«Առած եւ Ասացուածք» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
'''Առածներն ու ասացուածքները''' ժողովուրդի մը բանաւոր ստեղծաքործութեանստեղծագործութեան շատ հին եւ ամենատարածուածամէնէն տարածուած տեսակներն են: Իւրաքանչիւր ժողովուրդի խօսակցական լեզուին մէջ դարելու ընթացքին ստեղծուած ու գործուածգործածուած են տասնեակ հազարաւոր առածներ ու ասացուածքներ, որոնցմէ շատերը մուտք են գործած են նաեւ գրաւոր խօսքի՝ գրականութեան մէջ: Անոնց միջոցով թէ՛ բանաւոր եւ թէ՛ գրաւոր խօսքի մէջ մարդիկ իրենց միտքը աւելի արտայայտիչ ու տպաւորիչ կը դարձնեն:
 
Ահաւասիկ քանի մը առածներ ու ասացուածքներ.
Յիշենք քանի մը առածներ ու ասացուծներ: Օրինակ՝ «Մեղքը լալով, պարտքը տալով», «Սեւն օճառն ի՞նչ ընէ, խենթը խրատն ի՞նչ ընէ», «Ջուրն ինկողը անձրեւէն չի վախնար», «Այսօրուան հաւկիթը վաղուան հաւէն լաւ է»:
 
* «Մեղքը լալով, պարտքը տալով»,
* «Սեւն օճառն ի՞նչ ընէ, խենթը խրատն ի՞նչ ընէ»,
* «Ջուրն ինկողը անձրեւէն չի վախնար»,
* «Այսօրուան հաւկիթը վաղուան հաւէն լաւ է»:
 
Այս օրինակները ցոյց կու տան որ առածներն ու ասացուածքները որոշակի միտք պարունակող, պատկերաւոր, բայց շատ կարճ եւ իմաստալից արտայայտութիւններ են:
 
Առածին ու ասացուածքին միջեւ կայ ե՛ւ նմանութիւն, ե՛ւ տարբերութիւն:
Առածի ու ասացուածքի միջեւ կայ ե՛ւ նմանութիւն, ե՛ւ տարբերութիւն: Իրենց բովանդակութեամբ ու կառուցովածքով անոնք նման են, որովհետեւ երկուքնալ մեծ մասամբ պատկերաւոր եւ շատ կարճ ու իմաստալից արտայայտութիւններ կամ դարձուածքներ են . բայց եւ տարբեր են, որովհետեւ առածի արտայայտչական ձեւը այլաբանական է: Առածն այս կամ այն միտքը կ'արտայայտէ անուաղակի կերպով, որեւէ [[Այլաբանութիւն|այլաբանութեան]] միջոցով: Այսպէս օրինակ, երբ կ'ըսենք. «Յօնքը շտկելու տեղ, աչքը կը հանէ», ըսել կ'ուզենք որ ան օգուտ տալու փոխարէն վնաս կու տայ. կամ երբ կ'ըսենք.«Մէկ եզով արոր չ'ըլլար», ըսել կ'ուզենք որ մէկ մարդով գործը առաջ չ'երթար: Կարելի է յիշել նաեւ․
 
* Մինչեւ Շուշանը զարդարուի, ժամը կ'արձակուի,
Առածի ու ասացուածքի միջեւ կայ ե՛ւ նմանութիւն, ե՛ւ տարբերութիւն: Իրենց բովանդակութեամբ ու կառուցովածքովկառուցուածքով անոնք նման են, որովհետեւ երկուքնալերկուքն ալ մեծ մասամբ պատկերաւոր եւ շատ կարճ ու իմաստալից արտայայտութիւններ կամ դարձուածքներ են ., բայց եւ տարբեր են, որովհետեւ առածիառածին արտայայտչական ձեւը այլաբանական է: ԱռածնԱռածը այս կամ այն միտքը կ'արտայայտէ անուաղակիանուղղակի կերպով, որեւէ [[Այլաբանութիւն|այլաբանութեան]] միջոցով: Այսպէս օրինակ, երբ կ'ըսենք. «Յօնքը շտկելու տեղ, աչքը կը հանէ», ըսել կ'ուզենք որ ան օգուտ տալու փոխարէն վնաս կու տայ. կամ երբ կ'ըսենք.«Մէկ եզով արորարօր չ'ըլլար», ըսել կ'ուզենք որ մէկ մարդով գործը առաջ չ'երթար: Կարելի է յիշել նաեւ․
* Գայլէն վախցողը ոչխար չի պահեր,
* «Մինչեւ Շուշանը զարդարուի, ժամը կ'արձակուի»,
* Թռչուն կայ, որ միս կ՛ուտէ, թռչուն ալ կայ, որուն միսը կ՛ուտեն,
* «Գայլէն վախցողը ոչխար չի պահեր»,
* Խօսք ըսածդ կլոր է, խորհէ՛, վերջը գլորէ եւ այլն<ref>{{cite web | url=http://www.aztagdaily.com/archives/140425 | title=Հայկական Ժողովրդական Առածներ}}</ref>։
* «Թռչուն կայ, որ միս կ՛ուտէկ'ուտէ, թռչուն ալ կայ, որուն միսը կ՛ուտենկ'ուտեն»,
* «Խօսք ըսածդ կլոր է, խորհէ՛, վերջը գլորէ» եւ այլն<ref>{{cite web | url=http://www.aztagdaily.com/archives/140425 | title=Հայկական Ժողովրդական Առածներ}}</ref>։
 
Իսկ ասացուածքիասացուածքին արտայայտչական ձեւը այլաբանական չէ, ան որեւէ միտք կ'արտայայտէ ուղղակի ձեւով, առանց այլաբանութեան: Օրինակ, երբ կ'ըսենք «Ամէն բանի սկիզբն է դժուար», կամ՝ «Լաւ սկիզբը յաղթանակիյաղթանակին կեսնկէսն է», ապա այս արտայայտութիւններով ուղղակիօրէն կը հասկնանք այն, ինչ պարզորոշ կերպով կ'ըսուի:
 
Թէ՛ առածները եւ թէ՛ ասացուածքները մեծ մասամբ խրախտականխրատական, [[Դաստիարակութիւն|դաստիարակչական]] իմաստ եւ նշանակութիւն ունին: Այսպէս օրինակ, իր մայրենի լեզուէն զատ ուրիշ լեզուներ սորվելու կարեւորութիւնը բագատրելուբացատրելու համար կ'ըսենք. «Քանի լեզու գիտես, այնքան մարդ ես». կամ անուսումանուս ու տգէտ մնալու վնասակարութիւնըվնասը ցոյց տալու համար կ'ըսենք. «Ով ոչինչ գիտէ, ան ամէն սուտ բանի կը հաւատայ»:
 
== Ծանօթագրութիւններ ==