Ուիքիփետիա

«Խոսրովի Անտառ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ խմբագրումՅաջորդ խմբագրում →
Content deleted Content added
ՏեսողականԵլատեքստ
No edit summary
Տող 39.
Ծովու մակերեւոյթէն 1400-էն մինչեւ 2000 մ բարձրութեան վրայ կը տարածուի չափաւոր տաք՝ չոր եւ բարեխառն կլիմայական գօտին:
 
Ձմեռը ցուրտ է եւ կը գոյանայ կայուն ձիւնածածկոյթ մը: Գարունը խոնաւ է, յաճախակի ցրտայարութիւններովցրտահարութիւններով: Աշունը տաք է եւ երկրորդ կէսէն բաւական խոնաւ։
 
Տարեկան տեղումներու միջին քանակը 500-600 մմ է: Անսառնամանիք օրերու քանակը 200 օր է։
Տող 45.
2000-էն մինչեւ 2500 մ բարձրութիւններու վրայ կը տարածուի չափաւոր ցուրտ կլիմայական գօտին: Ձմեռը ցուրտ է, բացարձակ նուազագոյն ջերմաստիճանը -42˚C է:
 
Գարունը ցուրտ է, ցրտայարութիւններըցրտահարութիւնները կ'աւարտին [[Մայիս]]ի վերջերուն։ Ամառը զով է եւ խոնաւ։ Աշունը կարճատեւ է: Տարեկան տեղումներուտեղումներուն միջին քանակը մինչեւ 800 մմ<ref>«Խոսրովի անտառ» պետական արգելոց 2010-2014 կառավարման ծրագիր, էջ 16</ref> կը հասնի: Անսառնամանիք օրերու քանակը 90-120 օր<ref>«Խոսրովի անտառ » պետական արգելոց» 2010-2014 կառավարման ծրագիր</ref> է:
 
== Ջրագրութիւն ==
Տող 51.
Արգելոցին տարածքով կը հոսին [[Արաքս|Արաքս գետի]]<nowiki/>ն ձախակողմեան երկու մեծ վտակները՝ Ազատ եւ Վեդի գետերը:
 
Ազատ գետը սկիզբ կ'առնէ Գեղամայ լեռնաշղթային հարաւարեւմտեան լանջերէն։ Ունի մեծ անկում եւ քարքարոտ հուն: Երկարութիւնը 55 քմ է, ջրհաւաք աւազանին մակերեսը 550 քմ²: Գառնի գիւղին մօտ կը յառաջացնէ համանուն խորունկ կիրճը, ստորին հոսանքին մէջ դուրս կու գայ Արարատեան դաշտը: Ունի խառն սնուցում, գլխաւորաբար կը սնանի ստորերկրեայ ջուրերով, կը յորդի [[Ապրիլ]] [[Յունիս]] ամիսներուն: Աջէն կ'ընդունի ԳողթԳողթն վտակը՝ երկարութիւնը 16 քմ: Սկիզբ կ'առնէ Գեղամայ լեռներուն կեդրոնական մասին արեւմտեան լանջերէն:
 
Քաջառիի գետը ունի 15 քմ երկարութիւն։ Սկիզբ կ'առնէ Գեղամայ լեռներուն հարաւ-արեւմտեան լանջերէն։ Ջրհաւաք աւազանին մակերեսը 25 քմ² է։
Տող 119.
* Երուկաստրում Թախտաջեանի (Erucastrum takhtajanii),
* Գազ ամբողջատերեւ (Astragalus holophyllus)
* Գազ ՄասսալսկիՄասսալսքի (Astragalus Massalskyi)
* Չմէնի հայկական (Cotoneaster armena ),
* Տանձենի Ֆյօտորովի (Pyrus fedorovii ),
Տող 125.
 
[[Պատկեր:Գազ.jpg|ձախից|մինի|'''Գազ ասեղնակերպ /Astragalus pycnophyllus/''']]
Արգելոցին տարածքին ծովու մակարդակէնմակերեսէն 800մ մինչեւ 1200-1300 մ, երբեմն նոյնիսկ 1400 մ բարձրութիւններու վրայ կը տարածուին կիսանապատային բուսականութիւնը՝ օշինտր բուրաւէտ (Artemisia ''fragrans'' ), օշան ծառանման (Salsola dendroides), աղածաղիկ նոսրատերեւ (Halanthium rarifolium), բորբոսատեսուկ գորշ (Eurotia ceratoides), տերեփուկ երեւանեան (Centaurea erevanensis), դաշտաւլուկ սոխուկային (Poa bulbosa), եղեսպակի (Salvia), կապարի (Capparis), դժնիկի (Rhamnus), փշամանդիկի (''Acantholepis'' ), գազերու (Astragalus), իշակաթնուկի (Euphorbia), կակաչի (Papaver) եւ այլ ցեղերու տեսակներ:
 
Կիսանապատային գօտիէն վեր՝ 1400-1700 մ բարձրութիւններու վրայ կը տարածուի ԱրմէնաԱրմենա-իրանական ֆրիգանան ([[յունարէն]] չորցած) իր բազմաթիւ տեսակներով:
 
Ֆրիգանան կը բնութագրուի իբրեւ չորասէր, ցած, խիտ ճիւղաւորուած, յաճախ փշոտ թուփերու ու թփիկներու համակեցութիւն մը: Անիկա արգելոցին մէջ ներկայացուած է Ֆենցլի նշենիի (Amygdalus fenzliana), մահալեպեան եւ ալեհեր բալենիներու (Cerasus incana, mahlebi), Բալլասի դժնիկի (Rhamnus pallasii), ասպիրակի (Spiraea), տանձենիի (Pyrus) աւելի յաճախ ուռատերեւ տեսակով: Նշուած տեսակներուն տեղ-տեղ կը զուգակցուին մերկատերեւ փռշնին (Celtis glabrata), բթատերեւ պիստակենին (խնկենի (Pistacia mutica), դաբաղային աղտորը (սմախ Rhus ''coriaria'') , թալատերեւ զուգատերեւը (Zygophyllum atriplicoides ), լեռնաչամիչը (Ephedraceae) եւ այլ տեսակներ: Թուփերը կ'աճին ցաք ու ցրիւ, առանց համատարած ծածկոց մը յառաջացնելու:
 
Արգելոցին մէջ 1400-2200 մ.ծ.մ. բարձրութեան վրայ ներկայացուած են լեռնային տափաստանները, արիդ նոսրանտառները եւ կաղնիի անտառները:
 
Արգելոցին զարդը կը հանդիսանան երրորդական դարաշրջանի ռելիկտներ գիհիի եւ կաղնիի կղզիացած անտառները, որոնք բաւական խիտ են յատկապէս՝ Խոսրով եւ Խաչաձոր տեղամասերուն մէջ:
Տող 155.
Մարգագետնային բուսականութիւնը կը հանդիպի 2100-2200 մ-էն սկսած եւ կը տարածուի դէպի վեր՝ մինչեւ 2600-2800 մ բարձրութիւն:
 
Արգելոցին տարածքին նեղ շերտով գետերու հուներու երկարութեամբ կը տարածուի տուգայանման բուսականութիւնը, որ կազմուած է հացենիի ( Fraxinus), բարտիի ( Populus), ուռենիի (Salix), փշատենիի (Elaeagnus), կարմրանի (Tamarix) եւ այլ տեսակներէ<ref>{{Cite web|url=http://khosrovreserve.am/|title="Khosrov Forest" State Reserve|last=|first=|date=|website=|publisher=|language=|accessdate=}}</ref>։
 
== Կենդանական աշխարհ ==
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Խոսրովի_Անտառ» էջէն