«Զաքարեան Իշխանապետութիւն» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Զաքարեաններու օրով վերջին անգամ հայ ժողովուրդը իր տարածքին մէջ կը յաջողի ստեղծագործական աշխատանքի անցնիլ։ Կը կառուցուին նորանոր [[Վանք (արեւմտահայերէն)|վանք]]եր եւ [[Եկեղեցի (արեւմտահայերէն)|եկեղեցի]]ներ, [[Ամրոց (արեւմտահայերէն)|ամրոց]]ներ ու [[Բերդ (արեւմտահայերէն)|բերդ]]եր, շունչ կը տրուին հայկական միջնադարեան քաղաքներուն։ Որպէս քաղաք՝ նոր զարգացում կ՝ապրիկ՝ ապրի [[Երեւան]]ը: Անոնց թուլացմանն ու անկման զուգընթաց, հայ ժողովուրդը կը սկսի արտագաղթել հայրենիքէն, կ՝առաջանան միջնադարեան գաղթավայրեր [[Եւրոպա]]յի եւ [[Ասիա (արեւմտահայերէն)|Ասիոյ]] մէջ։ Հայաստանի մէջ մէկը միւսին կը յաջորդէ մոնղոլ-թաթարներու, Քարաքոյունլու եւ Աքքոյունլու թուրքմէններու, [[Օսմանեան կայսրութիւն|օսմանեան]] թուրքերու եւ պարսիկներու տիրապետութիւնը։ Բնակութիւն կը հաստատեն բազմաթիւ քրտական ու թուրքական ցեղեր։

[[Լոռի (արեւմտահայերէն)|Լոռի]]ի Թագաւորութեան մէջ 12-րդ դարու սկիզբը կ՝իշխէինկ՝ իշխէին Դաւիթ եւ Աբբաս եղբայրները, իսկ Սիւնիքի մէջ՝ Գրիգոր թագաւորը։ Հայկական իշխանութիւններէն [[Արծրունիներ (արեւմտահայերէն)|Արծրունիներ]]ու տոհմի մէկ ճիւղը կը տիրէր [[Աղթամար կղզի (արեւմտահայերէն)|Աղթամար կղզի]]ն: Այդ իշխանութիւնը ետ կը մղէր թշնամիներու յարձակումները եւ իր տիրապետութեան տակ կը պահէր Աղթամարն ու շրջակայ գաւառները։ [[Սասուն (արեւմտահայերէն)|Սասուն]]ի Թոռնիկեաններու իշխանութիւնը միակն էր Հարաւային Հայաստանի մէջ, որ Մանազկերտի ճակատամարտէն ետք պահպանեց իր անկախութիւնը։ Բացի Սասունէն Թոռնիկեանները կը տիրէին [[Արածանի (արեւմտահայերէն)|Արածանի]]ի միջին հոսանքի մէջ գտնուող գաւառներուն։ Սասունի իշխանութիւնը 12-րդ դարուն իր շուրջը համախմբած էր շրջակայքի աւելի փոքր հայկական իշխանութիւններըեւ կը գլխաւորէր ազատագրական պայքարը։ Թոռնիկեան իշխանը, կամ ինչպէս արաբներ կ՝անուանէինկ՝ անուանէին զինք «Սասունի թագաւորը» կարող էր պատերազմական դաշտ դուրս բերել քանի մը տասնեակ հազարանոց զօրք։