«Զարգացած Միջնադարու Հայկական Դպրոց» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

[[Բագրատունեաց Հայաստան]]ի մայրաքաղաքմայրաքաղաք՝ [[Անի (արեւմտհայերէն)|Անիի]] մէջ անուանի գիտնական, ուսուցչապետուսուցչապետ՝ [[Գրիգոր Մագիստրոս (արեւմտահայերէն)|Գրիգոր Մագիստրոսի]] կազմակերպածհիմնած ճեմարանիճեմարանին մասին տեղեկութիւններ չեն պահպանուած։ Կցկտուր վկայութիւններ կան անոր մտաւոր գործունէութեան մասինմասին՝ [[Սանահին (արեւմտահայերէն)|Սանահինի]] մէջ, [[Բջնի (արեւմտահայերէն)|Բջնիի]] մէջ,եւ [[Տարոնի Սուրբ Կարապետ վանք (արեւմտահայերէն)|Տարոնի Սուրբ Կարապետ վանքին]] մէջ։ [[Մատթէոս Ուռհայեցի]]ն կը հաղորդէ, որ Գրիգոր Մագիստրոսը մեծ գիտելիքներուգիտութեան տէր անձնաւորութիւն էր, [[Կոստանդնուպոլիս (արեւմտահայերէն)|Կոստանդնուպոլսոյ]] մէջ բանավիճած էէր ԲիւզանդիոյԲիւզանդացի գիտնականներու հետ և բոլորինբոլորը զարմացնելզարմացուցած՝ իր իմացութիւններով։իմաստութեամբ։ Ան հիմնաւորուածպաշտպանած է «յոթեօթն ազատ արուեստներու» ուսուցման անհրաժեշտութիւնը, «եռեակ» եւ «քառեակ» բաժանումներով<ref>{{Գիրք

Անիի վարդապետարանը [[Յովհաննէս Իմաստասեր|Յովհաննէս Իմաստասէր]]ի շնորհիւ ծաղկում ապրեցաւծաղկեցաւ [[12-րդ դար]]ուն: Ան համակարգեց վարդապետարանի ուսումնական ծրագրերը, կազմեց հանձնարարելիյանձնարարելի գիրքերու ցանկը, որ յայտնի է «Սարկաւագեան մատենացանկ» անունով։ ԱնորԻր ծրագիրը հին ու նոր կտակարաններէն եւ առհասարակ աստուածաբանութիւնէնաստուածաբանութենէն զատ ընդգրկուած ընդգրկած էինէր՝ [[փիլիսոփայութիւն]], [[ճարտասանութիւն]], [[քերականութիւն|քերականութեան]]։ վերաբերեալԱն աշխատութիւններ։ Քերականութիւնը անքերականութիւնը կը համարուէրհամարէր գիտութեան բանալին։ Յովհաննէս ԻմաստասերըԻմաստասէր անձամբ կը դասաւանէրդասաւադէր տոմարագիտութիւն, որ վարդապետարանի ուսումնական ծրագիրներու մէկ մասը կը կազմէր։տոմարագիտութիւն։ Ան կազմած է վարդապետարանի սաներու համար թուաբանութեան ձեռագիր դասագիրք՝ «Յաղագս անկիւնաւոր թուոց» խորագրով։ Յովհաննէս ԻմաստասերըԻմաստասէր գիտաուսումնականփորձաքննական ծրագրերումեթոտը հիմքինդարձուց մէջգիտակրթական դրաւ փորձաքննականծրագրի մեթոդը։հիմք։

Անիի վարդապետարանը տուած է բազմաթիւ շրջանաւարտներ, որոնք մտաւոր-քարոզչական աշխատանքի համար մեկնած էեն Հայաստանի տարբեր գաւառներ։գաւառները։ Անիի ուսումնագիտականուսումնական կեդրոնի րաբունապետերը ոչ միայն թարգմանած, այլեւ հեղինակած են պատմագիտական, քերականական, փիլիսոփայական եւ այլ երկեր<ref>{{Գիրք

Անիի մերձակայքին մէջ նշանաւոր էր Արգինայի վարդապետարանը, որ մեծ համբաւ ունեցող ուսումնագիտականուսումնական կեդրոն էր։ Պատմիչներ [[Ստեփանոս ՏարոնեցիՏարօնեցի (արեւմտահայերէն)|Ստեփանոս ՏարոնեցինՏարօնեցին]] ([[Ասողիկ (արեւմտահայերէն)|Ասողիկ]]), Մատթէոս Ուռհայեցին մեծ գովեստով խօըածխօսած են [[Արգինայի վարդապետարան (արեւմտահայերէն)|Արգինայի վարդապետարանիվարդապետարանին]] մասին։