«Բորակածին» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 7.
 
== Յայտնագործում ==
[[1772 թուական]]ին [[Հէնրի Քաւէնտիշ]]ը իրականացրած է հետեւեալ փորձը. ան բազմիցս օդ բաց թողած է այրուող ածուխին վրայ, որուն արդիւնքին յառաջացաւ նստուածք, որը Քաւէնտիշը անուանեցաւ խեղդող օդ։ Բորակածինը յայտնագործած է [[1772 թուական]]ին սկովտիացի գիտնական Տանիէլ Ռազըրֆորտը՝ ({{Լեզու en|[[:en:Daniel Rutherford|Daniel Rutherford]]}}) ածուխի, [[Ծծումբ (արեւմտահայերէն)|ծծմբի]], կազային [[Լուսաբեր (արեւմտահայերէն)|լուսաբերի]] այրման արգասիքները ծծմբական լուծոյթի միջով անցկացնելիս (սա պարագային անիկա չկլանուեր՝ ի տարբերութիւն CO<sub>2</sub>-ի)։
 
Շուտով ֆրանսացի քիմիագէտ [[Անթուան Լորան Լաւուազիէ|Անթուան Լաւուազիէն]] եկաւ եզրակացութեան, որ այդ «խեղդող» կազը կը մտնէ մթնոլորտի բաղադրութեան մէջ եւ անուանեցաւ այն «azote» ({{Լեզու el|ἄζωτος}} (ազոտոս), անկենդան)։ [[1784 թուական]]ին անգլիացի քիմիագէտ Հենրի Քաւէնտիշը բացայայտեցաւ բորակածնի առկայութիւնը սելիտրային (հոստեղէն կուգայ բորակածնի լատինական անուանումը, որն առաջարկած է ֆրանսացի քիմիագէտ [[Ժան Անթուան Շափթալ]]ը ({{Լեզու fr|[[:en:Jean-Antoine Chaptal|Jean-Antoine Chaptal]]}}) [[1790 թուական]]ին իր «Քիմիական տարրեր»<ref>{{cite book|author=Chaptal, J.A.|title=Élémens de chimie|year=1790|volume=1|pages=126|url=https://archive.org/stream/elmensdechimie01chap#page/126/mode/2up}}</ref> գիրքին մէջ։
 
== Բնութեան Մէջ ==
Տող 17.
 
Ապրող բջիջներուն մէջ բորակածնի միացութիւններու փոխակերպումը կը հանդիսանայ բոլոր օրկանիզմներու նիւթափոխանակութեան կարեւորագոյն մասը։
[[Պատկեր:Nitrogen.ogv|մինի|աջից|Հեղուկ բորակածնի մեջ ընկղմուող փուչիկը:]]
{{Բազմապատիկ պատկերներ
| գոտի = left/right/center
| ուղղություն = horizontal
| վերնագիր = Բորակածնի յատկութիւնները
| վերնագրի գոտի = left/right/center
| վերնագրի ֆոն =
| նկարագրություն =
| նկարագրության գոտի = left/right/center
| նկարագրության ֆոն =
| լայնություն =
 
| պատկեր1 = Nitrogen.ogv
| լայնություն1 = 214
| նկարագրություն1 = Հեղուկ բորակածնի մեջ ընկղմուող փուչիկ
 
| պատկեր2 = Nitrogen-glow.jpg
| լայնություն2 = 160
| նկարագրություն2 = Գերմաքուր բորակածինը [[Մանիշակագոյն (արեւմտահայերէն)|մանիշակագոյն]] [[լոյս]] կ'արձակէ
}}
{{Սեղմ Պարբերական Աղիւսակ}}
== Ծանօթագրութիւններ ==
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Բորակածին» էջէն