|
[[Պատկեր:Intel 80486DX2 bottom.jpg|մինի|250px|[[Intel]] 80486DX2]]
'''Մշակիչ''', '''Բրոսեսըր''' ([[անգլերէն]]՝ ''Processor'') կամ '''Կեդրոնական մշակիչ հանգոյցը (ԿՄՀ)''' (անգլերէն՝ ''Central Processing Unit (CPU)'') կը հանդիսանայ [[համակարգիչ]]ի սարքավորումներէնգործիքներէն մեկըմէկը եւ կ՛իրականացնէկ'իրականացնէ մեքենայական հրահանգները։ Համակարգիչներուն մէջ սկսած է օգտագործուիլ 1960-ական թուականներուն։ Բրոսեսըրին ձեւը, ճարտարապետութիւնը եւ իրականացումը փոխուած են, բայց հիմնական գործողութիւնը մեծ մասամբ մնացած է նոյնը։
Ժամանակին բրոցեսըրները բավականբաւական չափով փոքր են, ուղղանկիւն (յաճախ քառակուսի) եւ ունին բազմաթիւ մետաղէ միացութիւններ։
Բրոցեսըրները, որոնք կը կատարուին այս տեսակի սարքավորումներունգործիքներուն բնորոշ բոլոր գործողութիւնները եւ իրականացած են [[Միկրոսխեմա|միգրոսխեմայի]] տեսքով կը կոչվուինկոչուին միգրոբրոսեսըրներ։
== Բրոսեսըր ==
Բրոսեսըրը համակարգիչի հիմնական միգրոսխեմայ է, որ կը կատարէ թիւաբանականթուաբանական եւ տրամաբանական գործողութիւններու մեծ մասը, կ՛ապահովէկ'ապահովէ կապը համակարգիչի տարբեր սարքավորումներուգործիքներու հետ։ Այն նոյնպեսնոյնպէս կազմուած է վանդակներով, ինչպեսինչպէս հիշողութիւնըյիշողութիւնը, միայն իր ճամբով կրնան փոխել տուեալները։ Վանդակները կը կոչուին ռեճիստրներ։ռեճիսդրներ։ Ղեկավարելով տուեալներու մուտքը դեպիդէպի այս կամ այն ռեճիստրռեճիսդր, կը ղեկավարէ տուեալներու մշակումը։ Համակարգիչի այլ սարքերու հետ (առաջին հերթին օբերադիվօբերաթիւ հիշողութիւնյիշողութիւն) Բրոսեսըրը կապվածկապուած է մի քանի մը շինաներով։ Հիմնականներն են մ- տուեալներիտուեալներու շինայշինա, որոնցովորոնցմով կը կատարուի օբերադիվօբերաթիւ հիշողութիւնինյիշողութեան Բրոսեսըրի ռեճիստրռեճիսդր եւ հակառակը տուեալներու կրկնօրինակին։ Intel Pentium-ը տուեալներու շինան 64 կարգանի է, այսինքն կապուած է 64 գիծերու, մշակման համար մէկ անգամ մտնել 8 պայթ, - հասցեներու շինայ, որ 32 կարգերու է։ Գծել լարել կայ, կը նշանակէ ունինք 1 թուանշանը, իսկ եթէ լարում չունինք՝ ունինք 0 թուանշանը։ 32 հատ 0 եւ 1-երուն խումբը կու տայ մեկմէկ կոնկրետիգոնգրետ վանդակի հասցէ, որ կը միանայ Բրոսեսըրը տուեալ պահելու համար, - հրամաններու շինայշինա, որ կարող էկրնայ պահել 32, 64, 128 պայթեր։ Հրամաններու խումբը, որ կրնայ կատարել րոսեսըրը, կը կոչուի Բրոսեսըրի հրամաններու համակարգ։ Եթէ երկու բրոսեսըր ունին հրամաններու նոյն համակարգը, անոնք կը կոչուին համատեղելի։ Սահմանափակ համատեղելիյութիւնհամատեղելիութիւն ունեցող բրոսեսըրներու խումբը կազմումկը էկազմէ բրոսեսըրներու ընտանիք։ Օրինակ՝ Intel 286, 386, 486 եւ այլն։ Նորերը կը հասկանանհասկնան հիներուն։ Բրոսեսըրի հիմնական բնութագրիչ բարամեդրերէն են. կարգայնութիւնը - քանի պայթ տուեալ կրնայ ընդունիլ եւ մշակել ռեճիստրիռեճիսդրի մէջ միաժամանակ (32, 64, 128)։ Բրոսեսըրի աշխատանքը կը կատարուի նոյն սկզբունքով, ինչպէս՝ ժամացոյցները։ Իւրաքանչիւր հրաման կը կատարէ որոշ քանակի գործեր։ Համակարգիչի մէջ դագդային ազդանշան ծնած է հատուկյատուկ միգրոսխեմայի միջոցով, որ չիփսէթով կազմուած է։ Որքան մեծ է բրոսեսըր մտնող տակտերիդակդերու յաճախութիւնը, այնքան մեծ է արտադրողականութիւնը։ Ասիկա կը բնութագրէ աշխատանքին տակտայինդակդային յաճախութիւնը։ յաճախութեան ներքին բազմապատկման գործակիցնալգործակիցն ալ հանդիսացած է Բրոսեսըրի յաջորդ բնուրագրիչբնութագրիչ բարամեդրը։ Բրոսեսըրի մոյսմիւս բնուդագրիչ բարամեդրը քեշգէշ հիշողութեանյիշողութեան չափն է։ Բրոսեսըրի ներսի տուեալները կը փոխանակեն աւելի արագ կը կատարուին, քան այլ սարքավորումներուգործիքներու հետ, օրինակ օբերադիվօբերաթիւ հիշողութեանյիշողութեան հետ։ Որպէսզի պակասի օբերադիվօբերաթիվ հիշողութեանյիշողութեան քանակը, Բրոսեսըրի ներսը կ՛ստեղծուիկը ստեղծուի քեշգէշ հիշողութիւն՝յիշողութիւն՝ գերօբերադիվգերօբերաթիւ հիշողութիւն։յիշողութիւն։ Երբ Բրոսեսըրին պետքպէտք է տրուի, սկիզբը կը դիմէ քեշգէշ հիշողութեանյիշողութեան, այնտեղ եթէ չգտնէ արդեն՝ օբերադիվօբերաթիւ հիշողութիւնըյիշողութիւնը ոչնչացած է։ ՀաջողածՅաջողած դիմումները կոչուած են «քէշիԳէշի մէջ ընկնելինալ»։ Որքան մեծ են իրենց չափերը, այնքան մեծ է հաջողուածյաջողուած դիմումներու քանակը։
Ժամանակակից պրոցեսորները բավականաչափբաւականաչափ փոքր են, ուղղանկյունուղղանկիւն (յաճախ քառակուսի) եւ ունեն բազմակի մետաղական միացություններ։միացութիւններ։ Պրոցեսորները, որոնք կատարումկը ենկատեն այս տիպի սարքավորումներինգործիքներուն բնորոշ բոլոր գործողություններըգործողութիւնները եւ իրականացվածիրականացուցած են միկրոսխեմայի տեսքով կոչվումկը ենկոչվուին միկրոպրոցեսորներ։
Socket Պրոցեսորի (CPU) տեղադրելու տեղն է մայր բլատայի վրայ։ Կը տարբերի է ոտքերու քանակով։ Օրինակ, socket 478, socket 939, socket AM/AM2 եւ այլն։ Բրոսեսըրները համատեղելի են միայն նոյնատիպ «socket» ունեցող մայրական բլատայի (motherboard) հետ։
Intel Celeron Intel գորբորացիայի կողմէն ստեղծուած «Pentium» Բրոսեսըրների թոյլ տարբերակն է։ Կ՛արտադրեն 266 Mhz-են մինչեւ 2800 Mhz յաճախութիւններով, տարբեր socket–ներու համար (socket478, FC-PGA2, PPGA, …), տարբեր տեխ. Բրոսեսներով (250 nm – 130 nm), շինայի արագութիւնները (bus speed) 66-400 Mhz.։ Այս Բրոսեսըրները 32-պիթային(bit) են։ Ամենարագագործ Բրոսեսըրներն են՝ socket 478 - Intel Celeron 2,8 Ghz (400Mhz (bus), 128 Kb Cache), socket LGA775 - Celeron D365 3.6 Ghz (533Mhz (bus), 256Kb Cache)։
Intel Celeron D Intel գորբորացիայի կողմէն ստեղծուած Pentium Բրոսեսըրների չորրորդ սերունդի թոյլ տարբերակն է։ Ունին 775 հենք։ Արտադրողականութիւնը կը գերազնցէգերազանցէ Celeron-ի մնացած բոլոր Բրոսեսըրներին։Բրոսեսըրները։ Արտադրել են 2,13 Ghz-էն մինչեւ 3.6 Ghz յաճախութիւններով, սկիզբի socket 478-ի, հետոյյետոյ socket LGA775-ի համար, 90 nm տեխ. Բրոսեսներով, շինայի արագությունը (bus speed) 533 Mhz.։ Նշման թիւերը՝ 310-էն 365։ Այս Բրոսեսըրները 32-պիթային են։ Ամէնաարագ Բրոսեսըրն է Intel Celeron D 365, 3,6 Ghz, 533Mhz (bus), 512 Kb Cache, socket LGA775։ Արտադրութիւնէն դուրս եկած են։
Ներկայիս կ՛արտադրեն նոր Celeron D Բրոսեսըր Intel Core2Duo 65 nm դեգնոլոժիայի հիման վրայ, որոնք կը մրցին իրենց արտադրողականութեամբ նույնիսկ Pentium 4 սերունդի հետ։ Նշուած են իբրեւ Celeron 420, 430, 440 - 2.0 GHz (800 MHz (bus) 512Kb, socket LGA775)։ 2008 թ. փետրուարի 23-ին կ՛արտադրէ նաեւ երկբջիջ Celeron (Dual Core) E1200, E1300, E1400 - 2.0 GHz (800 MHz (bus) 2*256Kb, socket LGA775) մոտելները, որոնք ըստ «test»-երու շատ քիչ կը զիչին Intel Dual Core «series»ի Բրոսեսըրներուն, զգալի գերազանցելով P4 Բրոսեսըրներուն։
գ. Intel բրոսեսըր Pentium բռենդի Pentium D (Dual Core) Բրոսեսըրները երկբջիջ են, մեկ գրիսդալի վրայ տեղաբաշխուած է երկու Բրոսեսըր։ Ունեն 775 հենք։ Կ՛արտադրեն 2,66 Ghz-ից մինչեւ 3,6 Ghz յաճախութիւններով, LGA775 socket–ի համար, 90 nm եւ 65 nm տեխ. Բրոսեսըրներով, շինայի արագութիւնները (bus speed) 533/800 Mhz.։ Նշման թիւերը՝ 805-էն 960։ Այս Բրոսեսըրները 32 եւ 64 -պիթային են։ Ամէնաարագ Բրոսեսըրն է Intel Pentium D 960 3,6 Ghz, 800Mhz (bus), 4 (2x2) Mb Cache, socket LGA775։
==== Intel Dual Core Intel գորբորացիայի կողմէն Centrino դեգնոլոժիայի հիմքի վրայ ստեղծված Բրոսեսըրներու նոր սերունդ։ ====
Երկբջիջ են, մեկ գրիստալի վրայ տեղաբաշխուած է երկու բրոսեսըր։ Ունին 775 հենք։ Կ՛արտադրեն 1,6 Ghz-ից մինչեւ 2.6 Ghz յաճախութիւններով, LGA775 socket–ի համար, 65 nm տեխ. Բրոսեսներով, շինայի արագութիւնները (bus speed) 800 Mhz.։ Նշման թիւերը՝ Е2140-ից Е2220։ Այս Բրոսեսըրները 64-պիթային են։ L2 քէշը ընդամէնը 1MB է (2*512Kb), բայց L1 քէշը մեծ է՝ 128Kb (2*64Kb)։ Չնայածջ արագութիւններուն «test»երի ժամանակ ցույցցուց կու տան բարձր արդիւնավետութիւն։արդիւնաւետութիւն։
Intel Core 2 Duo Intel գորբորացիայի կողմէն Centrino դեգնոլոժիայի հիմքի վրայ ստեղծվածստեղծուած Բրոսեսըրներու նոր սերունդ։
Երկբջիջ կամ քառաբջիջ են, մեկմէկ կրիստալի վրայ տեղաբաշխուած է երկու կամ չորս բրոսեսըր։ Ունին 775 հենք։ Կ՛արտադրենԿ'արտադրեն 1,8 Ghz-էն մինչեւ 3.3 Ghz յաճախութիւններով, LGA775 socket–ի համար, 65 եւ 45 nm տեխ. բրոսեսներով, շինայի արագութիւնները (bus speed) 800/1066/1333/1600 Mhz.։ Նշման թիւերը՝ Е4300-ից QX9770։ Այս Բրոսեսըրները 64-պիթային են։ Ներկայ ժամանակ ամենաարագ Բրոսեսըրն է ըստ «test»երի Intel Core 2 Quad QX9770 3.2 Ghz, 1600Mhz (bus), 12 (4x2) Mb Cache, 45 nm Yorkfield Quad Core Extension
Բրոսեսըրների ստեղծման պատմություն։
|
