«Բիւրեղ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
Չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-http://books.google.com/ +https://books.google.am/) |
Չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ |
||
Տող 3.
[[Պատկեր:Quartz crystals druse.jpg|180px|մինի|<small>Քուարցի սերտաճած բիւրեղները, որը կ'անուանէն «խոզանակ»</small>]]
[[Պատկեր:GraphiteUSGOV.jpg|մինի|180px|'''Ուրուաքար''']]
[[Պատկեր:Graphene-graphite relation.png|մինի|180px|<small>Ուրուաքարի բիւրեղի մէջ ածխածինի աթոմները դասաւորուած են առանձին շերտերով</small>]]
Տող 11.
Բիւրեղի գիտական բնորոշումը հիմնուած է անոր ներսը աթոմներու համաչափ դասաւորութեան վրայ: Բիւրեղը պինդ մարմին մըն է, որուն մէջ աթոմներն ունին պարբերական դասաւորութեան ձեւ:
<br />
Ոչ բոլոր պինդ մարմիններն են բիւրեղներ: Զօրօրինակ, երբ հեղուկ ջուրը կը սկսէ սառչիլ, վիճակին փոփոխութիւնը կը սկսէ բազմաբիւրեղային կառուցուածք ձեւավորող պզտիկ սառոյցի բիւրեղներէ: Աւարտին պզտիկ բիւրեղահատիկներէն ամէն մին կանոնաւոր բիւրեղ մըն է, աթոմներու պարբերական դասաւորութիւնով, սակայն, ամբողջ բազմաբիւրեղը չունէ աթոմներու ատանկ կառուցուածք, քանի որ պարբերական պատկերը կ'ընդհատուէ հատիկներու սահմաններով: Մաքրոսքոփիք անօրկանական պինդ մարմիններէ շատեր, որոնք կը կոչուին «ապակենման», ոչ բիւրեղային են: Ասոնց նույնիսկ՝ միքրոսքոփիք կառուցուածքը չունէ պարբերական դասաւորութիւն: Կայ յստակ տարբերութիւն բիւրեղային
<gallery mode="packed" heights="160px">
Sodium-chloride-3D-ionic.png|<small>Աղաքարի բիւրեղի կառուցուածքին մէջ </small> [[Մանիշակագոյն (արեւմտահայերէն)|<font color=purple>'''նաթրիումի''']] <small>եւ<br /></small> [[Կանաչ (գոյն, արեւմտահայերէն)|<font color=green>'''քլորի''']]<small> աթոմներն <br />ունին կանոնաւոր խորանարդային <br/>դասաւորութիւն </small>
Selpologne.jpg|<small> Աղաքարի մաքրոսքոփիք <br />(~16 ս.մ.) բիւրեղի <br />նիստերու միջեւ եղած ուղիղ <br />անկիւնները ստացուած են <br />աթոմներու խորանարդային <br />համաչափ դասաւորութեան <br />շնորհիւ </small>
</gallery>
Աթոմներու բիւրեղային դասաւորութիւնը կը բնութագրուէ անոնց «միաւոր բջիջով», պզտիկ երեւակայական արկղիկով մը, որ կը պարունակէ մէկ կամ աւելի աթոմներ իւրայատուկ տարածական
Բիւրեղի համաչափութիւնը սահմանափակուած են պահանջով մը, որ բջիջներու կոյտը պետք չէ ունենայ արանքներ: Գոյութիւն ունէ բիւրեղներու 219 հատ հնարաւոր համաչափութիւններ, որոնք կը կոչուին բիւրեղագիծապատկերային տարածական խումբեր: Ասոնք խումբաւորուած են 7 բիւրեղային համակարգերու մէջ, այնպէս, ինչպէս խորանարդային բիւրեղային համակարգը (որուն մէջ բիւրեղները ունին խորանարդի կամ շեղանկիւնի արկղիկներու տէսք, ինչպէս որ հալիթի բիւրեղի դէպքն է), կամ վեցանկիւնի բիւրեղային համակարգ (որուն մէջ բիւրեղներն ունին վեցանկիւնիին տէսք, ինչպէս սովորական ջուրին սառոյցինն է:)
Տող 36.
== Գրականութիւն ==
* {{cite web|last=Howard|first=J. Michael|author2=Darcy Howard (Illustrator)|url=http://www.rockhounds.com/rockshop/xtal/index.html|title=Introduction to Crystallography and Mineral Crystal Systems|publisher=Bob's Rock Shop|year=1998|accessdate=2008-04-20}}
* {{cite web|last=Krassmann|first=Thomas|date=2005–2008|title=The Giant Crystal Project|publisher=Krassmann|accessdate=2008-04-20|url=http://giantcrystals.strahlen.org}}
* «Քիմիա 10. ընդհանուր եւ բնագիտամաթեմատիկական հոսքեր», Ա. Խաչատրեան, Լ. Սահակեան
* Зоркий П. М. Симметрия молекул и кристаллических структур. М.։ изд-во МГУ, 1986. - 232 с.
| |||