«Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

'''Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ''' ([[1 Սեպտեմբեր]]<ref>Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի նշված ամսաթիվը պայմանական է եւ վիճարկվում է որոշ մասնագետների կողմից։ Տես, օրինակ, [http://www.argumenti.ru/history/n130/37528 Ե՞րբ է սկսվել Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը։] — Վալենտինա Ֆալինի հիշողությունները // «Արգումենտի նեդելի» № 18 (104), 7 մայիսի 2008 {{W/Ref-ru}}</ref> [[1939]] - [[2 Սեպտեմբեր]] [[1945]]<ref>[http://books.google.com/books?id=GOofAAAAMAAJ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի պատմություն 1939—1945]. 1982. С. 465. Սեպտեմբերի 2 — Ճապոնիայի անվերապահ կապիտուլիացիայի ստորագրման օր։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի վերջ։ {{W/Ref-ru}} </ref>), պատերազմ երկու համաշխարհային ռազմաքաղաքական դաշնակիցներու միջեւ, մարդկային պատմութեան մեջ ամենաարիւնառու հակամարտութիւնը (համաշխարհային պատերազմ)։ Վերջինիս մէջ ներքաշուած են այդ ժամանակ գոյութիւն ունեցող պետութիւններէն 61-ը (աշխարհի բնակչութեան 80%-ը)։ Ռազմական գործողութիւնները տեղի ունեցած են երեք մայրցամաքներու եւ չորս օվկիանոսներու մէջ։ Երբեւէ տեղի ունեցած միակ ռազմական բախումն է, երբ օգտագործուած է հիւլեական զէնք։ Պատերազմը դարձավ շուրջ 60 միլիոն զոհերու պատճառ։

Ֆաշիստական Գերմանիոյ առաջին զոհը եղավ [[Լեհաստան]]ը։ Պատրաստուելով ռազմական գործողութիւններու ընդդեմ Լեհաստանի՝ Հիթլերը դեռ 1939 թուականի Ապրիլին նշած էր, որ անհրաժեշտ է ''«հարձակիլ Լեհաստանի վրայ առաջին իսկ հնարաւորութեան դեպքով»''։

Պատերազմի սկիզբը Գերմանիան ուներ 100-էն աւելի բաժանմունք, 4400 ինքնաթիռ եւ մոտ 100 խոշոր նաւեր եւ սուզանաւեր։

[[Պատկեր:Second world war europe 1935-1939 map de.png|մինի|250px|Պատերազմը 1935-1939թթ.]]

Խորհրդային Միութիւնը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի սկզբնական փուլն օգտագործեց իր տարածքն ընդարձակելու եւ միջազգային դիրքերն ուժեղացնելու համար։ [[17 Սեպտեմբեր]][[1939]]-ին Խորհրդային զորքերը մտան Լեհաստան։<ref>Գաբրիել Գորոդեցկի [http://scepsis.ru/library/id_451.html «Լեդակոլի միֆը։ «Պատերազմի նախօրեին»։] {{ref-ru}}</ref> 12 օր տեւած պատերազմական գործողություններու ընթացքին խորհրդային զորքերը առաջ շարժեցան 250-350 քմ, գրաւեցին Արեւմտեան [[Ուքրաինա]]ն եւ Արեւմտեան [[Պելառուս|Պելառուսիա]]իա, որոնք Լեհաստանին անցած էին 1920 թ.։ Անցկացուած ընտրութիւններու արդիւնքին մէջ այդ երկու շրջաններուն ալ յայտարարուեցխն խորհրդային իշխանութիւն։ Անոնք դիմեցին ԽՍՀՄ Գերագոյն Խորհուրդին՝ ԽՍՀՄ-ի կազմի մեջ մտնելու խնդրանքով։ [[1 Նոյեմբեր]][[1939]]-ին բաւարարուեցաւ ուքրաինացիներուն, իսկ [[Նոյեմբեր 2]]-ին՝ պելոռուսներու պահանջը։ Այդ շրջանները համապատասխանաբար մտան [[Ուքրանիայ Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն|Ուքրանական]] եւ [[Պելառուսի Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետութիւն|Պելոռուսական]] Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետութիւններու կազմին մէջ։

Այսպիսով՝ գերմանական եւ խորհրդային զորքերու հարուածներու տակ ինկավ լեհական պետութիւնը։ Խորհրդային միութիւնը [[1939]]թ.-ի աշնան [[Էսթոնիա]]յին, [[Լաթվիա]]յին եւ [[Լիթվա]]յին պարտադրեց փոխադարձ օգնութեան համաձայնագիր ստորագրել։ Ան, ըստ այդ հրամանագրի, ''«Խորհրդային միութեան եւ մերձպալթեան երկիրներու անվտանգութիւնը ամրապնդելու նպատակով»'' իրավունք ստացավ այդ երկիրներուն մէջ ունենալ ռազմածովային եւ ռազմաօդային հենակայաններ։

[[1940]]թ. ամռան սրվեցան Խորհրդային Միութեան հարաբերութիւնները մերձպալթեան պետութիւններուն հետ։ ԽՍՀՄ-ը կ'անհանգստանար, որ անոնք կրնան Գերմանիայի, ինչպես նաեւ Անգլիոյ եւ Ֆրանսայի հակախորհրդային քաղաքականութեան հենակետ դառնալ։ Յունիս ամսուայ ընթացքին Լաթվիայի, Լիթվայի եւ Էսթոնիայի մէջ, ոչ առանց Խորհրդային Միութեան միջամտութեան, տեղի ունեցան պետական հեղաշրջումներ, եւ այդ երկիրներուն մէջ հաստատուեցան խորհրդային կարգեր։ Անոնք դիմեցին ԽՍՀՄ Գերագոյն Խորհրդին՝ ԽՍՀՄ կազմին մէջ մտնելու խնդրանքով։ [[1940]]թ. Օգոստոսին անոնց այդ խնդրանքը բաւարարուեցաւ։