«Արամ Քերովբեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Անձ|անուն ազգանուն=Արամ Քերովբեան|բնագիր ԱԱՀ=|պատկեր=|չափ=|նկարագրութիւն=Միքիս Թէոտորաքիս, 23 Յունուար 1972, Հոլլանտա տուած համերգի մը ընթացքին|ծնած է=29 Մարտ [[1953]]|ծննդավայր=[[Պոլիս|Կոստանտնուպոլիս]], [[Թուրքիա]]|վախճանած է=|մահուան վայրը=|ազգութիւն=հայ|շրջանաւարտ=«École Pratique des Hautes Études» ուսումնարան|աշխատանք=|կարողութիւն=|մասնագիտութիւն=երաժիշտ, յօրինող, խմբավար, քանոնահար, հայ շարականներու աւանդական մեկնաբանող, հայ աւանդական հոգեւոր երաժշտութեան եւ երգասացութեան մասնագէտ|գրքեր/Գլխաւոր գործ=«Ձայն Յանապատի», «Klasik Osmanlı Müziği ve Ermeniler» (Օսմանեան Դասական Երաժշտութիւնը եւ Հայերը), «Manuel de Notation musicale arménienne moderne» (Հայկական արդի երաժշտութեան նշանագրութեան դասագիրք), Musica Mediævalis Europæ Orientalis, «Երաժշտութիւն. որ է համառօտ տեղեկութիւն երաժշտական սկզբանց, ելեւէջութեանց եղանակաց եւ նշանագրաց խազից», «Րուրի»՝ հայկական օրօրներու գիրք եւ սկաւառակ, Հայկական եկեցեցական շարականներու բազմաթիւ սկաւառակներ |կայքէջ=akn-chant.org/hy }}
 
'''Արամ Քերովբեան''', ([[29 Մարտ]] [[1953 թուական|1953]] [[Պոլիս|Կոստանդնուպոլիս]], [[Թուրքիա]]),  Հայազգիհայ երաժիշտ, յօրինող, խմբավար, քանոնահար, հայաւանդական շարականներու աւանդական մեկնաբանող, հայ աւանդական հոգեւոր [[Երաժշտութիւն|երաժշտութեան]] եւ երգասացութեան մասնագէտ։  Հեղինակն է հայկական ձայնային երաժշտութեան, եկեղեցական երգեցողութեան պատմութեան եւ փոխանցման, համակարգի նիւթերով բազմաթիւ գիրքերու եւ յօդուածներու։
 
== Կենսագրութիւն ==
=== Պոլիս ===
Կը յաճախէ «Անառատ յղութիւն» կաթոլիկ մայրապետներու մանկապարտէզը (շէնքին մէջ այժմ [[Հրանդ Տինք Հիմնարկ|Հրանդ Տինք հիմնարկին]] գրասենեակները տեղափոխուած են),  ապա կ՛ կ'աւարտէ Թարլապաշըի Մխիթարեան (Վենետիկեան) նախակրթարանը (այժմ կը գտնուի Պոլսոյ Պոմոնթի թաղը)։  ՄիջնակարգիՄիջնակարգ եւ երկրորդական ուսումը կը շարունակէ թրքական դպրոցներու մէջ։  
 
Կ՛աւարտէԿ'աւարտէ [[Պոլիս|Պոլսոյ]] ՀամալսարանիՀամալսարանին Ելեկտրական Ճարտարագիտութեան բաժինը։ Երկրորդական դպրոցի եւ համալսարանի ուսման զուգահեռ, քանոնի դասերու կը հետեւի ծանօթ թուրք վարպետ ՍատետինՍաատետին Էօքթէնայի ''Saadeddin Öktenay'' դասերուն։
 
=== Փարիզ ===
[[1977 թուական|1977]]-ին [[Փարիզ]] կը փոխադրուի։  Փարիզփոխադրուի, կ՛ուր կ'աւարտէ «École Pratique des Hautes Études» ուսումնարանը եւ կ՛արժանանայկ'արժանանայ «Երաժշտագիտութեան տոքթորդոկտոր»ի տիտղոսին։
 
Այնուհետեւ կը հետազօտէ, կ՛ կ'ուսումնասիրէ, կ՛ կ'ուսուցանէ, կը մեկնաբանէ եւ կը տարածէ հայ աւանդական եւ հոգեւոր երաժշտութիւնը։  Անորերաժշտութիւնը, գործակիցնգործակից է՝ունենալով՝ Վիրճինիա ''Փաթթի – Քերովբեան։Քերովբեանը։''
 
== Գործունէութեան ընթացք ==
=== Երաժշտապետ ===
Արամ Քերովբեան [[1990 թուական|1990]]-էն մինչեւ [[Նոյեմբեր]] 2019, Փարիզի ՍուրբՍ. Յովհաննէս Մկրտիչ Մայր Եկեղեցւոյ երաժշտապետը եղած է, յաջորդելով Արամանեակ Արապեանին (1898-1990)։
 
=== «Կոչնակ» ===
[[1980 թուական|1980]]-ին Ռուբէն Յարութիւնեանի, Վերժին (Վիրճինիա) Փաթթի – Քերովբեանին հետ կը հիմնեն «Կոչնակ» համոյթը։ Համոյթին պարբերաբար մաս կազմածկը են՝կազմեն՝ քամանչահար Մահմուտ Թապրիզի-Զատէհը, դհոլտհոլ ու դափտապ նուագող ԷդմոնդԷտմոնտ ԶարդարեանըԶարդարեան, դափահարտապահար ՄաճիտՄաժիտ ԽալաճըԽալաժը եւ քամանչահար Անուշ Տօնապետեան-Գրիգորեանը։ Հետագային համոյթը հանդէս կու գայ զուգերգ-զուգանուագով եւ կամ եռեակի կազմով՝ դափահարտապահար Վահան Քերովբեան եւ երբեմն Մարալ եւ Շուշան Քերովբեաններ։ «Կոչնակ»ը համերգներ կ՛ կ'ունենայ [[Եւրոպա|Եւրոպայի]] տարածքին եւ [[Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ|Ա․Մ․Նահանգներուն]] մէջ։
 
=== «Ակն» ===
1990-ին Արամ Քերովբեան կը տանի խմբային փորձառական աշխատանքաշխատանքի մը կը ձեռնարկէ հայ հոգեւոր երգեցողութեան շուրջ, որուն իբրեւ արդիւնք [[1998 թուական|1998]]-ին կը հիմնէ ու մինչեւ այսօր կը ղեկավարէ Փարիզի Հայկական Ձայնային Ուսմանց կեդրոնը «ԱԿՆ» ''Center for Armenian Modal Chant Studies AKN'' եւ «Ակն» երգչախումբը։'' ''
 
«Ակն» կեդրոնը բազմաթիւ գիրքեր եւ ձայնապնակներ հրատարակած է, որոնք առնչուած են հայ եկեղեցւոյ շարականներու աւանդական ձայնեղանակներուձայնեղանակներուն եւ գրութիւններուգրութիւններուն հարուստ ժառանգութեան հետ։
 
=== Երգեցողութեան աշխատանոցներ ===
Ձայնեղանակներու ընկալման նիւթով Արամ Քերովբեանի 1990-ին սկսած փորձառական աշխատանքները տարիներու ընթացքին իրեն առիթ կու տան են իւրայատուկ մեթոտ մը կերտելու, որուն զարգացման մէջ դեր կ՚ունենանկ'ունենան երաժշտական տարբեր մակարդակի ճանաչողութիւն ունեցող մեծ թիւով մասնակիցներ եւ աշատկերտներ։ Յատկապէս 2010-էն սկսեալ [[Լեհաստան|Լեհաստանի]] մէջ Կռոթովսքի հիմնարկին կապուած Զար թատերախումբին հետ տարած աշխատանքը աւելի ալ կ՚ընդլայնէկ'ընդլայնէ մեթոտինձեւին տարողութիւնը։
 
ՄեթոտըՁեւը գրեթէ կը բացառէ տեսական գիտելիքներու փոխանցումը։ Ան կը միտի աշակերտը մղել՝ գործնական միջոցներով, այսինքն փորձարկութեամբ պատրաստուելու, որուն համար կը պահանջուի՝ ջղային պրկումներէ ձերբազատուիլ, աշխատանքի ընթացքին մտային վերլուծումներէ կամ փնտռտուքներէ խուսափիլ, կեդրոնանալ բայց սխալելէ չվախնալ։ Մեթոտը կը հիմնուի վարպետ-աշկերտ դրութեան վրայ, որուն կարեւորագոյն յատկանիշերն են կապկումը եւ երկար ժամանակ տրամադրելու հարկաւորութիւնը։
 
Մեթոտին մէկ այլ իւրայատկութիւնն է՝ “երգ«երգ սորվիլ”իսորվելու» բացակայութիւնը։ Ընդհակառակը, կարեւոր կը նկատուի բնական ձայնամիջոցներու իւրացումը, անոնց հիման վրայ ստեղծուած բազմաթիւ ձայնամիջոցներու ներքին յարաբերութիւններուն տիրապետելը։
 
Այս բոլորը կը կիրարկուիկիրարկուին, նկատի առնելով ա՛յն իրողութիւնը, որ բնական ձայնամիջոցներու հիման վրայ կերտուած ձայնային յարաբերութիւնները, ձայնային այդ հնաւանդ միջավայրը այլեւս մաս չեն կազմեր արդի կեանքի առօրեային։ Հետեւաբար, ըստ Արամ Քերովբեանին, հարկաւոր է աշխատանք տանիլ, որպէսզի այդ ձայնաշխարհը կարենայ իր տեղն ունենալ անհատի ինքնութեան մէջ, անկախ անոր մշակութային, ազգային, կամ ցեղային բաղադրիչներէն։
 
Այս իւրայատուկ աշխատանոցները տեղի կ՚ունենան, մէկ կողմանէ՝կողմէ՝ Ակն ընկերակցութեան Փարիզի մէջ կայացող կանոնաւոր, շաբաթական հանդիպումներուն ընթացքին, եւ միւս կողմանէ,կողմէ՝ այլ քաղաքներու մէջ ատեն ատեն հետաքրքրուած անձերու կամ կազմակերպութիւններու հրաւէրով։
 
=== «Աքսորեալ երգեր''»'' վաւերագրականը եւ Զար թատրոնիթատրոնին հետ գործակցութիւնը (կը պատրաստուի) ===
 
== Վիրճինիա (Վերժին) Փաթթի-Քերովբեան ==
Վիրճինիա Փաթթի ծնած է [[14 Յունիս]] [[1953 թուական|1953]]-ին Ուաշինկթըն [[Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ|Ա․Մ․Ն․]]։  Նախնական ուսումը ստացած է տեղական վարժարաններուն մէջ, ապա Քանսասի Համալսարանին մէջ երկու տարի երաժշտագիտութիւն եւ լեզուներ ուսանած է։  <nowiki/>[[1974 թուական|1974]]-ին Փարիզ կը տեղափոխուի եւ երաժշտութիւն կ՛ կ'ուսանի «Ecole Normale de Music» ուսումնարանին մէջ։  Կ՛Կ' աշխատի Փարիզի Ազգային Երաժշտանոցը զանազան խումբերու հետ, ինչպէս օրինակ՝ «Ծաղկեալ Արուեստները» ''Les Arts florissants'' խումբին հետ։
 
Փարիզ, կը ծանօթանայ Արամ Քերովբեանին։  Այնուհետեւ կը գործակցին եւ միասին կը վարեն երգեցողութեան աշխատանոցներ եւ հանդէս կու գան իբրեւ համերգի եւ թատրոնի երաժիշտներ։
 
== Գործեր ==
Տող 53.
 
=== Յօդուածներ ===
Արամ Քերովբեան գրած է բազմաթիւ յօդուածներ, որոնք լոյնլոյս տեսած են երաժշտական, գրական, համալսարանական հանդէնսերու մէջ։  Ինչպէս օրինակ՝
 
* «L’écriture musicale et l’interprétation du chant arménien: relever et traiter les incohérences» (''հայկական գրական երաժշտութիւնը եւ անոր մեկնաբանումը'') հրատարակուած «''Solange Corbin et les débuts de la musicologie médiévale»'' Ռենի Համալսարանի պարբերաթերթին մէջ, ''Presses Universitaires de Rennes'', 2015
Տող 60.
* ''«Le système de notation neumatique arménienne''» ''(''«Հայկական խազագրութեան դրութիւնը»), հրատարակութիւն՝ ''Armeniaca'', Էքս ան Փրովանս, 2007. ''Illuminations d’Arménie'', [[Ժընեւ]] 2007. ''La magie de l’écrit'', [[Մարսէյ]], 2007
* «Vers une théorie de la structure modale des Charakan, chants liturgiques arméniens» («Դէպի շարականներու ձայեղանակային կառոյցը»), Արամ Քերովբեան եւ Սիլվիա Գասպարեան (Մոնքթոնի Համալսարան, [[Քանատա]]), հրատ․՝ ''Lexicometrica'' բացառիկը 2004
Die Künstlerisch ausführenden des Armenischen Kirchengesans: Die Dpir », in: ''Armenische Liturgien'', ed. Erich Renhart & Jasmine Dum-Tragut, Graz-Salzburg, 2001.
* «Komitas» («Կոմիտաս») վերաքննութիւն Ռ․ Աթայեանի յօդուածին ''The New Grove Dictionnary of Music and Musicians'', նոր տպագրութիւն Stanley Sadie, 2001, [[Լոնտոն]]
Armenian liturgical chant – the system and reflections on the present situation », ''Saint Nerses Theological Review'', 1996, New York, vol. 1, no. 1. Հայերէն թարգմանութիւնը՝ ''Սիոն'', Երուսաղէմ, հտ. 69, 1995, հտ. 70, 1996.
Mündliche und schriftliche Überlieferung in der Musik der Armenier », in: ''Armenien – Wiederentdeckung einer alten Kulturlandschaft'', 1995, Bochum. Հայերէն թարգմանութիւնը՝ ''Հասկ'', 1997, Անթիլիաս, Լիբանան, էջ. 367-374.
* « Les charakan et l’octoéchos arménien selon le charaknots édité en 1875 » («Շարական եւ հայկական ութնաձայնը, [[1875 թուական|1875]] տպագրութիւն») ''Aspects de la musique liturgique au moyen-âge (Միջնադարի եկեղեցական երաժշտութեան երեւոյթներ)'', Créaphis, 1991, Փարիզ
* «Armenian Folk Music» («Հայկական ժողովրդային երաժշտութիւն») Արամ եւ Վիրճինիա Քերովբեան։ Անգլերէն թարգմանութիւն եւ ծանօթագրութիւններ՝ [[Կոմիտաս Վարդապետ|Կոմիտաս Վարդապետի]] «La musique populaire arménienne» յօդուածին. Fondation Ararat, [[1988 թուական|1988]], [[Ամսթերտամ]]
 
=== Սկաւառակներ ===
==== Եկեղեցական երաժշտութիւն (Ակն երգչախումբ) ====
* 2013․2013, «Յարութեան» նուիրուած երգեր. AKN 004
* 2007․2007, «Ծննդեան եւ Աստուածածնի երգեր. AKN 003
* 2005,  Մեծ Պահքի շրջանի երգեր. Ակն երգչախումբը Մխիթարեան վարդապետ Հ. Վրթանէս Ուլուհոճեանի հետ. OEMME/MUSICAM
* 2004․2004, ՍուրբՍ. Խաչին նուիրուած երգեր. AKN 002
* 2003․2003, Հայաստանեայց եկեղեցւոյ սուրբերուն նուիրուած շարականներ. կը մեկնաբանէ Վերժին Քերովբեան. AKN 001
* 2002․ Ապաշխարութիւն եւ Յարութիւն. CDAL 274
 
==== Ժողովրդական եւ աշուղական երաժշտութիւն (Կոչնակ) ====
* 2000. [[Սայեաթ-Նովա|Սայեաթ- ՆովայիՆովային]] երգեր.երգերը CDAL 265
 
* 1997. Ժողովրդական երգեր. CDAL 228
* 1987. [[Կոմիտաս վարդապետիՎարդապետ|Կոմիտաս վարդապետին]] հաւաքած ժողովրդական երգերէն փունջ մը
* 1983. Սայեաթ ՆովայիՆովային երգերերգերը. Ocora 558608
 
=== Գիրք եւ սկաւառակ ===
Տող 95.
 
== ԱԿՆ երգչախումբի ներկայացումներ ==
* [[18 Նոյեմբեր]], [[2018]]․2018․ Marnay sur Seine-ի գիւղի եկեղեցինեկեղեցւոյ մէջ մտերիմ ներկայացում
* 2017․ Ֆրանսական հեռատեսիլի FR2 կայանէն «Արեւելեան Քրիստոնեաներ» յայտագիր,  «Արեւելցիները կ՚ կ'երգեն Աստուածածինը» ներկայացում
* 2014․ «''Խորհուրդ խորին», «Սուրբ Սուրբ», «Տէր Ողորմիա»ներու շարք, «Երգ գիշերուան ժամերգութեան» շարականներու ներկայացում'' Զար թատերախումբին հետ, Լոնտոն
* 2014․ Festival delle Nazioni, [[Փերուկիա|Փերուճիա]]