«Եաղուպ Ամիրա» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 1.
{{ԱՀ}}
{{Տեղեկաքարտ Անձ (արեւմտահայերէն)
'''Եաղուպ Ամիրա''', հայկական անունով Յակոբ Յովհաննէսեան, ծնած է [[Ակն]]ի մէջ [[1672]]ին: Հօրը անունն էր Յովհաննէս: Իր ուշիմութեան ու հօրենական հարստութեան շնորհիւ կ’անցնի [[Պոլիս]], ու քիչ ատենէն կը շինէ իր համբաւը, հայ ազգին մէջ ըլլալով մին ամէնէն ազդեցիկ ու յարգուած անձնաւորութիւններէն, եւ Ղազի սուլթան Ահմէտի հրովարտակով ([[1703]]) կը կարգուի Արքունի սեղանաւոր եւ վառօդապետ (պազիրկեան պաշի), որ այն ժամանակուան համար ըսել էր մեծ դրամատէր, ու կը համապատասխանէր ներկայ ժամանակներու վարկային հաստատութեանց եւ դրամատանց կատարած գործառնութեանց: Մտերիմ բարեկամը ըլլալով՝ Զմմարցի Յակոբ Նալեան Պոլսոյ պատրիարքին ([[1741]]-[[1749]]) եւ ([[1752]]-[[1764]]), յաճախ կը գործակցին անոր հետ ու կը վարէ ազգային զանազան պաշտօններ: Եաղուպ Ամիրայի գործունէութեան մասին քիչ տեղեկութիւններ հասած ըլլալով մեզի, միայն այսքանը յայտնի է որ Նալեան պատրիարք, անոր գեղեցկատեսիլ դրսերեւոյթին ու կատարած բարեգործութեանց համար, զինք յորջորջած էր որպէս նոր Յովսէփ Գեղեցիկ մը եւ տաճարաշէն երկրորդ Զօրաբաբէլ մը:▼
| անուն ազգանուն = Եաղուպ Ամիրա<br />
(Յակոբ Յովհաննէսեան)
| բնագիր ԱԱՀ =
| պատկեր = Yaghub Amira.png
| չափ = 200px
| նկարագրութիւն =
| ծնած է = [[1672]]
| ծննդավայր = [[Ակն (արեւմտահայերէն)|Ակն]], [[1672]]
| վախճանած է = [[9 Յուլիս]] [[1752]]
| վախճանի վայրը = [[Կոստանդնուպոլիս (արեւմտահայերէն)|Պոլիս]]
| քաղաքացիութիւն =
| հպատակութիւն =
| ազգութիւն =
| ալմա մատեր =
| կրօնք =
| ազդուած է =
| ազդած է =
| գրքեր =
| աշխատանք =
| կարողութիւն =
| մասնագիտութիւն =
| ամուսին =
| ծնողներ =
| երեխաներ =
| պարգեւներ և մրցանակներ =
| կայքէջ =
| ստորագրութիւն =
}}
'''Եաղուպ Ամիրա''' (հայկական անունով Յակոբ Յովհաննէսեան, [[1672]] [[Ակն (արեւմտահայերէն)|Ակն]], [[1672]]- [[9 Յուլիս]] [[1752]], [[Կոստանդնուպոլիս (արեւմտահայերէն)|Պոլիս]]), ազգային գործիչ:
▲
Նալեան, երբ [[1748]]ին [[Երուսաղէմ]]ի պատրիարք կ’ընտրուի՝ Գրիգոր Շղթայակիրի մահուամբ, չի կրնար տոկալ «օտարներու բռնութեանց» եւ «անսովոր պահանջներուն», ու գանգատագրեր կ’ուղարկէր Պոլսոյ ազդեցիկ անձնաւորութեանց, որպէսզի կրկին վերստանձնէ Պոլսոյ պատրիարքութիւնը: [[1751]]ին, Եաղուպ ամիրա տեղի տալով Նալեանի թախանձանքներուն, իր Սողովմէ կնոջ հետ ուխտաւորութեամբ կ’այցելէ Երուսաղէմ Ս. Յակոբ վանքը: Իր ընծայաբերութիւնները պղնձէ յիշատակարանի մի վրայ մի առ մի նշանակուած են:
Եաղուպ Ամիրա Ս. Յոկոբայ տաճարին Ս. Մակարի մատրան մէջ ունի հետեւեալ յիշատակարանը
<poem>Եաղուպ աղա Փրկչին ծառայ,
Շինեաց զտապանն Սբ. Մակարայ,
Լուսաւորչին եւ մասն է սատ.
Բարեխօսել նմին պատրաստ:</poem>
Յամի Տեառն 1751 եւ Հայոց թուին
Քրիստոսի Ս. Գերեզմանին ոսկիէ
Եաղուպ ամիրա իր ուխտը կատարելէ եւ Ս. Յարութեան տաճարին վերնատունը նորոգելէ յետոյ, Նալեան պատրիարքի հետ կը վերադառնայ Պոլիս [[1752]]ին, ուր շնորհիւ Եաղուպ ամիրայի ազդու դիմումներուն, Նալեան վերստին պատրիարք կ’ընտրուի Պոլիս:
Տող 43 ⟶ 74՝
Մինաս, ամիրայական գերդաստանի ամէն ձիրքերով օժտուած, այս նահապետական տան մէջ կատարեալ նահապետ մը կ’ըլլայ իր ընտանիքին: Իր անուան հմայքը եւ ազդեցութիւնը առածի կարգ կ’անցնի, քիչ ատենէն բախտն ալ իրեն ժպտելով, կոկիկ հարստութիւն մը կը դիզէ, իրեն սեփականացնելով Գահիրէի մօտակայ քանի մը ագարակներ եւ գիւղեր:
Եաղուպեան գերդաստանը հիմնադիրներէն կ’ըլլայ
== Աղբիւրներ ==
* Հայ Հանրագիտակ, [[Մկրտիչ Պոտուրեան|Հ. Մկրտիչ Վարդ. Պոտուրեան]], 1939, Պուքրէշ, Հատոր Դ., էջ 646:
[[Կատեգորիա:Հայ ազգային գործիչներ (արւմտ․)]]
[[Կատեգորիա:1672 ծնունդներ (արւմտ․)]]
[[Կատեգորիա:Ակն ծնածներ]]
[[Կատեգորիա:1752 մահեր (արւմտ․)]]
[[Կատեգորիա:9 Յուլիսի մահացածներ]]
[[Կատեգորիա:Պոլիս մահացածներ]]
| |||