Ուիքիփետիա

«Եփրատ գետ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ խմբագրումՅաջորդ խմբագրում →
Content deleted Content added
ՏեսողականԵլատեքստ
Չ փոխարինվեց: ր , → ր, oգտվելով ԱՎԲ
No edit summary
Տող 1.
{{ԱՀ|Q34589}}
{{Արևելահայերեն|Եփրատ}}
{{Տեղեկաքարտ Գետ (արեւմտահայերէն)
|Անուանում = Եւփրատ
|Անվանում = Եփրատ
|Բնագիր անուանում = الفرات الفرات‎‎ ''Ալ Ֆուրաթ'', {{Լեզու tr|Fırat}} ''Ֆիրաթ'', {{Լեզու fa|فرات فرات}} ''Ֆերաթ'' {{Լեզու ka|ევფრატი}} ''Էվփրաթի''
|Բնագիր անվանում =
|Պատկեր = Boat on Euphrates.jpg
|Պատկերի չափ =
|Նկարագրում = Նաւակ Եփրատմը Եւփրատ գետին վրայ
|ՔարտեզՔարտես = Tigr-euph.png
|Քարտեսի լայնութիւն =
|Քարտեզի լայնություն =
|ՔարտեզիՔարտեսի նկարագրում =
|Երկայնք = 2 780
|Երկարություն = 2780
|ԱվազանիԱւազանի տարածք = 765 800
|ԱվազանԱւազան =
|ՋրիՋուրի ծախս = 356
|Չափման վայր =
|Ակունք =
|Ակունքի տեղակայում =
|Ակունքի բարձրությունբարձրութիւն =
|s_lat_dir = |s_lat_deg = |s_lat_min = |s_lat_sec =
|s_lon_dir = |s_lon_deg = |s_lon_min = |s_lon_sec =
|Գետաբերան = [[Շաթ Ալէլ-ԱրաբԱրապ<br />[[Պարսից Ծոց (արեւմտահայերէն)|Պարսից Ծոց]]
|Գետաբերանի տեղակայում =
|Գետաբերանի բարձրությունբարձրութիւն =
|m_lat_dir = N|m_lat_deg = 31|m_lat_min = 0|m_lat_sec = 18
|m_lon_dir = E|m_lon_deg = 47|m_lon_min = 26|m_lon_sec = 31
|Գետի թեքությունթեքութիւն =
|Երկիր = [[Պատկեր:Flag of Turkey.svg|24px]] [[Թուրքիա (արեւմտահայերէն)|Թուրքիա]] <br /> [[Պատկեր:Flag of Syria.svg|24px]] [[Սուրիա]] <br />[[Պատկեր:Flag of Iraq.svg|24px]] [[Իրաք (արեւմտահայերէն)|Իրաք]] <br />[[Պատկեր:Flag of Iran.svg|24px]] [[Իրան (արեւմտահայերէն)|Իրան]]<br />[[Պատկեր:Flag of Kuwait.svg|24px]] [[Քուէյթ]]<br />[[Պատկեր:Flag of Saudi Arabia.svg|24px]] [[Սէուտական Արաբիա]]
|Երկիր = {{Դրոշավորում|Թուրքիա}}<br /> {{Դրոշավորում|Սիրիա}}<br /> {{Դրոշավորում|Իրաք}}<br />{{Դրոշավորում|Իրան}}<br />{{Դրոշավորում|Քուվեյթ}}<br /> {{Դրոշավորում|Սաուդյան_Արաբիա}}
|Երկրամաս =
|Վիքիպահեստ = Euphrates
}}
 
'''Եփրատ'''<ref name="ՏՈՒՏ">{{ՏՈՒՏ|section=II.A.3|page=51}}</ref> (նաեւ՝ '''Եվփրատ''', [[արաբերէն]]` [http://الفرات الفرات]‎‎ ''Ալ Ֆուրաթ'', [[քրտերէն]] եւ [[թուրքերէն]]` [http://Fırat Fırat] ''Ֆիրաթ'', [[պարսկերէն]]` [http://فرات فرات] ''Ֆերաթ'', [[վրացերէն]]` [http://ევფრატი ევფრატი] ''Էվփրատի'' ։
 
[[Առաջաւոր Ասիա|Առաջաւոր Ասիոյ]] ամենաերկար գետն է՝ 2700&nbsp;ք․մ․ երկարութեամբ, 673 հազար&nbsp;ք․մ․<sup>2</sup> աւազանով։
 
Եփրատ, [[Ասիա (արեւմտահայերէն)|Ասիոյ]] (հարաւ-արեւմուտքէն) ամենամեծ գետերէն է, կը հոսի [[Թարթուս]]ի լեռներէն՝ [[Թուրքիա (արեւմտահայերէն)|Թուրքիոյ]] մէջ։ Կը կազմուի 2 գետերու միացումով՝ [[Փոքր Ասիա (արեւմտահայերէն)|Փոքր Ասիոյ]] մէջ, որոնք են՝ «ՄուրատՄուրաթ Սու», որ կը նշանակէ՝ ՄուրատիՄուրաթի ջուր ([[արեւելք]]էն), աղբիւրը կը գտնուի [[Վանայ Լիճ]]ի եւ [[Արարատ լեռ (արեւմտահայերէն)|Արարատ լեր]]ան մէջտեղը, իսկ միւսը՝ «Քարահ Սու», որ կը նշանակէ սեւ ջուր ([[արեւմուտք]]էն), անոր աղբիւրը [[Անատոլու]]ի հիւսիս-արեւելեան է։
 
[[Սուրիա]]կան հողերը կը մտնէ «[[Ճարապլոս]]» քաղաքով եւ Սուրիական հողերուն մէջ կը միանայ իրեն [[Պլիխ]] գետը, Խապուր գետը, ապա կ'անցնի Ռաքքա նահանգէն եւ կ'ուղղուի դէպի ՏէրՏէյր Զօր նահանգ։ Սուրիական հողերէն կ՛ելլէ՝կ'ելլէ՝ Պուքամալ գաղաքէն։քաղաքէն։ [[Իրաք (արեւմտահայերէն)|Իրաք]]ի հողերը կը մտնէ Քայէմ Քաղաքիքաղաքին մէջ «Անպան» նահանգին մէջ եւ կը թափի [[Արաբական ծով։Ծով (արեւմտահայերէն)|Արաբական ծով]]։
 
Եփրատ գետի հասակը Թուրքիայէն (աղբիւրէն) մինչեւ լեցուած տեղը (Արաբական ծով) [[2490 ք.մ.]] [[Շաթթ Ալ-Արաբ]] Իրաքի մէջ (1176 ք.մ. Թուրքիոյ մէջ), (610 ք.մ. Սուրիոյ մէջ), (1160 ք.մ. Իրաքի մէջ) եւ լայնութիւնը 200-էն մինչեւ 2000-էն աւելի լեցուած ժամանակ։ Իրաքը կը կոչուի [[Միջագետք]], որով կը ներկայանայ [[Տիգրիս]] ու [[Եփրատ]] գետերը ։
 
==Մարդու Գործունէութիւնները==
* Թուրքիոյ մէջ կը գտնուի 22 պատնէշներ եւ 19 [[ՀիտրոելեկդրակայանԵլեկտրականութիւն|հիտրոելեկտրակայաններ]] Անատոլի հարավ - արեւելք ծրագիրը։
* Սուրիոյ մէջ կը գտնուի 5 պատնէշներ, 3 հատը (մեծ են) շինուած են [[20-<sup>րդ</sup> դար]]ուդարու 60-<sup>ական</sup> թուականներու կէսերուն։
* Իրաքի մէջ կը գտնուի 7 պատնէշներ 20-<sup>րդ</sup> դարու 70-<sup>ական</sup> թուականներուն շինուած է եւ 80-<sup>ականներու</sup> սկիզբը ։
 
== Քաղաքները, որՈր Եփրատ գետըԳետը մէջէնՄէջէն կԿ'անցնի==
*[[Թուրքիա (արեւմտահայերէն)|Թուրքիա]]՝ [[Երզնկա (արեւմտահայերէն)|Երզնկա]] , Գիպան, Սամսադ, Ալպիրա([[Ուրֆա]])
*[[Սուրիա]]՝ [[Ճարապլոս]], Ալ-Սաուրա, Տէր Ալ–Զօր, [[Ռաքքա]], Միտան, Պուգամալ։
*[[Իրաք (արեւմտահայերէն)|Իրաք]]՝ Քայէմ, Հատիսէ, Հիդ, Ռամատի, Ֆլուճէ, Հնտիէ, Քուֆէ, Սամաուէ, Նասրիէ, Պուսրա, Կատա։
 
== Եփրատ գետըԳետը քրիստոնէականՔրիստոնէական մշակոյթինՄշակոյթին մէջՄէջ ==
«[[Սուրբ Գիրք]]»ին մէջ ըսուած է, թէ Եփրատ գետը Երկինքի գետերէն մէկն է։
 
== Անուանում ==
Անուանումն ունի Արամէական ծագում, [[արամերէնարամէերէն]]՝ ephrat, բառացի կը նշանակէր «քաղցրահամ ջուր»։ Հայկական աղբիւրներուն մէջ յիշատակուած է ''Եփրատական գետ'', ''Եդեմաբուխ գետ'' անուններով։<ref>{{cite book|author=Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան |title=Աշխարհագրական անունների բառարան |publisher=«Լույս» |location=Երևան |year=1987 |page=}}</ref>
 
<gallery mode="packed" heights="160px">
ArRaqqahEuphrates.jpg|Եփրատ գետը [[Սուրիա]] [[Րաքքա]]
EuphratesDeirEzZour.jpg|Եփրատ գետը Սուրիա ՏէրՏէյր Ալ-Զօր
Shat_al-arab-22.JPG| [[Շաթթ Ալ-Արաբ]]
</gallery>
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/wiki/Եփրատ_գետ» էջէն