«Արփա գետ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

{{Տեղեկաքարտ Գետ}}'''Արփա''', ''Արեւելեան Արփաչայ, Արփանեալ, Արփաչայ, Ձորագետ, Ջերմ'', գետ [[Հայաստան|Հայաստանի]] [[Վայոց Ձոր|Վայոց ձորի մարզին]] եւ Նախիջեւանի տարածքին մէջ, [[Արաքս|Արաքսի]] ձախ վտակը։վտակը<ref>[https://armland.am/hy/2021/06/22/arpariver/ Արփա Գետ]</ref>։

Կը բխի [[ԹեքսարիԶանգեզուրի լեռներ|Թեքսարիեւ լեռներու]]Վարդենիսի յորդառատյորդաբուխ աղբիւրներէն<ref>[https://econews.am/?p=5832&l=am Արփա]</ref>՝ 3200 մ բարձրութեան վրայ։ [[Ջերմուկ (քաղաք)|Ջերմուկ քաղաքէն]] կը թեքի հիւսիս-արեւելք եւ կը հոսի [[Շարուրի դաշտ|Շարուրի դաշտով]]։ Վերին հոսանքին գետը դանդաղահոս է, բայց Ջերմուկին չհասած՝ կը դառնայ արագահոս եւ, ճեղքելով [[Վարդենիս|Վարդենիսի լեռնալանջերը]], կը գահավիժի անտառապատ խոր կիրճը։ Ջերմուկէն վար Արփան կը հոսի գալարումներով եւ իր ընթացքը մերթ արագ, մերթ դանդաղ կը շարունակէ մինչեւ [[Արենի]] գիւղը։ Ստորին հոսանքին մէջ Արփան կը բաժնուի բազմաթիւ մեծ ու փոքր առուներու եւ ամրան ամբողջովին կ'օգտագործուի դաշտերն ու այգիները ոռոգելու համար։ Ընդհանուր առմամբ կը հոսի հիւսիս-արեւելք-հարաւ-արեւմուտք ուղղութեամբ։

Վերին հոսանքին մէջ կը գտնուին Ջերմուկ առողջարանը եւ համանուն ջրվէժը։ Ջուրը կ'օգտագործուի ոռոգման ևեւ ջրելեկտրականութիւն ստանալու համար։ Հոս կառուցուած են Բարձրունիի, Ազատեկի եւ Արփի ջրհան կայանները։ 1981-ին օգտագործման յանձնուած է Արփա-Սեւան ջրատարը, ուր ստեղծուած է [[Կեչուտի ջրամբար]] փապուղին։ Արփայի վրա կառուցուած են Ջերմուկի, Ազատեկի, Եղէգնաձորի եւ Արենիի ՀԷԿ-երը։ջրելեկտրակայանները։ 1979-1983 գետին վրան՝ Գիւմուշլու բանաւանին մօտակայքը, կառուցուած է շուրջ 180 միլիոն ջրատարողունակութեամբջրատար ջրամբար մը։

Վտակներէն են՝ ձախ կողմէն Տարբ, Գնիշիկ, աջէն՝ [[Հերհեր (գետ)|Հերհեր]], [[Եղէգիս]], [[Ելփին (գետ)|Ելփին]]։ Նախիջեւանի տարածքներուն մէջ Արփան կը սնուցանէ անոր Ջաղազուր, Եայջի եւ [[Ակոռի (գետակ)|Ակոռի]] ոչ մեծ գետակները։