«Պետրոս Դուրեան» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
Beko (քննարկել | Ներդրումներ) ավելացվեց Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Արևմտահայերեն հոդվածներ ՀոթՔաթ գործիքով |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{ԱՀ}}
{{Արևելահայերեն|Պետրոս Դուրյան}}
Ծնած է Պոլիս, համեստ բայց մշակոյթով հարուստ Սկիւտար արուարձանը, երկաթագործի ընտանիքի մէջ։ Հօչը Զմպայեան, մականունը ինք հայացուցած է՝ վերածելով Դուրեանի։ Սկիւտարի մէջ, ուսուցիչ ունեցած է Յակոբ Պարոնեանը։ [[1868]]ին,ճեմարանը հաղիւ աւարտած, նետուի գործի ասպարէզ ընտանիքին օգնելու համար բայց վատառողջ ըլլալով կը ստիպուի ձգել գրահիրի իր գորշը։ Յը ծարնակթ գրել, որ սկսած էր աշակերտական գրասեղաններէն իր վիպապաշտ թատերական բուտն գրծունէութեան այդտարիներուն եւ գտած լայն ընդունելութիւն։ Պահ մը ունեցած է բեմական գործունէութիւն սիրուած է իբր դերեսան {մինչ արդէն համակրանք կը վայելէր Պոլսւյ ուսեալ երիտեսարդութեանմօտ շնրհիւ իր բանաստծութիւններուն եւ ազնիւ ու եռանդուն նակարգրիին։}Միայն վերջին մէկ-երկու տարին է որ, հիւանդութենէն ընկճուած, պիտի ֆառնար տըխուր ու մռայլ։ Խնամքի պակասն ու չքաւորթիւնը արդէն տող պատրաստած էին թոքախտին իր տկար մարմինին մէջ։[[1870]]էն առողջական վիճակը ծանրանայ ու հազիւ մէկ տարիանցաւ, Պ.Դուրեան կը մահանայ հիւանդութիւնը, յարգանքի վեջին տուրք մը տալու համար սիրուած է փառաւոր յուղարկաւորթիւն մը։ Սիիւտարի գերեզմանատունը, ուր թաղուած է Դուրոն,շուտով դարձած է երիտասարդներու ուխ տավայր Դուրեանի տապանագիրը գրուծ է իր կրտսեր եղբօր Միհրանին կողմէ, որ յետագային պիտի ըլլոր ծանօթ հոգեւորական եւ իր կարգին՝ բանաստեղծ։▼
[[Պատկեր:Petros Duryan.jpg|200px|մինի|Պետրոս Դուրեան]]
'''Պետրոս Դուրեան''' ([[1 Յունիսի ]] ({{Հուլյան տոմար|մայիսի 20}}), [[1851]], [[Սկյուտար]], [[Կ. Պոլիս]] – [[21 Յունուար]] [[1872]], Կ. Պոլիս), հայ բանաստեղծ, թատերագիր։
▲Ծնած է Պոլիս, համեստ բայց մշակոյթով հարուստ [[Սկիւտար]] արուարձանը, երկաթագործի ընտանիքի մէջ։
Յարգանքի վեջին տուրք մը տալու համար կատարուած է փառաւոր յուղարկաւորթիւն մը։ Սկիւտարի գերեզմանատունը, ուր թաղուած է Դուրեան, շուտով դարձած է երիտասարդներու ուխատավայր։
Դուրեանի տապանագիրը գրուած է իր կրտսեր եղբօր Միհրանին կողմէ, որ յետագային պիտի ըլլար ծանօթ հոգեւորական եւ իր կարգին՝ բանաստեղծ։
== Գրական գործունեութիւն ==
Գրել է [[Բանաստեղծութիւն|բանաստեղծութիւն]]ներ, տրամաներ, զբաղուած է հրապարախօսութեամբ (եղած է «Օրագիր Ծլին Աւարայրւոյ» թերթի օգնական խմբագիր), կատարած թարգմանութիւններ ([[Վիքթոր Հիւկօ]]` «Թագաւորը Զուարճանում Է», [[Շէյքսփիր]]` «Մաքպէթ» եւ այլն)։ [[1869]] եւ [[1871]] թուականներուն «Օրագիր Ծլին Աւարայրւոյ», [[Մեղու (հանդէս)|«Մեղու»]], [[Եփրատ (հանդէս)|«Եփրատ»]], [[Մամուլ (հանդէս)|«Մամուլ»]] պարբերականներուն մէջ տպագրուած է տաղեր։ Գրական ժառանգութեան զգալի մասը (երգիծական ոտանաւորներ, «Տիգրան Բ․», «Կործանումն Հռովմա», «Շահատակութիւնք Հայոց» ողբերգութիւնները, թարգմանութիւններ, բազմաթիւ նամակներ) չեն պահպանուած։
[[1871]] թուականի սկզբներուն, ի յայտ կու գան բանաստեղծի մահացու հիւանդութեան՝ [[Թոքախտ (արեւմտահայերէն)|թոքախտ]]ի աոաջին նշանները։ Նախապէս՝ կեանքով լեցուն պատանին, հիւանդութեան ուշադրութիւն չէր դարձներ եւ կը շարունակէր ստեղծագործել։ Այդ ժամանակ ան իր բարեկամներուն երկտող մը ուղղած էր ՝ «Մէկ պատառ թուղթերու վրայ արցունքոտ տողեր գրեր եմ. անշուշտ բարեկամքս զանոնք պիտի պատուեն եւ անոնց արեւ տեսցնեն»։ Անոր լաւագոյն երգերու մեծ մասը ստեղծուած է ուղիղ նոյն թուականի ընթացքին։ «Բանաստեղծ մը մահուանն չը սոսկար,- գրում է նա այդ օրերուն,- այն ատեն իրաւունք ունէի ցաւելու, երբ ամէնքն անմահ ըլլային եւ ես միայն մահկանացու»։
Բայց որքան ալ բանաստեղծը մահէն չի սարսափեր, դաժան հիւանդութիւնը կը կատարէր իր սեւ գործը։ Տարուան վերջաւորութեան, Դուրեանն արդէն գամուած էր անկողին։ Իսկ յաջորդ [[1872]] թ. [[21 Յունուար]]-ի գիշերը, բանաստեղծը կը կնքէ իր մահկանացուն։ Անոր մահէն ետք, լոյս կը տեսնէ անոր առաջին գիրքը։
== Գործը՝ ==
* «Տաղք եւ Թատեեգութիւնք», {[[Պոլիս]],[[1872]]-ա.տպ.}։
== Ծանօթագրութիւններ ==
{{ծանցանկ}}
== Արտաքին յղումներ ==
{{վիքիքաղվածք}}
{{վիքիդարան հեղինակ}}
*[http://hayeren.hayastan.com/poet.php?poets=1petros Կենսագրութիւնը եւ ստեղծագործութիւնները hayeren.hayastan.com-ի մէջ]
*[http://www.armenianpoets.com/dourian/dourian.htm Ստեղծագործութիւնները armenianpoets.com-ի մէջ]
*[http://armenianpoetry.com/arm/Petros_Durian/ Ստեղծագործութիւնները armenianpoetry.com-ի մէջ]
{{DEFAULTSORT:Դուրեան, Պետրոս}}
[[Կատեգորիա:Հայ բանաստեղծներ]]
[[Կատեգորիա:1851 ծնունդներ (արւմտ․)]]
[[Կատեգորիա:
[[Կատեգորիա:
[[Կատեգորիա:
[[Կատեգորիա:
[[Կատեգորիա:
[[Կատեգորիա:
[[Կատեգորիա:
[[Կատեգորիա:Գրական կեղծանուններ (արւմտ․)]]
[[Կատեգորիա:Վաղամեռիկ անձինք]]
[[Կատեգորիա:
| |||