ եւայլն: Գտնուած է նաեւ օճառաքարէ փոքրիկ կառաս մը, որուն վրայ փորագրուած է Գծային Ա․ ''Γραμμική Α'' (մինոասեան յունանախնագիրը)։ : Տաճարին բարձր դիրքը կ՛օգտագործուիկ'օգտագործուի իբրեւ դիտարան, հսկելու համար Թենարօ (Պեղոպոնեզի երկրորդ ոտքի հարաւային հրուանդանը) եւ Մալեա հրուանդաններէն մինչեւ Կրետէ տարածքը․ վերջինին Լեֆքա լեռները երբ երկինքը մաքուր է կը տեսնուին, իսկ տեսանելիութիւնը կը հասնի մինչեւ Միլոս եւ Սանթորինի կղզիները։ կղզիները: Այսպէս կը հսկուէր ծովային ճամբան․ հիւսիսէն հարաւ, արեւելքէն արեւմուտք։
 
=== Հոմերոսի շրջան ===
[[Պատկեր:Plage Firi Ammos.jpg|մինի|Ֆիրի Ամոս․ կարմիր աւազով ծովափը]]
Ք․ա․Ք․Ա․ 15-րդ դարուն, [[Փիւնիկէ|փիւնիկեցիները]] Քիթիրային մէջ գաղթօճախ կը հիմնեն․ անոնք կղզիէն կ՛արտադրենկ'արտադրեն կարմրամանիշակագոյն ''πορφύρα Phoenician red ,Tyrian purple''  երանգը․ այդ պատճառով ալ կղզին հնադարեան ժամանակին կը կոչուէր նաեւ Փորֆիրուսա ''Πορφυρούσα''։ : Նաեւ Քիթիրան առեւտուրի կարեւոր կայան մըն է իրենց գասթօճախներուն համար։ Հնադարեան Քիրիրա քաղաքը Աւլեմոնաս շրջանին Սքատէան է։է:  Հնագիտական պեղումներու ժամանակ անոր աւերակները կը գտնուին․ միջնաբերդը,  հետագային Բիւզանդական Փալէոքասթրօ, ունէր Ուրանիա Աֆրոտիթիին տաճարը, որ կ՛ենթադրուիկ'ենթադրուի փիւնիկեան համապատասխան Ասթարթէ աստուածուհիին նուիրուած ըլլար։
 
Մինոասեան քաղաքակրթութեան կը յաջորդէ Ք․ա․1400Ք․Ա․1400 Միկինէական քաղաքակրթութիւնը։ քաղաքակրթութիւնը: Ք․ա․12Ք․Ա․12-րդ դարուն Տորիացիները կամ «Յունական ցեղերը» կղզին կը գրաւեն։ գրաւեն: Անոնց կը յաջորդեն Արղոս քաղաք-պետութիւնը, իսկ Ք․ա․Ք․Ա․ 6-րդ դարուն Սպարտացիները։
[[Պատկեր:0142 - Archaeological Museum, Athens - Antikythera mechanism - Photo by Giovanni Dall'Orto, Nov 11 2009.jpg|մինի|220x220փքս|«'''Անտիքիթիրայի մեքենական դրութիւնը''' »՝ Ք․ա․Ք․Ա․ 150-100, գտնուած համանուն Անտիքիթիրա կղզիին բացերը․ գտնուած մեքենային շուրջ ենթադրութիւնները շատ են, սակայն թանգարանին կարծիքն է թէ նաւարկութեան գործիք մըն է։ Աթէնքի Հնագիտական ազգային թանգարան։]]
 
=== Հին Յունաստան ===
Դասական շրջանին, Քիթիրա կղզին զանազան յունական քաղաք-պետութիւններու հպատակ կը դառնայ․ Արղոս, Սպարտա, [[Աթէնք]] (3 անգամ կղզիին կը տիրանայ Սպարտային դէմ պատերազմներուն ընթացքին եւ կղզին խարիսխ կը դարձնէ Սպարտայի (Լաքոնիա) վրան յարձակելու)։
 
Ք․ա․Ք․Ա․ 195 թուականին, Սպարտային պարտութեամբ, Քիթիրա կղզին կ՛անկախանայկ'անկախանայ եւ իր դրամը կը տպէ։ տպէ: Կը յաջորդէ [[Հռոմէական Կայսրութիւն|Հռոմէական շրջանը]] եւ Քիթիրան Ախայիայի ([[Պեղոպոնեզ|Պեղոպոնեզի]] հիւսիս-արեւմտեան շրջան) նահանգ կը դառնայ։ 
 
=== Բիւզանդական Կայսրութեան շրջան ===
Հռոմէական Կայսրութեան բաժանումով, Քիթիրան [[Բիւզանդական Կայսրութիւն|Բիւզանդական կայսրութեա]]<nowiki/>ն մաս կը կազմէ․ քրիստոնէութիւնը կ՛ընդունիկ'ընդունի 4-րդ դարուն։ դարուն: Բիւզանդիոնի [[Մեծն Կոստանտինոս]] կայսրին մայրը՝ Սուրբ Հելլենը Քիթիրա կ՛ապաստանիկ'ապաստանի եւ միանձնուհի կը դառնայ։
 
365 թուականի կործանիչ երկրաշարժը հիմնովին կը փոխէ կղզիին ափերուն երեւոյթը։
 
Կղզին կը ճանչնայ զարգացման շրջան մը մինչեւ 654 թուականին։ թուականին: Սակայն Բիւզանդական Կայսրութեան ժամանակաւոր տկարացումով,  կը սկսին սլաւներու եւ արաբներու արշաւանքները։ արշաւանքները: Բնակչութեան մէկ մասը արաբներուն կողմէ կը գերուի եւ իբրեւ ստրուկ կը ծախուի, իսկ մնացեալը  լեռները կ՛ապաստանիկ'ապաստանի կամ Յունաստանի ուրիշ շրջանները կը գաղթէ։ 700 թուականին շուրջ կղզին կ՛ամայանայ։կ'ամայանայ։
[[Պատկեր:Antikythera location.png|մինի|Անդիքիթիրա․  Քիթիրա եւ Կրետէ կղզիներուն միջեւ]]
Քիթիրա կղզին կը վերաբնակեցուի Բիւզանդական կայսրին՝  Նիքիֆորոս Ֆօքաս, կողմէն 10-րդ դարավերջերուն, [[Կրետէ|Կրետէին]] գրաւումէն ետք, 961 թուականին։
[[Պատկեր:Paleochora.jpg|մինի|Փալիոհորա, Քիթիրա․ Բիւզանադական կայսրութեան ընթացքին կղզիին մայրաքաղաքին աւերակները․ կը քանդուի 1537 Խայրետին Պարպարոսայէն]]
Նոր բնակիչները [[Մոնեմվասիա]] ''Μονεμβάσια'' կամ՝ ''Μονεμβασιά'' ''Monemvasia''  քաղաքէն կու գան․ միջնադարեան բերդ – բնակավայր, համանուն ժայռին վրայ։ վրայ: Անոնք կը հիմնեն Փալիոհորա մայրաքաղաքը, որ սկիզբին Այիոս Տիմիթրիոս կը կոչուէր։
 
[[Խաչակիրներու Դ․ Արշաւանք|Խաչակիրներու Դ․ արշաւանքէն]] ետք, 1238 թուականէն սկսեալ [[Յոնիական կղզիներ (Էփթանիսա)|Յոնիական կղզիները]] եւ [[Էգէական Ծով|Էգէական Ծովուն]] կղզիներուն մեծամասնութիւնը յաջորդաբար կը միացուին [[Վենետիկ|Վենետիկի Հանրապետութեան]]․ Քիթիրա կղզին ալ՝ 1238։ 1238: Քիթիրան պիտի մնայ Վենետիկի իշխանութեան տակ մինչեւ անոր անկման՝ [[1797 թուական|1797]]։ : Այս երկար ժամանակաշրջանին, կղզին գրաւելու փորձեր պիտի ըլլան, սակայն ապարդիւն․ օսմանեան աշրաւանքները ծովահէն Խայրետին Պարպարոսայի առաջնորդութեամբ պիտի չյաջողին կղզին գրաւել, սակայն մեծ աւերներ պիտի գործեն․ [[1597 թուական|1537]] թուականին, Փալիոհորան կ՛աւերենկ'աւերեն, կը կողոպտեն եւ կը հրկիզեն։հրկիզեն:   Բնակիչներուն մէկ մասը կը սպաննուի, ուրիշ մաս մը իբրեւ ստրուկ կը ծախուի․  անոնք որոնք կը յաջողին փրկուիլ կը թաքնուի կղզիին ներքնամասի գիւղերուն մէջ։
 
Վենետիկի Հանրապետութեան իշխանութեան ընթացքին, առեւտուրը կը զարգանայ ։ Յոնիական կղզիներուն նաւահանգիստներ կարեւոր դեր կը խաղան Վենետիկէն մինչեւ Լեվանդինի ''Levant (''միջին Արեւելքի ափամերձ՝ [[Միջերկրական Ծով|Միջերկրական Ծովուն]] արեւելեան եւ հարաւ արեւելեան շրջաններ) տարածքաշրջանին մէջ։ մէջ: 17-րդ դարուն, Կրետէ կղզիէն գաղթականներ Քիթիրա կը հաստատուին։
 
=== 18-րդ եւ 19-րդ դարաշրջան ===
[[1797 թուական|1797]]-ին, երբ Նափոլէոն Պոնափարթը [[Վենետիկ|Վենետիկը]] կը գրաւէ, [[Յոնիական կղզիներ (Էփթանիսա)|Յոնիական կղզինե]]<nowiki/>րը եւ Քիթիրան ալ Քամփօ Ֆորմիօ դաշինքով ''traité de Campo-Formio'' ֆրանսական գերիշխանութեան տակ կը գտնուին։ գտնուին: Ֆրանսացիները ժողովրդաբարական իշխանութիւնը կը պարտադրեն։ պարտադրեն: Մայրաքաղաքին Էսթաւրոմենու հրապարակին վրայ Ազատութեան ծառը կը տնկեն։
 
21-3-[[1800 թուական|1800]] մինչեւ 8-6-[[1807 թուական|1807]] Յոնիական կղզիները «Եօթը կղզիներու Հանրապետութիւն» անուանումով կը գտնուին [[Ռուսիա|Ռուսիո]]<nowiki/>յ եւ [[Օսմանեան Կայսրութիւն|Օսմանեան]] լուծին տակ. անոնք ետ կը բերեն ազատականներու իրաւունքները։ իրաւունքները: Սակայն Քիթիրա կղզիին բնակիչները կ՛ապստամբինկ'ապստամբին, ռուս եւ թուրք պահակագունդը կը նահանջէ։ նահանջէ: Մայրաքաղաքը Միլոփոթամօ կը տեղափոխուի եւ ետքը Առօնիատիքա։ Այս ժամանակաշրջանը կը կոչուի «անարհիայի (կամ՝ անարքիա=անիշխանութեան) շրջան»  ''περίοδος της αναρχίας'':
 
1807-[[1809 թուական|1809]] կղզիները կրկին կը գտնուին ֆրանսական տիրապետութեան տակ։
Տող 73.
=== Անգլիական տիրապետութեան շրջան ===
[[Պատկեր:Katouni bridge.JPG|մինի|Քաթունի տպաւորիչ քարաշէն կամուրջը․ 1826]]
Անգլիական տիրապետութեան շրջանին, կղզին կը վերածնի։ վերածնի: Կը կառուցուին գիւղերը իրարու միացնոց ճամբաներ, Քաթունի տպաւորիչ քարաշէն կամուրջը եւ նոյնանման կամուրջներ՝ Փոթամօ, Քափսալի եւ Միրթիտիա  շրջանները, Անգլիական դպրոցներ եւ Մուտարիի եւ Քափսալիի փարոսները։ փարոսները: Կը կատարուին ջրամատակարարման աշխատանքներ։ աշխատանքներ: Կը զարգանայ ձէթի, արմտիքի եւ գինիի արտադրութիւնը։
 
Բնակչութեան աճին պատճառաւ ([[1864 թուական|1864]]՝ 14․500 հոգի), կը սկսի արտագաղթի հոսք մը դէպի՝ Փոքր Ասիոյ արեւմտեան ծովափնիայ հոծ յոյն եւ հայ բնակչութեամբ Զմիւռնիա (Զմիռնի) քաղաքը, [[Ամերիկա]] եւ [[Աւստրալիա]]։
 
=== Յունաստանի հետ միացում ===
Յունաստանի Անկախութենէն տասնամեակներ ետք է որ Յոնիական կղզիները մայր Յունաստանին կը միանան 21 Մայիս 1864-ին՝ 17-29 Մարտ 1864 թուականին [[Անգլիա|Անգլիոյ]], [[Ֆրանսա|Ֆրանսայի,]] [[Ռուսիա|Ռուսիոյ]] եւ Յունաստանի միջեւ ստորագրուած դաշինքով։ դաշինքով: Քիթիրան՝ 28 Մայիս, 1864-ին։
 
=== Նորագոյն եւ ժամանակակից շրջան ===
[[1903 թուական|1903]] զօրաւոր երկրաշարժը կը ցնցէ ամբող կղզին։ կղզին: Միթաթա գիւղը գետնի հաւասար կը դառնայ։ դառնայ: Կղզիին շէնքերուն մեծ մասը կը քանդուի։
 
Փոքր Ասիոյ Աղետէն առաջ, Զմիւռնիա 14․000 Քիթիրացիներ կը բնակէին (քաղաքին յոյներուն ամենամեծ համայնքը)։ : [[1922 թուական|1922]] աշնան Յունական բանակին պարտութեամբ եւ նահանջին հետ, քաղաքին Քիթիրացիները կ՛արտագաղթենկ'արտագաղթեն [[Յունաստան]] (Ատտիկէ՝ [[Աթէնք|Աթէնքի]] Քաղաքային Տարածաշրջան, [[Սելանիկ]] եւ [[Էգէական Ծով|էգէականի]] կղզիները, [[Եգիպտոս]] եւ ապա [[Աւստրալիա]] եւ կամ [[Ամերիկա]])։ : Քիչ է թիւը Քիթիրա ներգաղթողներուն։
[[Պատկեր:Kythira - Hora 1.jpg|մինի|Քիթիրա մայրաքաղաք․ Բերդը]]
[[1916 թուական|1916]] թուականին, Յունաստանի վարչամեքենային մէջ, թագաւոր Կոստանտինոս Ա․ի եւ վարչապետ Էլեֆթերիոս Վենիզելոսին միջեւ, երկճակատում կայ ինչ կը վերաբերի Յունաստանի մուտքը Ա․Համաշխարհային Պատերազմին եւ նաեւ թագաւորին մխրճումը երկրի արտաքին քաղաքականութեան։ Այս Ազգային Պառակտում-ի (այդպէս կոչուեցաւ այս կարճ ժամանակաշրջանը) հետեւանքը կ՛ըլլայկ'ըլլայ Յունաստանը բաժնուի երկու կառավարութիւններու միջեւ․ երկրորդ կառավարութիւնը՝ Ազգային Պաշտպանութեան Առժամիայ Կառավարութիւն, կեդրոն կ՛ունենայկ'ունենայ [[Սելանիկ|Սելանիկը]] եւ կը ներառնէ՝ հիւս․ Յունաստանի մեծամասնութիւնը, նոր կցուած յունական Մակետոնիան, հարաւային էգէականի կղզիները, Քիթիրան ու Կրետէն․ վարչապետն է Էլեֆթերիոս Վենիզելոս։ Մայրաքաղաք [[Աթէնք|Աթէնքին]] մէջ, կառավարութիւնը կը կառավարուի թագաւորէն։ Փետրուար 17, [[1917 թուական|1917]] Քիթիրա կղզին կը յայտարարէ «Քիթիրայի Ինքնանկախ Վարչակառքը» եւ [[Գերմանիա|Գերմանիոյ]] դէմ պատերազմ կը յայտարարէ։ յայտարարէ: Սակայն արագ, երկու կողմերը միջեզր կը գտնեն եւ կը միանան․ թագաւորը երկրէն կը մեկնի։
[[Պատկեր:Avlemonas, Kythira.JPG|մինի|Աւլեմոնաս գիւղը եւ համանուն ծովախորշիկը]]
 
=== Բ․ Համաշխարհային Պատերազմ ===
[[Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմ|Բ․ Համաշխարհային Պատերազմին]] ընթացքին, կղզիին բնակչութիւնը 15․000 է։է:  Քիթիրան նախ Իտալացիները կը գրաւեն եւ ապա Գերմանացիները։ Գերմանացիները: Վերջիններուն բիրտ եւ քանդիչ ներկայութեան հետեւանքը կ՛ըլլայկ'ըլլայ բնակչութեան ընդիմութեան պայքարը։ պայքարը: Կղզիին Ընդդիմութեան Պայքարը կը կազմակերպուի եւ կը սկսի Փոթամօ գիւղաքաղաքէն (կղզիին կեդրոնը գտնուող լեռնային շրջան)։ : Սեպտեմբեր 4, [[1944 թուական|1944]] թուականին գերանացիները կը վռնտուին։ Քիթիրա կղզին Յունաստանի տարածքին առաջին շրջանն է որ կ՛ազատագրուիկ'ազատագրուի գերմանական լուծէն։
 
Սակայն, գերմանական գրաւման շրջանի (անգործութիւն, սով, մահ) հետեւանքները ծանր են կղզիին համար։ համար: Պատերազմի աւարտին գաղթի (դէպի Յունաստանի մեծ քաղաքները, մանաւանդ [[Աթէնք]] եւ [[Փիրէա]]) մեծ ալիք մը կը սկսի ([[1950 թուական|1950]] – [[1990 թուական|1990]])․ կղզին գրեթէ կ՛ամայանայ։կ'ամայանայ։
[[Պատկեր:Kythira - Soutwestern Coast.jpg|մինի|Աւլեմոնաս եւ հարաւարեւելեան ծովափնիայ շրջանները]]
Դէպի օտար երկիրներ արտագաղթը կը դադրի [[1970 թուական|1970]]-ական թուականներուն։
 
==== Զբօսաշրջիկութեան զարգացում ====
[[1990 թուական|1990]]-ական թուականներուն կը սկսի զբօսաշրջիկութեան զարգացումը։ զարգացումը: Հակառակ անոր թէ կղզին հեռու է Յունաստանի գլխաւոր քաղաքներէն եւ նաւահանգիստներէն, այսուհանդերձ տարիէ տարի զբօսաշրջիկներուն թիւը աճ կ՛արձանագրէ։կ'արձանագրէ։ Կղզին կը համակերպի․ մեծ թիւով բնակարաններ, առանձնատուներ կը կառուցուին․   Աւլեմոնաս, Տիաքոֆթի եւ Քափսալի գիւղերը այս զարգացման պատկերացումն են։
 
== Տնտեսութիւն ==
[[Պատկեր:Kythira - Kapsali.jpg|մինի|Քափսալի գիւղը եւ ծովափը․ Քիթիրա կամ Հորա մայրաքաղաքին վենետիկեան բերդէն դիտուած]]
Կղզիին բնակչութեան թիւը հեռու է անոր 19-րդ դարու պատկերէն։ պատկերէն: Զբօսաշրջիկութիւնն ու գիւղատնտեսութիւնը՝ ձէթ եւ մեղրաբուծութիւն, գլխաւոր ճարտարարուեստներն են։են:   Զբօսաշրջիկութեան բնագաւառը մշտապէս զարգացման ընքացքի մէջ է, սակայն առանց վնաս հացնելու կղզիին բնականոնութեան ու բնական գեղեցկութեամբ օժտուած շրջաններուն։
 
== Ենթակառոյցներ ==
Տող 106.
=== Նաւահանգիստ ===
[[Պատկեր:Port de Cythère.jpg|մինի|Տիաքոֆթի նաւահանգիստը]]
Մայրաքաղաքը՝ Քիթիրա կամ՝ Հորա, կը գտնուի կղզիին հարաւային շրջանը, բարձր բլուրի վրայ։ վրայ: Կղզիին գլխաւոր նաւահանգիստն է Տիաքոֆթի։ Տիաքոֆթի: Կը սպասարկէ նաւային երթեւեկութիւնը հարաւային Պեղոպոնեզի՝ Ղիթիօ, Քալամաթա եւ Նէափոլի – Վաթիքա,  <nowiki/>[[Փիրէա]] նաւահանգիստներուն հետ, Անդիքիթիրա եւԿրետէ կղզիներուն հետ։
 
=== Օդակայան ===
Տող 121.
[[Պատկեր:Church of Agia Despoina.jpg|մինի|Այիա Տեսփինա եկեղեցին]]
[[Պատկեր:Kythira - Moni Agia Elesos.jpg|մինի|Այիա Էլեսա Վանք]]
Կղզին հարուստ է բիւզանդական եւ վենետիկեան յուշարձաններով։ յուշարձաններով: Նաեւ կան մեծ թիւով հին եկեղեցիներ, վանքեր՝ 13-րդ դարէն ետք։ Երեք վանքեր՝  Փանաղիա Միրթիտիոթիսա ''Παναγία η Μυρτιδιώτισσα'' կղզիին սուրբ պահապանը, Այիա Մոնի ''Αγία Μόνη'' եւ Այիա Էլեսա ''Αγία Ελέσσα'' կառուցուած են իրարու դիմաց գտնուող լեռներու գագաթներուն վրայ։ վրայ: Երեք տարբեր վայրերու մէջ գտնուող քարայրներու մէջ կան եկեղեցիներ։
 
=== Ժողովրդական Արուեստ ===
Տող 135.
* Մարկարէթ Տրապլ ''Margaret Drabble'' գրագիտուհիին «ԴԷպի Քիթիրա ճամբորդութիւն մը» ''A Voyage to Cythera'' (1967) պատմուածքը․
* Թէոտօրոս Ակելոփուլոս ''Θεόδωρος Αγγελόπουλος Theodoros "Theo" Angelopoulos'' շարժանկարի ուրուագրագէտ, բեմադրիչ,  «Պտոյտ դէպի Քիթիրա»  ''Ταξίδι στα Κύθηρα'' շարժանկարը (1984)․
* Քիլինկ Ճոք ''Killing Joke'' ռոք նւագախումբիննուագախումբին «Քիթիրայի մէջ» ''In Cythera'' երգը,  2012։
 
== Պատկերասրահ ==
Տող 153.
<ref>[https://web.archive.org/web/20150908142240/http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/A1602/PressReleases/A1602_SAM01_DT_DC_00_2011_03_F_EN.pdf Յունաստանի 2011ի մարդահամար HELLENIC STATISTICAL AUTHORITY - 2011 POPULATION AND HOUSING CENSUS{{ref-el}}]</ref> <ref>[https://www.gtp.gr/TDirectoryDetails.asp?id=226 Յունաստանի Հանրապետութիւն, Յոնիական Կղզիներու Շրջանային Միաւորում – վերջին տեղեկատուութիւն՝ Յուլիս 2019, Շրջ․ կառավարիչ՝ տիկին Ρόδη Κράτσα Τσαγκαροπούλου{{ref-el}}]</ref> <ref>[http://www.hellenicaworld.com/Greece/Geo/gr/Kythira.html Քիթիրա{{ref-el}}]</ref> <ref>[https://web.archive.org/web/20130806122803/http://www.visitkythera.gr/gr/culture/history.html Քիթիրային պատմութիւնը, 25-8-2013, visitkythera.gr {{ref-el}}]</ref> <ref>[https://web.archive.org/web/20120422150432/http://www.kythira.gr/pages/culture/history_1.htm Քիթիրա քաղաքապետութիւն - Դիցաբանութենէն մինչեւ Հռոմէական շրջան, 22-4-2012{{ref-el}}]</ref> <ref>[https://web.archive.org/web/20130922082701/http://diakofti.gr/?page_id=18 Տիաքոֆթիին տեսարժան վայրերը - Մաքրիքիթիրա կամ Մաքրի, 22-9-2013, diakofti.gr{{ref-el}} ]</ref> <ref>[https://www.kythera.gr/about_kythera/history.php Քիթիրային պատոմւթիւնը, 25-8-2013, kythera.gr{{ref-el}}]</ref> <ref>[https://web.archive.org/web/20120422150805/http://www.kythira.gr/pages/culture/history_2.htm Քիթիրա քաղաքապետութիւն - Բիւզանդական եւ միջնադարեան շրջաններ{{ref-el}}]</ref> <ref>[https://www.kithera.gr/%CE%BA%CF%85%CE%B8%CE%B7%CF%81%CE%B1/info/history/ Քիթիրա քաղաքապետութիւն – Դիցաբանութենէն մինչեւ 20-րդ դար{{ref-el}}]</ref> <ref>[https://web.archive.org/web/20130129094751/http://www.kythira.gr/pages/culture/history_4.htm Քիթիրա, 20-րդ դար{{ref-el}}]</ref><ref>[http://library.tee.gr/digital/m2368/m2368_makarios1.pdf Համայունական հակաերկրաշարժային համագումար, 5-7 Նոյ․ 2008, յօդուած թիւ 1997․ 8 Յունուար 2006 երկրաշարժը, Τριαντάφυλλος ΜΑΚΑΡΙΟΣ, Χρήστος ΚΑΡΑΚΩΣΤΑΣ, Θωμάς ΣΑΛΟΝΙΚΙΟΣ, Βασίλης ΛΕΚΙΔΗΣ, Ισσάμ ΣΟΥΣ{{ref-el}}]</ref> <ref>[http://www.kythira.gr/greek.htm Քիթիրա քաղաքապետութեան պաշտօնական կայքէջ{{ref-el}}]</ref> <ref>[https://www.mixanitouxronou.gr/ta-epta-dimopsifismata-stin-ellada-ta-pente-itan-gia-ton-vasilia-ke-ta-dio-ta-ekane-i-chounta-gia-ton-vasilia-ke-tin-tropopiisi-tou-sintagmatos/ Միջպատերազմեան շրջան․ 7 քուէարկութիւնները{{ref-el}}]</ref> <ref>[https://anoixtosxoleio.weebly.com/epsilonnu972tauetataualpha-beta9001.html Յունաստանի կրթ․ Նախարարութիւն․ Զ․ դասարանի Պատմութեան գիրք{{ref-el}} ]</ref> <ref>[https://visitkythera.com/el/agia-elesa/ Սուրբ Էլեսա{{ref-el}}]</ref> <ref>[https://www.kythera.gr/whattosee/myrtidiotissa.php kythera.gr – Փանաղիա Միրթիտիոթիսա{{ref-el}}]</ref> <ref>[https://ecotourism-greece.com/attractions/hytra-islet/ Հիդրա կղզիակ, Քիթիրա{{ref-el}}]</ref>
 
== ՏեսՏե՛ս նաեւ ==
[[Քերքիրա, (կղզի)|Քերքիրա]]
 
* [[ՓաքսիՔերքիրա, (կղզի)|ՓաքսիՔերքիրա]]
 
* [[ԼեֆքատաՓաքսի (կղզի)|ԼեֆքատաՓաքսի]]
 
* [[ՔեֆալոնիաԼեֆքատա (կղզի)|ՔեֆալոնիաԼեֆքատա]]
 
* [[ԻթաքիՔեֆալոնիա (կղզի)|ԻթաքիՔեֆալոնիա]]
 
* [[ԶաքինթոսԻթաքի (կղզի)|ԶաքինթոսԻթաքի]]
 
* [[Զաքինթոս (կղզի)|Զաքինթոս]]
 
== Ծանօթագրութիւններ ==
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Քիթիրա_(կղզի)» էջէն