«Անթարքթիքա» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
Պիտակ: Տեսողական խմբագրիչը անջատուած է
Տող 8.
Անթարքթիքան կը համարուի ամէնէն ցուրտ եւ ամէնէն չոր ցամաքամասը՝ ամէնէն ուժեղ քամիներով. համեմատաբար բարձրադիր է։ Անթարքթիքան անապատ կը համարուի, որովհետեւ առափնեայ խորութիւնը տարեկան ընդամէնը 200 միլիմեթրով կ'աւելնայ (8 ինչ), որ տարածութեան համեմատ շատ քիչ է։
 
Երբեմն օդին ջերմաստիճանը կը հասնի −89°C (−129°F)։ ՄշտականԱնթարքթիքայի մէջ ո՛չ գիւղեր, ո՛չ ալ քաղաքներ գոյութիւն ունին. մշտական մարդկային բնակատեղիներ չկան<ref>[https://www.aztagdaily.com/archives/308139 Անթարքթիքայի բնակիչներ]</ref>, սակայն տարեկան 1,000 -էն 5,000 հոգի հետազօտութեան նպատակով որոշ ատեն մը կը հաստատուի տարածքին տեղակայուած հետազօտական կեդրոններուն մէջ։
 
Հոն կը գոյատեւեն բազմաթիւ բոյսեր, սունկեր եւ անասուններու տեսակներ (թեւատներ, ծովահորթեր եւ այլն)։
 
Հակառակ անոր, որ մարդիկ վաղուց բազմաթիւ առասպելներ եւ կարծիքներ յայտնած են Terra Australis («Հարաւային ցամաքամաս»ին) մասին, առաջին ընդունուած վարկածը ապացուցուած է Ֆապիան Կոթլիեպ վոն Պելինկսհաուզենի (''Fabian Gottlieb von Bellingshausen''), [[Միխայիլ Փեթրովիչ Լազարեւ|Միխայիլ Փեթրովիչ Լազարեւի]] (''Mikhail Petrovich Lazarev'') «Վոստոկ» եւ «Միրնի» ռուսական հետազօտութեան կողմէ 1820-ին։ Սակայն, ԺԹ. դարու երկրորդ կիսուն, ցամաքամասը բոլորովին անտեսուած էր անտանելի միջավայրին, միջոցներու պակասին եւ տարածքին մեկուսացման պատճառով։ 1959-ին 12 երկիրներուերկիրի կողմէ Անթարքթիքայի դաշինքը կը ստորագրուի (Antarctic Treaty). այսօր երկիրներու քանակը կը կազմէ 49։ Դաշինքը կ'արգիլէ բոլոր տեսակի ռազմական գործողութիւններու եւ հանքագործութեան իրականացումը։ Արգիլուած է նաեւ այն ամէնը, որ կը վերաբերի միջուկային ռումբերու պատրաստման եւ պայթեցման գործընթացներուն՝ նպատակ ունենալով պահպանել ցամաքամասին օզոնային շերտը եւ քաջալերել միայն գիտական հետազօտութիւնները։ Այսօր հետազօտութիւններ կ'իրականացուին բազմաթիւ երկիրներէ աւելի քան 4000 գիտնականներուգիտնականի կողմէ։
 
== Հետաքրքրական տեղեկութիւններ ==
Տող 22.
* Աշխարհի անուշ ջուրին 70 առ հարիւրը կը գտնուի Անթարքթիքայի մէջ:
[[Պատկեր:Adelie Penguins on iceberg.jpg|մինի|ձախից|Անթարքթիքայի թեւատներ]]
* Անթարքթիքայի մէջ եւ շուրջը կ'ապրինապրի մօտաւորապէս 5 միլիոն թեւատներթեւատ (փենկուէններփենկուէն): Անոնցմէ ամէնէն մեծ տեսակը` էմփըրըր թեւատը, կրնայ կշռել մինչեւ 40 քիլօ<ref>[https://www.google.com/search?q=%D4%B1%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D6%80%D6%84%D5%A9%D5%AB%D6%84%D5%A1%2F+%D4%B1%D5%A6%D5%A4%D5%A1%D5%AF&rlz=1C1ARAB_enLB495AM634&sxsrf=ALeKk03IHafMwzNylbCBNa8oWyK7RAQXHA%3A1624553968557&ei=8LnUYPXKIYHKgQbTsrewDA&oq=%D4%B1%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D6%80%D6%84%D5%A9%D5%AB%D6%84%D5%A1%2F+%D4%B1%D5%A6%D5%A4%D5%A1%D5%AF&gs_lcp=Cgdnd3Mtd2l6EAM6BwgjELADECdKBAhBGAFQ-xZY7CVgriloAXAAeACAAdkBiAGfCpIBBTAuNy4xmAEAoAEBqgEHZ3dzLXdpesgBAcABAQ&sclient=gws-wiz&ved=0ahUKEwj1gtuR37DxAhUBZcAKHVPZDcYQ4dUDCA8&uact=5 Անթարքթիքայի բնակիչները]</ref>: Թեւատի չորս տեսակ կ'ապրի Անթարքթիքայի մէջ` «ատելին», «ճենթուն», «էմփըրըրը» եւ «չենսթրափը»:
* Անթարքթիքայի մէջ ամառը ցերեկը 24 ժամ կը տեւէ:
* Անթարքթիքան կը պարունակէ երկրագունդին սառոյցին մօտաւորապէս 90 առ հարիւրը: