«Բժշկութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
Չ +{{անաղբյուր}}
Չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ
Տող 7.
== Դարմանական Գործնական ==
 
Կլինիկական պրակտիկայի մէջ, բժիշկները կը զննեն պացիենտներուն,անոնք կլինիկական մտածելակերպի միջոցով ախտորոշի մէջ, կը բուժեն եւ կը կանխարգելեն հիւանդութիւնը։Բժիշկ-պացիենտ փոխհարաբերութիւնը սովորաբար կը սկսի պացիենտի անամնեզի (լատ. anamnesis` վերհուշ) հաւաքմամբ եւ անոր ֆիզիկալ զննմամբ։ Նշաններու զննման եւ ախտանիշներու վերաբերեալ հարցումներէն հետո բժիշկը կը նշանակէ անհրաժեշտ լրացուցիչ հետազոտութիւնները։ Ստացուած տուեալներու ամբողջութիւնը բժշկին թոյլ կու տայ ձեւակերպած ախտորոշումը եւ սկսած է համապատասխան բուժումը։
 
Անամնէզի մէջ կը ներառեն՝
* Գլխաւոր գանգատ(ներ) ը, որ պատճառ հանդիսած է բժշկին դիմելու համար։ Ատոնք ախտանիշներն (սիմպտոմներ) են։ Անոնք հենց պացիենտի սեփական բառերով կը ներկայացուին։
* Ներկայիս հիւանդութեան պատմութիւն։ Ախտանիշներու ժամանակագրական նկարագրութիւնը եւ իւրաքանչիւր ախտանիշի մանրակրկիտ պարզաբանումը։
* Հիւանդի մասնագիտութիւնը։ Արդեօ՞ք առկայ են աշխատանքային վնասակարութիւններ։
* Դեղամիջոցներ, որոնք կ'ընդունին պացիենտը, ինչպէս նաեւ այլընտրանքային եւ բուսական միջոցներու կիրառութիւնը։ Կը գրանցուին նաեւ ալերգիայի առկայութիւնը։
* Անցեալ բժշկական պատմութիւն (կրած հիւանդութիւններ)։ Անցեալին առկայ հոսպիտալացումները եւ վիրահատական միջամտութիւնները, վնասուածքները, անցեալին կրած ինֆեկցիոն հիւանդութիւնները։
* Ընկերային պատմութիւն։ Ծննդավայր, ամուսնական կարգավիճակը, ֆինանսատնտեսական վիճակը, առկայ վնասակար սովորութիւնները (ծխախոտամոլութիւն, ալկոհոլի չարաշահում, թմրամիջոցներու կիրառում)։
* Ընտանեկան եւ ժառանգական պատմութիւն։ Կը գրանցուին ընտանիքին մէջ, առկայ հիւանդութիւնները, որոնք կրնային կապուած ըլլալ պացիենտի ներկայ առողջական վիճակի հետ։ Կարեւոր են նաեւ ժառանգական հիւանդութիւններու եւ նախատրամադրուածութիւններու առկայութիւնը ընտանիքի անդամներէն որեւէ մէկի մօտ։
 
== Պատմութիւն ==
Տող 33.
=== Միջին Դարեր ===
 
750-ական թուականներուն մուսուլմանական աշխարհին մէջ, բժշկութիւնը զարթոնք կ'ապրի։ Հիպոկրատի եւ Գալենի աշխատութիւններու արաբերէն թարգմանութիւններու հիման վրայ մուսուլման բժիշկները կը կատարեն նշանակալի բժշկագիտական ուսումնասիրութիւններ։ Յատկապէս նշանավոր է հանճարեղ պարսիկ բժիշկ, փիլիսոփայ Իբն Սինայի (Ավիցեննա) հինգ մասերէն կազմուած ‹‹Բժշկութեանյն կանոն›› աշխատութիւնը։
Եւրոպայի մէջ, Գարլոս Մեծի հրամանով եկեղեցիներուն ու վանքերուն կից կը ստեղծուին հիւանդանոցներ։ Եկեղեցւոյ հիմնադրած կրօնական դպրոցներուն մէջ, կ'ուսուցանուէր բժշկութիւն։
Եւրոպական լաւագոյն համալսարաններու բժշկութեան դպրոցները վաղ 1500-ականներուն կը կատարեն արմատական բարեփոխումներ անատոմիայի` որպէս ինտեգրացուած բժշկագիտական ուսումնառութեան անբաժանելի մաս, ուսուցման ոլորտին մէջ։ Ի յայտ կու գայ, որ գալենեան անատոմիայի մէջ առկայ են բազմաթիւ կոպիտ սխալներ, որովհետեւ Գալենի անատոմիական գիտելիքները հիմնուած էին շներու, խոզերու ու կապիկներու դիահերձումներու վրայ։ Անդրեաս Վեզալիուսի(1514-1564) աշխատանքներու շնորհիւ Գալենի սխալները սկսան երեւան գալ։ Վեզալիուսը Իտալիոյ Պադուայի համալսարանի անատոմիայի եւ վիրաբուժութեան պրոֆեսոր էր։ Իտալացի բժիշկը իր ամբողջ կեանքը կը նուիրէ մարդու անատոմիայի ուսումնասիրութիւններուն։ Վեզալիուսը կ'իրականացնէ շարք մը աննախադէպ մանրակրկիտ դիահերձումներ եւ իր աշխատանքները կ'անմահացնէ De Humani Corporis Fabrica (‹‹Մարդու մարմնի կառուցուածքի մասին››) աշխատութեան մէջ։[[Պատկեր:Vesalius Fabrica p163.jpg|thumb|left|Նկար ԱՆդրեաս Վեզալիուսի De Humani Corporis Fabrica աշխատութենէն, էջ 163.]] Անոր աշխատութեան մէջ բացի օրգաններու արտաքին նկարագրութիւններէն առկայ են նաեւ անոնց գործառոյթներիու վերաբերեալ տեղեկութիւններ։Գիրքը,որ հրատարակուած է 1543-ին, կը դառնայ մարդու անատոմիայի ուսուցանման նոր չափանիշ։
Պատմականօրէն նշանակալի յայտնագործութիւններէն մէկը կատարած է Ուիլյամ Հարվեյը (1578-1657),անգլիացի բժիշկ եւ ֆիզիոլոգ։ Ան կը հաստատոէ, որ արիւնը կը շրջանառէ փակ համակարգին մէջ եւ մեխանիկօրէն կը մղուի «պոմպանման» սրտի միջոցով։ Ան նաեւ չափին մէջ, կը շրջի արեան ծաւալը ժամանակի ցանկացած միաւորին մէջ։ Հարվեյը իր ուսումնասիրութիւնները կը հրատարակուի «Կենդանինեուի սրտի եւ արեան շարժման մասին»(On the motion of the Heart and Blood in Animals) (1628)։
Անտոն վան Լևենհուկը(1632-1723), որ ոսպնեակներ պատրաստող էր, կը կատարելագործէ մանրադիտակը։ Ատորմով հիմք կը դրուի բջջային կենսաբանութեան դարաշրջանին։ Իսկ անգիացի գիտնական Ռոբերտ Հուկը (1635-1703), կը գրէ «Micrographia» աշխատութիւնը 1655 թ-ին, ուր ան մանրամասն կը նկարագրէ բուսական բջիջը եւ միջատներու անատոմիայի մասին իր ուսումնասիրութիւնները։ Անոր գիրքը կը ներկայացնէ մանրադիտակի՝ կենսաբանական հետազոտութիւններ իրագործելու մեծ պոտենցիալը։ Ան հիմք կը դնէ բջիջ (անգլ.` cell) բառի կիրառութեան կենսաբանութեան մէջ։