«Թատրերգութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Իսկ հայ գրականութեան մէջ յիշատակութեան արժանի են Յ․ [[Յակոբ Պարոնեան|Պարոնեան]]ը եւ Գ. [[Գաբրիէլ Սունդուկեան|Սունդուկեան]]ը (վերջինին նուազ ծանօթ գործերէն միմէկ քանին)։

Կատակերգութեան առաջադրանքը կեանքը եւ կերպարները տալ թերիներու, ծաղրելի երեսներու մէջէն, ունի պատկերումի մի քանի մը ձեւեր, որոնք կը նոյնանան երգիծանքի ստեղծման ընդհանուր սկզբունքներուն հետ։

.Օրինակ՝ կատակերգութեան մէջ է միայն, որ փաստաբան մը «նրբացուցիչ դէպք յանցանաց»ի կրնայ տալ ծիծաղելիօրէն անիմաստ այնպիսի սահմանում մը, ինչպէս՝ «Պաղտասար Աղբար» թատերակին փաստաբանը։

. Օրինակ՝ նոյն Պաղտասարը իր հակառակորդին դէմ պաշտպանութիւն եւ խորհուրդ կը խնդրէ իր «բարեկամ» Կիպարէն, առանց գիտնալու, որ ան է նոյնինքն իր հակառակորդը։

* Զաւեշտը, որ աւելի՝ կոպիտ միջոցներով «ծանր» խնդուք կը ստեղծէ.:

* Կենցաղային կատակերգութիւնը, որ առաւելաբար ընկերային երեւոյթներ, եւ բարքեր թիրախ կը դարձնէ.:

* «Նկարագրային» կատակերգութիւնը, որ աւելի կը կեդրոնանայ անհատներու, նկարագրային տիպերու վրայ։ Այս ենթատեսակը լուրջ միտումներ ու մթնոլորտ կ՛ունենայկ'ունենայ աւելի յաճախ՝ քան նախորդները, եւ որոշ գործերու պարագային՝ տեղ-տեղ կրնայ հասնիլ մինչեւ իսկ ողբերգական շեշտի։

Հասկնալի է անշուշտ, որ այս ենթատեսակները նոյնպէս երբեմն իրարիրարու միջեւ կը խառնուին. այսպէս, լուրջ տիպի կատակերգութիւն մը կրնայ ունենալ զաւեշտային մասեր։

Թատերգութեան երրորդ տեսակը տռամանտրաման է, որ [[18-րդ դար|18-րդ]]ԺԸ. դարէն ծնունդ առած՝ յաջորդական փոքր փոփոխութիւններէ անցնելով յանգած է ձեւի մը, որ մօտ է ժամանակակից թատերգական գործերուն։

ՏռամայիՏրամայի զարգացման կարեւորագոյն փուլը եղած է [[19-րդ դար|19-րդ]]ԺԹ. դարու առաջին կէսի վիպապաշտ հոսանքը կամ դպրոցը ([[Շիլլեր Ֆրիդրիխ|ՇիլլԷր]], Հիլկօ)։

Հայկական թատերգութեան ամենածանօթամէնէն տռամաներնծանօթ տրամաներն են Գ. Սունդուկեանի եւ Ալ. Շիրվանզադէի թատերակները։ [[Լեւոն Շանթ|Լ. Շանթ]]ի թատերական գործերը նոյնպէս տռամայիտրամայի տարբերակներ են։

Իր ընդհանուր գիծերուն մէջ, տռաման՝տրաման՝

* Կը կայացնէ միջին եզրը՝ ողբերգութեան եւ կատակերգութեան միջեւ.,

* Այս երկուքէն տարրեր ունենալով հանդերձ, անիկա սակայն պարզ «խառնուրդ» մը չէ. ունի ուրոյն յատկանիշներ.,

* Կ՛արտայայտէԿ'արտայայտէ կեանքի բնական հոսքը, անոր իրական պատկերը, ուր ծիծաղ եւ արցունք խառնուած են իրարու՝ սովորական դէպքերու եւ տիպերու շարանի մը մէջ.,

Շարժանկարի մը պատրաստութեան հիմ ծառայող գրութիւնը անոր համառօտ պատմութեամբ եւ խօսակցութիւններով, կը կոչուի բեմագրութիւն կամ շարժագրութիւն, կամ տակաւին՝կամ՝ միջազգային գործածութեան հասած բառով մը՝ սենարիօ։ Ճիշդ կ՛ըլլայկ'ըլլայ այս վերջինը նկատել թատերգական տեսակ մը, մանաւանդ եթէ ստեղծագործ արտադրութիւն է, եւ ոչ պատշաճեցում՝ արդէն գոյութիւն ունեցող պատմողական կամ թատերգական գործէ մը։