Դեղձենի

Կաղապար:ԱՀ Դեղձենի , վարդազգիներու ընտանիքի բոյսերու ցեղ է։ Հայրենիքը կը գտնուի հիւսիս-արեւմտեան Չինաստանի Թարիմ գետի աւազանի եւ Քունլուն Շան լեռներու հիւսիսային լանջերու արանքին մէջ գտնուղ տարածաշրջանին, ուր ան մշակուած է եւ դարձած է ընտանի:

Նկարագրութիւն

Յայտնի է 5 տեսակ։ Բոլոր սորտերը հիմնականին մէջ առաջացած են սովորական դեղձենու տեսակէն, որ մինչեւ 8 մ բարձրութեան, բաժակաձեւ, կլորաւուն սաղարթով ծառ է։ Տերեւները երկարաւուն են, նշտարաձեւ, ատամնաւոր եզրերով։ Ծաղիկները երկսեռ են, վարդագոյն։ Պտուղը հիւթալի կորիզապտուղ է, 60-200 գ եւ աւելի կշռով, գնդաձեւ, կլոր, երբեմն ձուաձեւ, դեղնավարդագոյն, դեղնակարմրաւուն։ Կորիզը խոշոր է։ Սերմը հիմնականին մէջ դառն է։ Պտղամաշկը մեծ մասամբ թավոտ է, հազուադէպ անթավ։ Պտղամիսը սպիտակ է կամ դեղին։ Կան պճղովիներ, որոնց կորիզը հեշտութեամբ կ'անջատուի պտղամսէն, եւ հիւլիներ, որոնց կորիզը պտղամսէն չ'անջատիր։ Պտղամիսը համեղ է, հիւթալի, քաղցր։ Կ'օգտագործուի թարմ եւ վերամշակուած չիր, կոմպոտ, ջեմ եւ ալանի։ Բազմացումը՝ աչքապատուաստով եւ սերմերով։ Բերքատւութիւնը՝ 200-400 ց/հա։

Դասակարգին մէջ

Հայաստանի մէջ մշակուող բոլոր սորտերը թավոտ են, կան նաեւ քանի մը ցածրորակ, անթավ սորտեր։ Կ'ըլլան վաղահաս, միջահաս եւ ուշահաս:

Պտղի սննդային կազմը

• Օրկանական թթուներ՝ խնձորի, գինիի, կիտրոնի, խինինի
• Հանքային աղեր՝ երկաթ, պղինձ, կալիում, ֆոսֆոր, ցինկ, մագնեզիում, սելեն, մանգան
• Կենսանիւթեր C, B, E, K, PP խումբերու, կարոտին
• Պեկտիններ եւ եթերային իւղեր
• Կորիզները կը պարունակեն դառը նշի իւղ եւ ամիգդալին։

Բանահիւսութեան մէջ

Հայկական ասացուածք՝

• Դեղձերն իրար նայելով կը հասուննան

Պատկերասրահ

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•