«Գէորգ Արծրունի» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
Չ clean up, փոխարինվեց: : → ։ (61) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
Իմ մկրտութեան անունովը Մարտիրոս ծանծ է [[Երզնկա]], [[1789]] թուականին եւ զաւակն է Տ. Գէորգ քահանայի, որ վանահայրն էր Ս. Գէորգ մենաստանին եւ որ յետոյ [[Պոլիս]] գալով Գարթալի մէջ վախճանուած է:է։
 
Մարտիրոսմանկութեանը վանքին ուլերը կ՛արածէ եղեր, իսկ ձմեռները Պնակ ու Քերական կը կարդայ եղեր:եղեր։ [[15]] տարեկանին [[Պոլիս]] կու գայ եւ Օրթա գիւղի վարժարանին մէջ կրստանայ իր դաստիարակութիւնը՝ [[Փէշտիմալճեան Գրիգոր]] եւ ձայնաւոր սրակւադ Պետորս վարժապետներէն:վարժապետներէն։ Ուսումը աւարտելէն ետքը՝ դպրոցին Միւթքվքլլի Մանանեան Յակոբ Ամիրայի տղոցը դաս կու տայ եւ ուրշներու տուներն ալ ուսուցչութիւն կ՛ընէ 9 տարիի չափ:չափ։ Յետոյ Մուլշայաճեան Աբրահամի քով գրագիր եւ վերջապէս Խասգիւղի վարժարանին վարժապետ կը կարգուի մանաւոր կոնդալով՝ մը որ զրկուած էր Միւթէվէլլի Միսաքեան ամբրաի:ամբրաի։
 
Մարտիրոս [[3]] տարի Խասգիւղի վարժարանին ուսուցչութիւն կ՛ընէ, այս միջոցներուն, [[1831]] թուականին [[Եկեղեցի]]ն կը նորոգուի, կը մեծցուի ու կ՛ըդարձակուի եւ Օծումը կը կատարէ Կարապետ Պատրիարք:Պատրիարք։
 
Եկեղեցիին շինութեան աւարտումէն ետքը դպրոցին շինութեան կը ձեռնարկուի, ինչ որ տարիէ աւելի կը տեւէ:տեւէ։ Այդ պատճառով դպրոցը Ճաֆճաֆեան Մինասի տունը կը փոխադրուի:փոխադրուի։ Արծրունի այդ միջոցին ամուսնացած եւ [[1832]] թուականին քահանուայ օծուած է Ալաւնի Ստեփան Պտրիարքեն՝ Մայր Եկեղեցիի մէջ:մէջ։ Այն ատենները Գաղէղ Յարութիւն ամրբան Պատրիալքէն կը պահանջէր որ վարժագետի ցուցակ մը կը պատրաստուի որուն մէջ կը գտնուէր նաեւ Արծրունին, որ կ՛օծուի իբր Խասգիւղի Եկեղեցւոյ քահանայ:քահանայ։
 
[[1835]] թուականին Պատրիարքարանէ, ընտրուած Դաստաստանական եւ Սրբաքննութեան Ժողովներու անդամ, իրեն ընկեր ունենալով Բաշէոս վարդապետ, Տէր Գալուստ Օրթալիւի եւ Տ. Զաքարիա Բերայի: Բերայի։
 
Քահանայութենէն վերջը շարունակած է վարժապետութիւնը եւ օգտուելով Ճէզայիրլեանի իր վրայ ունեցած համադրութենէն, Կար Ժաբանը նորոգել եւ բարեկարգել տուած է քանի մը հազրա անձերու գործ գտնել եւ կարգ մըն ալ պատանիներ Եւրոպա ղրկել տալու խորհուրդը տուած է բարեսիրտ Ամիրային:Ամիրային։
 
Արդէն Ճէղայիրլեանի կենսագրութեան մէջ պատմած ենք թե՝ ինչպէս Արծրունի ամբաստանուած է իբր անհաւատ:անհաւատ։ Տ. Գէորգ Վ. յետոյ Պատրիարք եւ Կաթողիկոս Պատրիարքին հրամանով Արծրունի քահանան Պատրիարքարան կը կանչէ:կանչէ։
 
Տ. Գէորգ Արծրունի, Պատրիարքարան կոչուելով, կ՛առաջնորդուի ստորին հարկը՝ հին փոխանորդարանի դէմք սենեակը, ուր առանձին նստած էին Յակոբոս Արքեպոս (Պատրիարքական խորհրդական) եւ Փոխանորդն՝ Սէթեան Յովհաննէս վարդապետ:վարդապետ։ Եւ կը սկսի հացաքննութիւնը:հացաքննութիւնը։
'''Յակոբոս Արքեպիսկոպոս.-''' Մկրտիչ Ամիրային մեծ ծախքերէ ելլալուն պատճառւ դո՞ւն ես եղեր:եղեր։
 
'''Արծրունի.-''' Այո՛, Սրբազան. Ազգին զաւակաց կրթութեան, դպրոցին շինութեան եւ ընտիր դասախօսներ բերելու համար դիմեցի իրեն ու ինք սիրայօժար յանձն առաւ այդ ծախքերը:ծախքերը։
 
'''Յակոբոս Արք.-''' Բայց դուն քահանայ ես, ի՞նչ բան ունիս ատանկ գործերու կը խառնուիս եւ վարժապետութիւն ալ կ՛ընես:կ՛ընես։
 
'''Արծրունի.-''' Եթէ հրաման կ՛ընէք այդ պաշտօնը չվարելու, այսօրուընէ հրաժարեալ եմ:եմ։ _Եւ աջը համբուրելու համար դէպ իրեն կը մօտենայ:մօտենայ։
 
'''Յակոբոս Արք.-''' Գնա՛, հակառակորդներուդ պատասխան տուր:տուր։
 
'''Արծրունի.-''' Եթէ արդարութիւնը չէ կորսուած, բոլորովին պատրաստ եմ պատասխան տալ՝ ուր եւ որու առջեւ ալ որ ըլլայ: ըլլայ։
 
Հազիւ արտասանած էր Արծրունին այս վերջին բառերը, եւ ահա իւր ետեւ կեցած որկու ժամկոչներ՝ թեւէն բռնելով կ՛իջեցնեն զինք վար եւ կը տանին եկեղեցւոյ սենեակներէ մըն, ուր կը մնայ Մեծ Պահոց առաջին չարթուան երեքշաբթիէն մինչեւ Աշխարհամատրան կիրակի օրն ու դասեոլվ որ զինք գտնեն:գտնեն։
 
Վերջապէս Ս. Լուսաւորչայ չարթուն, երեքշաբթի, պատրիարքական ընտրութեան համար Պատրիարքարանի մեծ դահլիճին մէջ ըստ օրինի կը հաւաքուին [[Ստեվաննոս Պատրիարք]], [[Յակոբոս Արքեպիսկոպոս]] (ընտրելի Պատրիարք), Ամիրայք, եկեղեցեայ մրթէվէլլիք, էսնաֆներու գլխաւորներն եւ այլն:այլն։ Այդ պահուն կ՛որոշեն որ նախ Տ. Գէորգն իրենց առջեւ բերուլով դատուի:դատուի։ Եւ ահա երկու ժամկոչներուն հետ Տ. Արծրունին կը ներկայանայ Ատեան:Ատեան։
 
Քանի մը վայրկեան լռութիւն:լռութիւն։
 
Մագրուտ Ամրբան նշանացի կերպով իւր մօտ կանչելով զԱրծրունի, կ՛ըսէ.- «զԶեզ ուսեալ եւ բարի անձ մը կը ճանչնանք, ուստի կ՛ուզենք որ գործին ճշմարտութիւնը խօսիք»:։
 
'''Արծրունի.-''' Պերճապատիւ Ամիրա, ի՞նչ է Ձեր փնտռածը:փնտռածը։
 
'''Ներկայք.-''' Շիտակը խօսեցքէ. ի՛նչ որ ըրիք անիկա խոստովանեցէք:խոստովանեցէք։
 
'''Արծրունի.-''' Դուք հաւա՞տք կը փնտռէք ինձմէ. ուրեմն աւասիկ բոլոր սրտովս եւ կատարեալ հաւատով կը խոստովանիմ:խոստովանիմ։ _ Եւ կը սկսի բարձրաձայն «Հաւատամք ի մի Աստուած ի Հայրն Ամենակալ, արարիչն Երկնի եւ Երկրի»:։
 
Երբ մինչեւ հոս կը հասնի, ճարտարապետ Ամիրան ընդմիջելով կ՛ըսէ. «Այդ ըսածդ մենքն կ՛ըսեն. սա դպրոցին մէջ ինչ որ ըրիր նէ անիկա զուրցէ»:։
 
'''Արծրունի.-''' Դպրոցին մէջ մեր սորվեցուցածը աշակերտները շատ աղէկ գիտեն, մեր քարոզածը կրնաք անոնցմէ ստուգել:ստուգել։ Քառասուն աշակերտ կանչեցէք հոս, եթէ միայն երկուքը զիս ամբաստանող ըլլան եւ 38 ջատագով, թող մերժուի 38ի ջոտագովութիւնն եւ ընդունուի երկուքին ամբաստանութիւնը:ամբաստանութիւնը։
 
'''Ներկայք.-''' Հոս պատրաստ են այդ [[40]] աշակերտները:աշակերտները։
 
'''Արծրունի.-''' Թո՛ղ գա՛ն. ու ետին կը դառնայ տեսնելու համար:համար։
 
'''Ներկայք.-''' Թէ որ սրտիդ մէջ վախ չունէիր ինչո՞ւ ետիդ նայեցար: նայեցար։
 
'''Արծրունի.-''' Դուք այնպիսի բան մը կը փնտռէք որ մարմնաւոր աչօք չի տեսնուիր:տեսնուիր։ Երբ Փրկիչն Պիղատոսի առջեւ ներկայացած կը կենար, Պիղատոս ըսաւ անոր.- այս ի՞նչ ամբաստանութիւններ է որ կ՛ընեն քեզի համար:համար։ Յիսուս Քրիստոս պատասխանեց «Ճշմարտութեան մը համար եկեր եմ:» Քրիստոս ճշմարտութիւնն իբրեւ նիւթական ինչ չցուցուց Պիղատոսին:Պիղատոսին։ _Ճանիկ Ամբրա քթին տակէն կը խնդայ. Ստեփաննոս Պատրիարք կը մրմնջէ.
 
-«Ոչ ինչ վնաս գտնանեմ ի դմա:»
 
Եւ Արծրունին դարձեալ երկու ժամկոչներով դահլիճէն դուրս հանելով կ՛առաձնորդուի եկեղոցւոյ այն խուցն ուր արդէն փակուած էր:էր։
 
Ֆիզիքա Պօղոս վարժեպետն ալ նոյն օրերն աքսորուած էր Կեսրաիա:Կեսրաիա։ Ստեփաննոս Պատրիարք քաշւոախ էր Արմաշի վանքն եւ անոր յաձոդած էր Յակոբ Սրբազան:Սրբազան։ Խասգիւղցիք մեծ յոյսեր ունէին նորընտիր Պատրիարքին վրայ, եւ կը սպասէին որ Աշխարհամատրան կիւրակ էօրը Ս. Ստեփաննոս եկեղեւոյ մէջ պատարագելուն առթիւ Տ. Գէորգ Արծրունին իրեն հետ բերէր:բերէր։ Բայց նոյն առաւօտուն, ի յարգանս Խասգիւղցիներուն, աւելի մեղմ տնօրինութիւն մը կ՛ընէ, ղրկելով Տ. Արծրունին մայրաքաղաքիս մօտակայ մէկ վայրն՝ ի Չօրլու, 1839 թուականին, Փետրուար ամսուն:ամսուն։
 
Արծրունի [[7]] ամիս Չօրլու կը մնայ, այնտեղի Առաջնորդարանին մէջ ուր իրեն բազմաթիւ համակրողներ կը գտնէ, մսնաւորբար Յակոբոս Կրճիկեանը՝ որ մեծանուն Րէշիտ փաշայի անձնական քարտուղարն էր Անոնք չափազանց կ՛աշխատին քահանային վերադարձին համար:համար։ Նոյն ինքն Յակոբոս Պատրիարք ալ համոզուելով Արծրունիի անմեղութեան, կ՛աշխատի նոյն գործին եւ հաւաքական դիմումներու եւ միջնորդութիւններու շնորհիւ Արծրունի [[Պոլիս]] կը վերադառնայ, ուր Պալեան ամբրայ ալ զգալով իր սխալիլը ներողութիւն կը խնդրէ Տ. Գէորգէն:Գէորգէն։
 
[[1845]] թուականին Մատթէոս Պատրիարքէն մասնաւոր կոնդակով Աւագերեց կը կարգուի Խասգեղի Ս. Ստեփաննոս եկեղեցիին:եկեղեցիին։
 
Այս միջոցներուն կ՛ընտրուի Հոգեւոր ժողովի անդամ եւ աւելի ետքը Կրօնական Ժողովի անդամ. իր վերջին պաշտօնը կ՛ըլլայ, Յարութիւն Պատրիարքի օրով, «Աւագերիցանց Յանձնաժողովոյն» ատենապետութիւնը:ատենապետութիւնը։
 
Արծրունի Շահնազարեան Կարապետ վրդ. մտերիմը եղած է եւ Ներսէս Վարժապետեանին վարդապետ ձեռնադրուելու խորհուրդ տուած է:է։ Իր բոլոր ժամանակակից եկեղեցականներէն եւ նոյ իսկ Բողոքական միսիօնարներէն միշտ յարգուած է եւ իր տունը ժամադրավայր մը եղած է բոլոր մեծ անձնաւորութիւններու, որոնք աշխարհի չորս կողմէն կու գային Պոլիս եւ անպատճառ Խասգել երթալով կ՛այցելէին հարիւրամեայ ծերունիին:ծերունիին։ Դոհունակութեան կոնդակներ ստացած է [[Մատթէոս]], Սիսի Կիրակոս եւ Գէորգ Կաթողիկոսներէն:Կաթողիկոսներէն։ Իր միակ մանչ զաւակին կատարեալ կրթութիւն տուած է եւ երբ հէգ Տօքթ. Միհրան Արծրունի բժշկութեան վկայականը առած Բարիղէն կը վերադառնար, ահա տարաբաղդ հօր յոյսերը կը մեռնին. մահը կանխահաս կերպով կը խլէր զայն իր եւ ընտանիքին ձեռէքն:ձեռէքն։ Ինք սակայն իբր կատարեալ հաւատացեալ կը հաւատար անմայութեան եւ անդադար կ՛օրհնէր կամքն «Յաւիտենականին Աստուծոյ»:։
 
Ես ինքն իսկ լսած եմ իր մխիթարականը զոր պօսեցաւ իր տարաբաղդ աղջկան դագաղին առջեւ՝ Ստեփաննոս եկեղեցիին մէջ:մէջ։
 
Արծրունի բացի ընտիր հայերէնէ, գիտէր նաեւ բաւական ֆրանսերէն, իտալերէն:իտալերէն։ Ունէր անտիպ կրօնական եւ բարոյագիտական գրուածներ որոնց մէջ կ՛արտայայտուի իր հակառակ ոգին Լատին կղերին դէմ:դէմ։ Այդ ձեռնագրերը [[1896]] թուականին Խասգիւղի էջ կողոպտուած եւ ջնջուած են:են։
 
Վախճանուած է [[1894]] թուականի [[յունուար]] 7ին, իր [[107]] տարեկան հասակին մէջ, թողելով ճշմարիտ պաշտօնեայի անուն մը:մը։
 
Վախճանուած է [[1894]] թուականի [[յունուար]] 7ին, իր [[107]] տարեկան հասակին մէջ, թողելով ճշմարիտ պաշտօնեայի անուն մը:
[[Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Արևմտահայերեն հոդվածներ]]